Błazen, głupiec, prostak w literaturze polskiego renesansu 3001-B031LS1
Tematem konwersatorium będzie głupota i literacki portret błazna utrwalony w dziełach XVI-wiecznych. Analizie zostaną poddane nie tylko utwory polskie, ale także ich europejskie modele ("Pochwały głupoty" Erazma z Rotterdamu, "Statek głupców" Sebastiana Brandta, "Burza" i "Hamlet" Wiliama Shakespeare'a). Interpretacja tekstów osadzona zostanie w szerokim kontekście współczesnej antropologii historycznej oraz XVI-wiecznej sztuki, filozofii i teologii.
Szczegółowy plan zajęć:
Zajęcia 1. Zajęcia organizacyjne.
Zajęcia 2. Święta głupców i karnawały — spojrzenie badaczy.
Zajęcia 3-5: Głupota niejedno ma imię…
- Zajęcia 3. „…czasem i głupota powie coś do rzeczy…” (Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty).
- Zajęcia 4. „… a ja jestem Marchołt” (Jan z Koszyczek, Rozmowy, które miał król Salomon […] z Marchołtem…).
- Zajęcia 5. „Boć mądrzy nie umierają, jako szaleni mniemają…” (Biernat z Lublina, Żywot Ezopa Fryga).
Zajęcia 6-7: Głupiec w teatrze świata
- Zajęcia 6. „Wierzę, że tam na niebie masz mięsopust prawy…”. Bóg wobec głupca i głupiec wobec Boga (Jan Kochanowski, Fraszki; Wiliam Shakespeare, Burza).
- Zajęcia 7. Szaleństwo jako ratunek i ucieczka (William Shakespeare, Hamlet)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
- zna najważniejsze XVI-wieczne utwory poświęcone głupocie, błaznom i prostakom,
- zna i potrafi wyjaśnić genezę następujących motywów: theatrum mundi, teatr w teatrze,
- potrafi wyjaśnić znaczenie następujących terminów: encomium, biblijna literatura mądrościowa, dialog renesansowy, fraszka, sceptycyzm, list dedykacyjny, bajka ezopowa, święto głupców,
- potrafi dokonać analizy i interpretacji tekstu literackiego z uwzględnieniem szerokiego kontekstu pozaliterackiego (ikonograficznego, filozoficznego, teologicznego).
Kryteria oceniania
ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) - 35%
końcowe zaliczenie pisemne (sprawdzian ze znajomości omawianych na zajęciach tekstów) - 55%
kontrola obecności - 10% (student ma prawo do 1 nieobecności; każda kolejna musi być odrobiona na dyżurze prowadzącego)
Literatura
Zajęcia 1.
Zajęcia organizacyjne (zapoznanie z listą lektur, informacje o warunkach zaliczenia)
Zajęcia 2. Święta głupców i karnawały — spojrzenie badaczy
Jacques Heers, Święta głupców i karnawały, przeł. Grażyna Majcher, Warszawa 1995. Stąd: Wprowadzenie, Święto głupców (rozdział III), Szalone korowody (rozdział IV).
Mirosław Słowiński, Błazen. Dzieje postaci i motywu. Warszawa 1993 (wyd. II). Stąd: Część pierwsza: Rozdział I. 1-4, Rozdział II. 4-5; Część druga: Rozdział II. 1-2.
Michaił Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. Anna i Andrzej Goreniowie, oprac. i wstęp Stanisław Balbus, Kraków 1975. Stąd: Wstęp (Sformułowanie problemu).
Zajęcia 3-5: Głupota niejedno ma imię…
Zajęcia 3. „…czasem i głupota powie coś do rzeczy…” (Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty)
Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, przeł. Edwin Jędrkiewicz, wstęp Maria Cytowska, Warszawa 2001 (lub inne wydanie). Stąd: Pochwała głupoty, korespondencja Marcina van Dorpa z Erazmem.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu — Biblia tysiąclecia, Pallottinum, Poznań 2008 (wyd. 5). Stąd: Księga Przysłów.
Zajęcia 4. „… a ja jestem Marchołt” (Jan z Koszyczek, Rozmowy, które miał król Salomon […] z Marchołtem…)
Jan z Koszyczek, Rozmowy które miał które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprośnym, w: Proza polska wczesnego renesansu 1510-1550, oprac. Julian1 Krzyżanowski, Warszawa 1954. Tekst Rozmów… dostępny też na stronie: http://literat.ug.edu.pl/march/index.htm
Zajęcia 5. „Boć mądrzy nie umierają, jako szaleni mniemają…” (Biernat z Lublina, Żywot Ezopa Fryga)
Biernat z Lublina, Żywot Ezopa Fryga mędrca obyczajnego z przypowieściami jego, wybór, oprac. i wstęp Antonina Jelicz, Warszawa 1952. Tekst Żywota… dostępny też na stronie: http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=2162&s=1
Zajęcia 6-7: Głupiec w teatrze świata
Zajęcia 6. „Wierzę, że tam na niebie masz mięsopust prawy…”. Bóg wobec głupca i głupiec wobec Boga (Jan Kochanowski, Fraszki)
Jan Kochanowski, Poezje, oprac. Janusz Pelc, Warszawa 1993. Stąd: O żywocie ludzkim (I, 3); O żywocie ludzkim (I, 101), Motto do Trenów.
Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, przeł. Edwin Jędrkiewicz, wstęp Maria Cytowska, Warszawa 2001, s. 86-89.
William Shakespeare, Burza, przeł. Stanisław Barańczak, Kraków 2008.
Zajęcia 7. Szaleństwo jako ratunek i ucieczka (William Shakespeare, Hamlet)
William Shakespeare, Hamlet, przeł. Józef Paszkowski, Warszawa 1986.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: