Fantastyka w ujęciu porównawczym. Idee, gatunki i motywy literatury wyobraźni w modernizmie polskim i europejskim 3001-A953LK1

I. Przedmiotem zajęć będzie fantastyka rozumiana jako jeden z nurtów literatury XIX i XX w., wchodzący w dopełniające bądź opozycyjne relacje z estetyką reprezentacji. Dzieła pisarzy polskich zostaną zestawione z twórczością autorów zagranicznych w celu wydobycia związków źródłowych, jak i analogii wprowadzanych przez wspólny kontekst rodzajowy i tematologiczny. Komparatywność badań nad fantastyką przybierze trojaką postać: 1. jako ukazanie relacji interliterackich między literaturą krajową a innymi literaturami narodowymi; 2. jako śledzenie związków interartystycznych między sztuką słowa a sztukami audio-wizualnymi - fantastyka rozumiana jako kategoria estetyczna posłuży m. in. do wydobycia związków literatury ze sztukami audio-wizualnymi (malarstwem, muzyką i filmem); 3. jako badania interdyscyplinarne, uwypuklające dyskursy naukowe obecne w fikcji literackiej (medycyna psychiatryczna, psychologia nieświadomości i okultyzm). Zakres czasowy zajęć obejmuje szeroko rozumianą epokę nowoczesną od Wieku Świateł po schyłek dwudziestolecia międzywojennego.
II. W trakcie seminarium student nabywa porównawczą wiedzę na temat badań literackich (w wariantach: międzyliterackim, interartystycznym i interdyscyplinarnym), łącząc ją z kompetencją historycznoliteracką. Naświetlenie dialektycznej natury literatury i sztuki modernistycznej, oscylującej między wyobraźnią a światem realnym, może okazać się pomocne w pełniejszym zrozumieniu niejednoznacznej natury tego okresu w dziejach kultury. Zajęcia służą również rekonstrukcji wiedzy historycznej na temat narodzin i ekspansji fantastyki literackiej, tego najbardziej kosmopolitycznego z nurtów sztuki słowa, rozpatrywanego w perspektywach komparatystycznych.
III. Spis tematów zajęć dydaktycznych.
1. Fantastyka jako kategoria literacka. Dawne i nowe definicje literatury fantastycznej. Odmiany literatury wyobraźni: baśń, fantastyka grozy (horror literacki), fantastyka psychologiczna, science fiction, fantasy.
2. Fantastyka i realizm jako dialektyczne zjawiska literatury modernistycznej.
3. W stronę ponadnarodowego imaginarium. Fantastyka jako przestrzeń dialogu i inspiracji międzyliterackich.
4. Fantastyka jako kategoria estetyczna. I. Związki literatury z malarstwem (alegoria i symbol jako figury wyobraźni) oraz literatury z filmem (estetyka horroru).
5. Fantastyka jako kategoria estetyczna. II. Związki literatury z muzyką (fantazja, rapsod) oraz literatury z architekturą (gotycyzm, secesja).
6. Groza preromantyczna jako wytwór nowoczesności. Horacy Walpole, Zamek Otranto. Opowieść gotycka (1765).
7. Związki gotycyzmu z dyskursem naukowym. Romantyczna powieść gotycka. Mary Shelley, Frankenstein (1818).
8. Modernistyczne przekształcenia. Powieść neogotycka. I. Il regno doloroso Stanisława Przybyszewskiego (1924) wobec klasycznych ujęć szatana.
9. Modernistyczne przekształcenia. Powieść neogotycka. II. Wampir Władysława Stanisława Reymonta (1911) wobec tradycyjnej fantomatyki.
10. Modernistyczne przewartościowania. Powieść neogotycka. III. Opętani Witolda Gombrowicza (1939) jako parodia historycznych wzorów powieści grozy.
11. Ernest Teodor Amadeusz Hoffmann, czyli synkretyzm fantastyki romantycznej. Cudowność baśniowo-ludowa w Obrazkach fantastycznych w stylu Callota (1814) i groza psychologiczna w Opowieściach nocnych (1816).
(...)
IV. Wymagana będzie staranna praca z tekstem literackim, regularna obecność na zajęciach oraz aktywność umysłowa studenta. Podstawą zaliczenia każdego semestru będzie praca pisemna (typu bibliograficz-nego, edytorskiego lub analityczno-interpretacyjnego). Egzamin licen-cjacki będzie dotyczyć materiału omówionego na zajęciach oraz cha-rakterystyki prac rocznych.