Literatura i filozofia 3001-A733LP5
I. Jasny i zwięzły opis treści przedmiotu pozwalający określić jego zakres tematyczny
Zajęcia będą poświęcone związkom literatury i filozofii na przełomie XIX i XX wieku, szczególnie będzie nas interesowała polska recepcja myśli trzech fundatorów antypozytywistycznego przełomu, czyli Nietzschego, Marksa i Freuda. Omawiać będziemy świadectwa lektury (np. zapiski Bolesława Prusa na marginesach znajdującego się w księgozbiorze pisarza egzemplarza "Tako rzecze Zaratustra"), teksty literackie zainspirowane myślą filozoficzną (np. "Węże i róże" Zofii Nałkowskiej) oraz polskie teksty krytyczne i filozoficzne z epoki, dialogujące z koncepcjami filozoficznymi (np. "Freud i freudyści" Karola Irzykowskiego).
II. Opis zakładanych kompetencji i umiejętności jakie student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu
Konwersatorium poszerza wiedzę studentów z zakresu inspiracji filozoficznych obecnych w dziełach autorów epoki pozytywizmu i Młodej Polski oraz uczy lektury tekstów z pogranicza filozofii i literatury. Konwersatorium może być pomocnym uzupełnieniem obowiązkowego kursu z historii literatury polskiej lat 1864-1918, wzbogacającym wiedzę historycznoliteracką o kontekst filozoficzny epoki. Przede wszystkim jednak umożliwia kompetentną rekonstrukcję recepcji idei filozoficznych w Polsce na przełomie wieków.
III. Spis kolejnych tematów / Numeracja tematów kończy się na pierwszym poziomie tj. 1,2,3,4 bez podpunktów a,b,c,?.
I SEMESTR: "ICH POZYTYWIZM"
1. Zajęcia wstępne
2. Co to jest pozytywizm?
3. Lektury pozytywistów
4. Pozytywiści i utopia (Comte)
5. "Poddaństwo kobiet" (Mill i Orzeszkowa)
6. "Filozofia szaty" (Carlyle i Zapolska)
7. "Psychologia tłumu" (Le Bon Prusa, Sienkiewicza, Żeromskiego)
8. Psychologia prefreudowska w Polsce (Ochorowicz)
9. Marks & Spencer (pozytywiści vs. socjaliści)
10. Ruskin Orzeszkowej
11. Nietzsche pozytywistów
12. Problem z Schopenhauerem
13. Transcendencja realistów. Prus mistyczny
14. Pozytywiści i modernizm katolicki
15. "Filozofia pieniądza" (Simmel)
II SEMESTR: "ICH MODERNIZM"
16. Co to jest modernizm?
17. Nietzsche Stanisława Przybyszewskiego
18. Nietzsche Wacława Berenta
19. Nietzsche Stanisława Brzozowskiego
20. Nietzsche modernistek
21. Wokół Marksa: Bakunin, Nieczajew, Czernyszewski
22. Rewolucja kobiet
23. Portrety z gabinetu Gajowca
24. Ernest Renan
25. Bergson Leśmiana
26. Język pierwszych tłumaczeń Zygmunta Freuda
27. "Sny Marii Dunin"
28. Psychoanalizująca krytyka literacka Brunona Schulza
29. "Niemyte dusze"
30. Podsumowanie zajęć
IV. Dokładny opis metod oceny pracy studenta w ramach danego przedmiotu
Wymagana będzie uważna i systematyczna lektura tekstów, oceniane będzie przygotowanie do zajęć oraz aktywność studentów
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Leszek Kołakowski, Filozofia pozytywistyczna, Warszawa 2003
Jan Tomkowski, Co to jest pozytywizm? Pozytywizm i pozytywiści [w tegoż:] Mój pozytywizm, Warszawa 1993;
Maciej Gloger, Pozytywizm: między nowoczesnością a modernizmem, "Pamiętnik Literacki" 2007, z. 1, s. 5-21
Halina Ilmurzyńska, Agnieszka Stepnowska, Księgozbiór Bolesława Prusa, Warszawa 1965
Barbara Skarga, Comte, Warszawa 1997;
John St. Mill, O rządzie reprezentatywnym. Poddaństwo kobiet, przeł. G. Czernicki, Kraków 1995;
Eliza Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach [w:] Aneta Górnicka-Boratyńska, Chcemy całego życia. Antologia tekstów feministycznych z lat 1870-1939, Warszawa 1999;
Thomas Carlyle, Sartor Resartus, przeł. S. Wiśniowski, Warszawa 1882
Anna Małecka, Filozofia szaty. O Symbolizmie Thomasa Carlyle'a, Kraków 1996
Gabriela Zapolska, Fin-de-sieclistka, Kraków 1958;
Gustaw Le Bon, Psychologia tłumu, Warszawa 1986;
Julian Ochorowicz, Pierwsze zasady psychologii i inne prace, Warszawa 1996 (np. Teoria ideoplastii, O różnych stanach hipnotycznych)
Bożena Wojnowska, "Ruskinizm" w Młodej Polsce [w:] Porównania. Studia o kulturze modernizmu, red. R. Zimand, Warszawa 1993
Maciej Gloger, "Godny podziwu myśliciel i genialny wariat". Bolesława Prusa poznawanie Nietzschego [w:] Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki, red. E. Ihnatowicz, E. Paczoska, Warszawa 2006
Jan Garewicz, Schopenhauer w Polsce, "Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej" 1977, t. 23, s. 247-275
Jan Tuczyński, Schopenhauer a Młoda Polska, Gdańsk 1969
Aneta Mazur, Transcendencja realistów. Motywy metafizyczne w polskiej i niemieckiej prozie II połowy XIX wieku, Opole 2001;
Tomasz Lewandowski, Młodopolskie spotkania z modernizmem katolickim [w:] Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. S. Fita, Lublin 1993, s. 197-250;
Jerzy Simmel, Filozofia pieniądza, przeł. L. Belmont, Warszawa 1904 (rozdział "Styl życia")
Ryszard Nycz, Język modernizmu, Wrocław 2002
Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, red. R. Nycz, Kraków 1998
Agata Bielik-Robson, Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia, Kraków 2004
Antologia "Modernizm - spotkania" (w druku)
Stanisław Przybyszewski, Z psychologii jednostki twórczej. Chopin i Nietzsche [w tegoż] Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, s. 3-37;
Friedrich Nietzsche i pisarze polscy, red. Wojciech Kunicki, Poznań 2002
Wacław Berent, Źródła i ujścia nietzscheanizmu [w tegoż:] Pisma rozproszone. Listy, oprac. R. Nycz, Kraków 1992;
Stanisław Brzozowski, Fryderyk Nietzsche [w tegoż:] Eseje i studia o literaturze, t. 1, BN I-258
Maria Grossek-Korycka, Medytacje, Kraków 1913
Zofia Nałkowska, Narcyza, Kraków 1967
Stanisław Brzozowski, Płomienie: z papierów po Michale Kaniowskim, Warszawa 1983;
Andrzej Walicki, Filozofia społeczna narodnictwa rosyjskiego, Warszawa 1965
Maria Bohuszewiczówna, Pamiętnik, Warszawa 1984.
Zofia Nałkowska, Książę, Warszawa 1976
Ernest Renan, Żywot Chrystusa, tłum. A. Niemojewski, Łódź 1991;
Andrzej Niemojewski, Legendy, Lwów 1902;
Barbara Skarga, Ernest Renan, Warszawa 2002;
Bolesław Leśmian, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983;
Stanisław Borzym, Bergson a przemiany światopoglądowe w Polsce, Wrocław 1984
Henri Bergson, Ewolucja twórcza, Kraków 2004;
Sigmund Freud, O psychoanalizie, tłum. L. Jekels (1910)
Stanisław Przybyszewski, Requiem aeternam [w tegoż:] Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, s. 37-85;
Paweł Dybel, Pogrzeb Edypa [w tegoż:] Urwane ścieżki. Przybyszewski-Freud-Lacan, Kraków 2000, s. 47-97;
Karol Irzykowski, Freud i freudyści [w tegoż:] Pisma rozproszone 1897-1922, Kraków 1998, t. 1, s. 171-198;
Bruno Chulz, Szkice krytyczne, oprac. M. Kitowska-Łysiak, Lublin 2000
Stanisław Ignacy Witkiewicz, Narkotyki. Niemyte dusze, Warszawa 1979
Stanisław Ignacy Witkiewicz, O znaczeniu filozofii dla krytyki, Warszawa 1976;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: