Aktor - osobowość - proces twórczy 3001-A731EL3

Program konwersatorium łączy elementy wiedzy z historii teatru z teorią sztuki aktorskiej oraz praktyką opisu wybranych przedstawień. Celem jest poznanie biografii, dorobku i metod kreowania świata scenicznego trzech wielkich aktorów polskiego powojennego teatru.
I. Punktem wyjścia do analizy jest prezentacja fragmentów dokumentacji filmowej wybranych inscenizacji: Kariery Artura Ui w reż. E. Axera w T. Współczesnym z Tadeuszem Łomnickim, Trądu w pałacu sprawiedliwości w reż. M. Wiercińskiej w T. Polskim z Gustawem Holoubkiem, oraz Kubusia Fatalisty w reż. W. Zatorskiego w T. Dramatycznym ze Zbigniewem Zapasiewiczem w roli tytułowej.
II. Przejściu od opisu doświadczenia artystycznego do prób jego interpretacji służyć ma przegląd teorii sztuki aktorskiej; od klasycznych wskazówek i przepisów Francesco Riccoboniego, filozofii aktorstwa Denisa Diderota zawartej w Paradoksie o aktorze poprzez koncepcje "przeżywania" Konstantego Stanisławskiego oraz "przedstawiania" z dystansem Bertolda Brechta, aż do nowych koncepcji strukturalistów i poststrukturalistów.
III. Definiowanie pojęć kluczowych dla rozumienia teatru i sztuki aktorskiej prowadzi do wspólnego formułowania odpowiedzi na pytania: czym jest sztuka aktorska? Jak wyjaśnić opozycje pojęć :
1. Twórca i tworzywo
2. Podmiot, przedmiot
3. Dystans i bliskość
4. Bycie sobą ,bycie kimś innym
5. Transformacja i transgresja.
Ich interpretacja w świetle współczesnej semiologii i antropologii kultury wydaje się podstawowa dla prób opisu i analizy materiału dokumentacyjnego i ikonograficznego prezentowanego na zajęciach..
IV. Tadeusza Łomnicki aktorstwo transformacyjne. Opis roli Artura Ui: proces przygotowań, dokumentacja historyczna , kompozycja, groteska, przerysowanie i karykatura. Analiza zapisu pracy nad rolą w książce Spotkania teatralne. Dwie kategorie służące do opisu aktorstwa Łomnickiego: furia i realizm komponowany.
V. Gustaw Holoubek aktorstwo z dystansem. Prezentacja dwóch odcinków dokumentalnego filmu w mojej reżyserii. Analiza roli sędziego Custa w Trądzie w pałacu sprawiedliwości, słynnym warszawskim debiucie Holoubka. Zmiana podejścia aktorskiego do zasady budowania postaci scenicznej. Rola Konrada w Dziadach w reż. Kazimierza Dejmka i wydarzenia 1968 roku. Powrót do roli Konrada w Lawie Tadeusza Konwickiego. Koncepcja teatru jako mechanizmu przenoszącego widza w inny, metaforyczny wymiar egzystencji, i aktora przedstawiającego za pomocą kreowanych postaci swój pogląd na rzeczywistość, swoją filozofię sztuki. Gra poza psychologizmem i charakterystycznością.
VI. Zbigniew Zapasiewicz - aktorstwo poszukujące maski. Prezentacja fragmentów Rzeźni i Ślubu w reż. Jerzego Jarockiego, oraz fragmentów wywiadów telewizyjnych. Aktorstwo racjonalne, warsztatowe, drobiazgowo komponowane, charakterystyczne i wcieleniowe. Przełom w 1976 za sprawą żywiołowej roli Kubusia w Kubusiu Fataliście w reż. Witolda Zatorskiego oraz Rzeźnika - Paganiniego w Rzeźni w 1977 roku.. Odkrycie znaczenia improwizacji, emocjonalnego kontaktu z partnerem, nawiązania dialogu z publicznością. Przełom w metodzie aktorskiej. Kompozycja improwizowana, rola rzemiosła, kunsztu i precyzyjnej analizy logicznej dramatu. Dążenie do swobodnego mieszania i łączenia technik, naśladowania, relacjonowania, wcielania się i dystansowania.
VII. "Król Lir" jako scenariusz dla aktora. Historia najciekawszych inscenizacji Króla Lira.
Refleksje nad zdaniem Jana Kotta z Płci Rozalindy - "każda epoka ma takiego Szekspira na jakiego sobie sama zasłużyła, a już w każdym razie, każdy teatr ma takiego Szekspira na jakiego sobie sam zasłużył". Dwie perspektywy historyczne "Szekspir współczesny" i "Szekspir wciąż współczesny". Dramat Szekspira czytany poprzez dramat egzystencji i dramaty Becketta. Struktura świata tragedii i świata groteski.
VIII. Omówienie i porównanie trzech Lirów: Gustawa Holoubka w inscenizacji Jerzego Jarockiego (1977r.), Tadeusza Łomnickiego (1992 r.), Zbigniewa Zapasiewicza w reż. Piotra Cieplak (2001r.)