Literatura porównawcza 3001-1215LK
I. Zajęcia zapoznają z głównymi przedstawicielami, tradycjami, terminologią, kierunkami i teoriami komparatystycznymi oraz informują o najważniejszych ośrodkach komparatystycznych w Polsce i na świecie. Prezentują założenia, zasady, własności, różne działy i zastosowania metody porównawczej. Konfrontują ją z innymi metodami: genetycznymi, opisowymi, strukturalnymi, hermeneutycznymi etc. Charakteryzują intersemiotyczne, intertekstowe, intermedialne, interkulturowe i dialogowe aspekty komparatystyki. Objaśniają wzajemne relacje literatur regionalnych i narodowych z literaturą powszechną. Omawiają rozmaite koncepcje literatury powszechnej oraz jej przenikanie się z innymi formami kultury. Wprowadzają w problematykę dwu i wielostronnych związków literackich oraz charakteryzują mechanizmy ich powstawania, funkcjonowania oraz określają zasady opisu. Zapoznają z badaniami prowadzonymi nad relacjami, które łączą literaturę z innymi sztukami, omawiają metodologię tego rodzaju badań, analizują wybrane przykłady oddziaływania literatury na inne sztuki i odwrotnie. Charakteryzują na wybranych przykładach relacje intertekstualne między różnymi typami dyskursów. Omawiają wpływ mediów na kształt i funkcjonowanie literatury. Wskazują na związki teorii i badań komparatystycznych z formowaniem się współczesnej cywilizacji. Podkreślają integrujący i syntetyzujący charakter badań komparatystycznych, dających antropologicznie pogłębioną wiedzę o człowieku oraz tworzonej przez niego cywilizacji i kulturze.
II. W toku zajęć i w trakcie przygotowań do egzaminu student nabywa podstawowej wiedzy o historii, działach, zasadach, zadaniach i problemach teoretycznych i metodologicznych komparatystyki. Zapoznaje się z wybranymi pracami z tej dziedziny. Przyswaja sobie terminologię komparatystyczną oraz uczy się komparatystycznego myślenia, postrzegania, rozumienia i objaśniania zjawisk literatury i kultury w kategoriach ich wzajemnych relacji i oddziaływań. Uczy się praktycznych zastosowań uzyskanej wiedzy i nabytych umiejętności w obcowaniu z dawnymi i współczesnymi formami literatury, sztuki i kultury.
III. Zajęcia obejmują następujące typowe tematy i problemy:
1. Znaczenie i zadania komparatystyki na tle współczesnych przemian cywilizacyjnych (internacjonalizacji, globalizacji, społeczeństw sieciowych itd.)
2. Istota komparatystyki. Miejsce, przedmiot i zadania komparatystyki na tle innych nauk o literaturze, kulturze i człowieku
3. Teorie komparatystyczne
4. Porównywanie jako metoda badawcza w kontekście innych metod. Jej zalety i niedostatki. Struktura, rodzaje i zastosowania metody porównawczej
5. Działy i specjalizacje komparatystyki
6. Komparatystyka literacka
7. Teoria przekładu. Rodzaje i funkcje przekładów
8. Relacje interliterackie. Literatura regionalna, narodowa, powszechna.
9. Domeny porównań: motywy, tematy, gatunki, kierunki literackie, okresy historyczne
10. Komparatystyka interartystyczna
11. Komparatystyka dyskursów
12. Komparatystyka a media.
13. Historia literatury i kultury z perspektywy komparatystyki. Komparatystyka historyczna
14. Komparatystyka jako synteza wiedzy o literaturze i jej związkach z kulturą
15. Komparatystyka a antropologia. Porównanie jako środek analizy antropologicznej. Jego zastosowania w antropologii kulturowej, filozoficznej i literackiej.
IV. Podstawą oceny studenta jest opanowanie literatury przedmiotu i podstawowej wiedzy komparatystycznej, aktywność w trakcie zajęć, posługiwanie się językiem komparatystyki, umiejętność samodzielnego stawiania i rozwiązywania problemów komparatystycznych na podstawie konkretnych zjawisk literackich artystycznych i kulturowych.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
I. Lektury obowiązkowe
E. R. Curtius, Literatura europejska, w: Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Kraków 2005.
M. Dąbrowski, Literatura polska w perspektywie porównawczej: modernizm - awangarda - postmodernizm. Rekonesans ( w tegoż: ) Projekt krytyki etycznej. Studia i szkice literackie, Kraków 2005.
D. Ďurišin, Podstawowe typy związków i zależności literackich, przeł. J. Baluch, "Pamiętnik Literacki" 1968, z. 3.
E. Kasperski, Związki literackie, intertekstualność i literatura powszechna [w tegoż:] Literatura i różnorodność. Teoria literatury w sytuacji ponowoczesności, Warszawa 1996.
M. Krysztofiak, Przekład literacki a translatologia, Poznań 1999 (wybór).
A. Nowicka-Jeżowa (red.), Badania porównawcze. Dyskusja o metodzie. Radziejowice 6-8 lutego 1997 r., Warszawa 1998.
H. Remak, Literatura porównawcza - jej definicja i funkcje, [w:] H. Janaszek-Ivaničkova (red.), Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, Warszawa 1997.
U. Weisstein, Literatura i sztuki wizualne, [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, Warszawa 1997.
E. Szczęsna, Interpretacja i polisemiotyczność, [w tejże:] Poetyka mediów, Warszawa 2007.
II. Lektury uzupełniające
A. Opracowania ogólne
M. Bachtin, Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści, [w tegoż:] Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982.
M. Dąbrowski, Swój, obcy, inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Izabelin 2001 (wybór).
S. Balbus, A. Hejmej, J. Niedźwiedź (red.), Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), Kraków 2004 (wybór).
H. Janaszek-Ivaničková, O współczesnej komparatystyce literackiej, Warszawa 1989 (wybór).
E. Kasperski: O teorii komparatystyki, [w:] D. Ulicka (red.), Literatura. Teoria. Metodologia, Warszawa 1998.
J. Lotman, Problemy semiotyki komparatystycznej [w:] A. Brodzka, M. Hopfinger (red.), Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu, Wrocław 1986.
A. Hejmej, Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002 (wybór).
R. Nycz, Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy [w tegoż:] Tekstowy świat, Warszawa 1995.
J. Pietrkiewicz, Literatura polska w perspektywie europejskiej, Warszawa 1986 (wybór).
B. Uspienski, Strukturalna wspólnota różnych rodzajów sztuk. Ogólne zasady organizacji dzieła malarskiego i literackiego [w tegoż:] Poetyka kompozycji, przeł. P. Fast, Katowice 1997.
M. Skwara, S. Wysłouch (red.), Ut pictura poesis, Gdańsk 2006 (wybór).
O. Walzel, Wzajemne naświetlanie się sztuk [w:] Teoria badań literackich za granicą, t. 2, cz. 1, Kraków 1974.
B. Opracowania dot. literatury poszczególnych epok (wybór)
J. Abramowska, Powtórzenia i wybory: studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995.
M. Dąbrowski, Dekadentyzm współczesny: główne idee, motywy i postawy modernistyczne w polskiej i niemieckojęzycznej literaturze XX wieku, Izabelin 1996.
E. Ihnatowicz, Prądy w sztuce i literaturze, [w tejże:] Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914), Warszawa 2000.
E. Kasperski, Dyskursy romantyków. Norwid i inni, Warszawa 2003.
J. Krzyżanowski, Paralele. Studia porównawcze z pogranicza literatury i folkloru, Warszawa 1977.
T. Michałowska, J. Ślaski (red.), Literatura staropolska w kontekście europejskim, Wrocław 1978.
Z. Mitosek, Mickiewicz w oczach Francuzów, Warszawa 1999.
A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.
D. Knysz-Tomaszewska i J. Kulczycka-Saloni (red.), Naturalizm: europejskie konteksty, Warszawa 1996.
Mario Praz, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. W. Jekiel, Warszawa 1981.
R. Przybylski, Ogrody romantyków, Kraków 1978.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: