Wynajdywanie klasyki – warsztat 3000-LPTA1WK-W

Osoba uczestnicząca w kursie zna i rozumie:
- jak kształtowały się pojęcia klasyki, tradycji i kanonu oraz najważniejsze problemy, związane z ich (re)definiowaniem (realizuje efekt kierunkowy K_W01)
- przykładowe sposoby analizy tekstów uznawanych za klasyczne, wykorzystujące narzędzia z zajęć poetologicznych, ekokrytycznych i historycznoliterackich (realizuje efekt kierunkowy K_W02)
- sposoby, w jakie uznane dzieła literatury i kultury mogą odpowiadać na globalne problemy związane z kryzysami i przemianami społecznymi (realizuje efekt kierunkowy K_W05)
- etyczne sposoby przytaczania, referowania i opisywania cudzych badań (realizuje efekt kierunkowy K_W07)
- najważniejsze kompendia naukowe, bibliograficzne, archiwa internetowe i bazy danych zbierające informacje na temat kanonicznych tekstów kultury (realizuje efekt kierunkowy K_W08)
- zasady i cele pracy projektowej ukierunkowanej na stworzenie materiałów popularnonaukowych i edukacyjnych (realizuje efekt kierunkowy K_W09)

Osoba uczestnicząca w kursie potrafi:
- krytycznie analizować klasyczne dzieła literackie z wykorzystaniem narzędzi zdobytych na zajęciach poetologicznych, historycznoliterackich, filozoficznych i ekokrytycznych przyporządkowanych do modułu (realizuje efekt kierunkowy K_U01)
- wyszukiwać, porównywać, weryfikować, oceniać i etycznie wykorzystywać informacje dotyczące klasycznych tekstów literackich (realizuje efekt kierunkowy K_U02, K_U10 )
- przekształcać wiedzę dotyczącą klasyki literackiej w projekty popularyzatorskie lub/i edukacyjne, które odpowiadają na współczesne problemy społeczne, kulturowe i ekologiczne (realizuje efekt kierunkowy K_U03)
- prezentować w sposób poprawny, jasny, zrozumiały i atrakcyjny dla różnych grup odbiorczych efekty indywidualnej pracy badawczej dzięki narzędziom zdobytym na zajęciach językoznawczych (realizuje efekt kierunkowy K_U07, K_U10)
- pracować metodą projektową (planować, tworzyć oraz realizować samodzielnie i grupowo projekty o charakterze popularyzacyjnym lub/i edukacyjnym) (realizuje efekt kierunkowy K_U10)
- samodzielnie organizować kwerendę i zdobywać umiejętności, aby jak najlepiej rozwiązywać problemy stawiane w ramach projektu (K_U11)

Osoba uczestnicząca w kursie jest gotowa:
- do krytycznej lektury prac naukowych i popularnonaukowych, a także do wykorzystywania ich do podnoszenia wiedzy swojej i innych, np. przez parafrazę odpowiednią dla różnych grup odbiorczych (realizuje efekt kierunkowy K_K01)
- do samodzielnego pogłębienia wiedzy oraz stałego podnoszenia swoich kompetencji literaturoznawczych i językoznawczych potrzebnych do innowacyjnego podejścia do klasycznych tekstów literackich (realizuje efekt kierunkowy K_K02)
- do kształtowania wiedzy, umiejętności i zachowań za pomocą multimedialnych projektów popularyzatorskich lub/i edukacyjnych (realizuje efekt kierunkowy K_K03)
- do podejmowania różnych ról w grupie, dawania i przyjmowania komentarza zwrotnego w celu udoskonalenia efektów swojej pracy (realizuje efekt kierunkowy K_K04)

Warsztaty kończą się przygotowaniem projektu studenckiego podsumowującego moduł Wynajdywanie klasyki. Zadanie poszczególnych grup polega na opracowaniu zbioru materiałów popularyzatorskich dotyczących reinterpretacji klasyki literackiej, które mogłyby zostać umieszczone na platformie internetowej przeznaczonej do celów edukacyjnych. Oceniony zostanie nie tylko efekt finalny, lecz także:
- obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, każda kolejna wymaga zaliczenia na dyżurze),
- wkład i zaangażowanie poszczególnych osób w wykonywane zadania (oszacowany np. na podstawie cząstkowych raportów, prezentacji, zadań/prac domowych oraz ankiet (auto)ewaluacyjnych).

Poza przypadkami wyraźnie wskazanymi przez prowadzących zastosowanie technologii AI do tworzenia prac domowych i wykonania projektu zaliczeniowego jest zabronione.

Zalecane praktyki posługiwania się narzędziami SI obejmują:

• Rzetelne wykorzystanie narzędzi SI: Studenci powinni korzystać z narzędzi SI zgodnie z ich przeznaczeniem, unikając nadużyć, manipulacji lub fałszerstw.

• Transparentność i odpowiedzialność: Wszelkie wykorzystanie narzędzi SI w procesie tworzenia pracy pisemnej powinno być przejrzyste i odpowiedzialne. Studenci powinni być w stanie wyjaśnić, w jaki sposób korzystali z tych narzędzi oraz jakie były ich wpływ na rezultaty pracy.

• Cytowanie źródeł: W przypadku korzystania z wygenerowanych przez narzędzia SI tekstów lub danych, studenci powinni dokładnie zidentyfikować źródła i odpowiednio je zacytować w pracy pisemnej, zgodnie z zasadami akademickiej uczciwości i poszanowania praw autorskich.

• Analiza krytyczna: Studenci powinni zachować zdrowy sceptycyzm i analizować krytycznie rezultaty generowane przez narzędzia SI, biorąc pod uwagę ich ograniczenia i możliwe błędy. Badanie i weryfikacja uzyskanych danych oraz tekstów są kluczowe dla jakości pracy pisemnej.

• Konsultacja z prowadzącym zajęcia: W razie wątpliwości co do etycznego wykorzystania narzędzi SI, studenci powinni konsultować się z prowadzącym zajęcia, który może udzielić wskazówek i wsparcia w prawidłowym korzystaniu z tych narzędzi.

Podstawa prawna:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

Szczegółowa literatura przedmiotu zostanie opracowana wspólnie z osobami studiującymi w odniesieniu do projektu zaproponowanego przez prowadzącego lub grupę [patrz „Zakres tematów”]. Poniższe pozycje z jednej strony ujmują podstawy metodologiczne zajęć warsztatowych (do lektury fragmentarycznej wybranych tekstów, wraz z prowadzącym), z drugiej zaś – wskazują na przykładowe opracowania i teksty, które mogą dodatkowo sproblematyzować zagadnienia poruszane na zajęciach lub służyć za inspirację do pracy nad projektem (zarówno dla prowadzących, jak i osób studenckich).
Praca metodą projektową:
• A. Mikina, B. Zając, „Jak wdrażać metodę projektów?”, Kraków 2006
• E. Strawa-Kęsek, „Metoda projektu w edukacji polonistycznej”, Kraków 2015
• J. Józefowicz, H. Buchner, „Metoda projektu. Podręcznik”, Warszawa 2022
• portal PBLWorks: https://www.pblworks.org/what-is-pbl
Podstawy warsztatu badawczego i filologicznego:
• H.S. Becker, „Warsztat pisarski badacza”, tłum. Paweł Tomanek. Warszawa 2022
• A.F. Chalmers, „Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki”, przeł. Adam Chmielewski. Wrocław 1993
• T. Hołówka, „Kultura logiczna w przykładach”, Warszawa 2005
• J. Maćkiewicz, „Jak pisać teksty naukowe”, Gdańsk 1995
• T.S. Mullaney i Ch. Rea, „Rozpoczynanie badań: Jak wybrać temat badawczy”, przeł. Fabian Tryl., Warszawa 2023
• J. Starnawski, „Warsztat bibliograficzny historyka literatury polskiej”, Warszawa 1982
• B. Witkowska-Maksimczuk, „Elementy retoryki i erystyki w przykładach”, Warszawa 2014
• A. Wolański, „Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa 2008
Ważne źródła informacji dla filologa
• bibliografie polonistyczne (np. „Przewodnik Polonisty”, bibliografia Estreichera, bibliografia „Nowy Korbut”, „Słownik współczesnych pisarzy polskich”…)
• słowniki, podręczniki i encyklopedie (np. słowniki literatury, gatunków i terminów, słowniki biograficzne, „wielka” i „mała” historia literatury polskiej, encyklopedie współczesne i historyczne…)
• źródła online (m.in. biblioteki cyfrowe, encyklopedie online, np. Encyklopedia teatru, słowniki cyfrowe, Bazhum, CEON, Biblioteka Nauki, uczelniane repozytoria i platformy czasopism, Jstor, CEEOL…)
Problemy klasyki i kanonu
• I. Calvino, „Po co czytać klasyków?”, przeł. A. Wasilewska, Warszawa 2020
• T.S. Eliot, „Kto to jest klasyk i inne eseje”, przeł. M. Heydel [et al.], Kraków 1998
• J. Pisera, „Kanon czy jego dezintegracja? – oceny, diagnozy, polemiki, kontrowersje”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2006, t. 8
• J. Prokop, „Kanon literacki i pamięć zbiorowa”, w: „Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów”, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Warszawa 1996
• „Reinterpretacje klasyki”, red. K. Wilkoszewska, B. Żmudziński, Kraków 1990
• M. Tabaczyński, „Między formowaniem a formatowaniem. Kanon literatury współczesnej w praktyce edukacyjnej”, „Przegląd Kulturoznawczy” 2015, nr 2 (24)
Sytuacja i rola literatury oraz literaturoznawstwa we współczesnym świecie
Raporty, np.:
• G. Jankowicz, P. Marecki, A. Palęcka, J. Sowa, T. Warczok, „Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań”, Kraków 2014
• „Kondycja polskiego sektora książkowego. Raport”, Biblioteka analiz 2024, https://rynek-ksiazki.pl/wp-content/uploads/2024/10/raport2024_elektroniczny.pdf
Inspiracje metodologiczne, m.in.:
• P. Czapliński, „Tożsamość, autonomia, solidarność. Kilka uwag o polonistyce XXI wieku”, „Teksty Drugie” 2023, nr 3
• R. Nycz, „Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej”, Kraków 2012
• T. Walas, „Czy jest możliwa inna historia literatury?”, Kraków 1993
• Żychliński, „Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne”, Warszawa–Poznań 2014
Popularyzacja literatury, np.
• P. Bayard, „Jak rozmawiać o książkach, których się nie czytało?”, przeł. M. Kowalska, Warszawa 2015
• R. Koziołek, „Dobrze się myśli literaturą”, Wołowiec–Katowice 2016 (wybrane eseje)
• R. Koziołek, „Znakowanie trawy albo praktyki filologii”, Katowice 2011 (wybrane eseje)
• M. Misiak, „Po co nam literatura?”, Forum Akademickie https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2009/07-08/po-co-nam-literatura/
• źródła online: portale popularnonaukowe i edukacyjne (np. Culture.pl, ZPE, Nowa Panorama Literatury Polskiej, Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa, e-teatr…), działy literackie i kulturalne czasopism (np. „Literatura” w „Dwutygodniku”, „Czytając” w „Kulturze Liberalnej”…), profile w socialmediach promujące literaturę…
• dorobek projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata” https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3000-LPTA1WK-W w USOSweb