Wynajdywanie klasyki – ekokrytyka 3000-LPTA1WK-E
Zajęcia poświęcone są literaturoznawczym metodom analizy i interpretacji: (1) sposobów przedstawiania pozycji człowieka względem świata, w którym żyje (w tym środowiska naturalnego), ujawniających się w kanonicznych utworach literackich; (2) klasycznych literackich strategii przełamywania tych wzorców. Teksty kultury to domena, w której znajdują wyraz indywidualne oraz zbiorowe wyobrażenia, nadzieje i lęki. Klasyczne teksty kultury - z racji swojej siły oddziaływania - to zarazem mechanizmy utrwalające te wyobrażenia jako społeczne formy świadomości, mity określające charakter relacji natura - kultura, stosunków międzyludzkich czy miejsca człowieka w świecie. Osoby studiujące poznają literaturoznawcze metody rozpoznawania, rekonstruowania oraz analizowania samych mitów, jak i strategie ich destabilizowania. Będą zgłębiać literackie obrazy relacji człowieka z naturą oraz analizować zarówno starsze, jak i współczesne teksty uznawane za klasyczne, badając językowe reprezentacje środowiska naturalnego oraz uwzględniając rolę retoryki w komunikatach perswazyjnych związanych z ekologią.
Ten przedmiot oraz zajęcia językowe z modułu „Skuteczna komunikacja - język w działaniu”, poza wspieraniem zajęć warsztatowych we własnym module, dają osobom studiującym podstawową orientację oraz podstawowe narzędzia (odpowiednio literaturoznawcze i językoznawcze) w obszarze problemowym, z którymi zetkną się, realizując część modułów z późniejszych lat studiów, jak „Mapowanie semiotyczne”, „Czytanie (dla) innych” czy „Małe ojczyzny”.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoba uczestnicząca w kursie zna i rozumie:
- jak kształtowały się pojęcia klasyki, tradycji i kanonu, ekokrytyki i humanistyki ekologicznej oraz najważniejsze problemy, jakie się wiążą z ich (re)definiowaniem (realizuje efekt kierunkowy K_W01)
- przykładowe sposoby ekokrytycznej analizy tekstów uznawanych za klasyczne, z wykorzystaniem wiedzy i narzędzi z zajęć warsztatowych, poetologicznych i historycznoliterackich (realizuje efekt kierunkowy K_W02)
- sposoby, w jakie uznane dzieła literatury i kultury mogą odzwierciedlać rozmaite związki człowieka z naturą oraz odpowiadać na globalne problemy związane z kryzysem ekologicznym (realizuje efekt kierunkowy K_W05)
Osoba uczestnicząca w kursie potrafi:
- wieloapsektowo analizować klasyczne dzieła literackie z wykorzystaniem narzędzi ekokrytycznych oraz zdobytych na zajęciach warsztatowych, poetologicznych, historycznoliterackich i filozoficznych przyporządkowanych do modułu (realizuje efekt kierunkowy K_U01)
- wyszukiwać, porównywać, weryfikować, oceniać i etycznie wykorzystywać informacje dotyczące klasycznych tekstów literackich (realizuje efekt kierunkowy K_U02)
- przekształcać wiedzę dotyczącą klasyki i humanistyki ekologicznej w projekty popularyzatorskie lub/i edukacyjne, które odpowiadają na współczesne problemy społeczne, kulturowe i ekologiczne (realizuje efekt kierunkowy K_U03)
Osoba uczestnicząca w kursie jest gotowa:
- do krytycznej lektury utworów literackich, prac naukowych i popularnonaukowych oraz do krytycznej autorefleksji nad posiadanymi przeświadczeniami i opiniami, a w rezultacie do wykorzystywania swoich kompetencji do zwiększania wiedzy swojej i innych (realizuje efekt kierunkowy K_K01)
- do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym oraz współpracy z instytucjami kulturalnymi, edukacyjnymi i organizacjami ekologicznymi (realizuje efekt kierunkowy K_K03)
Kryteria oceniania
1) Ocena ciągła – bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność.
2) Kontrola obecności:
a) osoba studiująca ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze;
b) jeśli osoba studiująca ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia zajęć;
c) jeśli osoba studiująca chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim);
d) osoba studiująca ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.
Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:
a. pkt. 17 par. 2,
b. pkt. 5 par. 17,
c. par. 33.
3) Projekt zaliczeniowy: przygotowanie prezentacji multimedialnej (w kilkuosobowym zespole) i omówienie jej na forum grupy. Prezentacja ma przedstawiać ekokrytyczną analizę i interpretację tekstu kultury (utworu literackiego, filmu, serialu, komiksu, gry, spektaklu itp.) uznawanego za klasyczny i/lub kanoniczny oraz wskazywać jego konteksty historyczne i społeczno-kulturowe. Powinna mieć charakter popularyzatorski i edukacyjny. Osoby studiujące wybierają tekst kultury spoza sylabusa – samodzielnie lub spośród propozycji otrzymanych od osoby prowadzącej zajęcia. Szczegółowe wskazówki dotyczące przygotowania projektu zostaną przedstawione w trakcie semestru.
Liczba ETCS: 3 (90 godzin)
Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej:
- udział w zajęciach: 30 godzin (1 ECTS),
- przygotowanie się do zajęć: 45 godzin (1,5 ECTS),
- przygotowanie projektu zaliczeniowego: 15 godzin (0,5 ECTS).
Literatura
Poniższa lista zawiera najważniejsze opracowania teoretyczne, z których będą korzystać osoby studiujące.
Szczegółowe listy lektur przedstawione są w analogicznych polach sylabusów poszczególnych grup zajęciowych.
• A. Barcz, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, Katowice 2016.
• E. Domańska, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” 2013, nr 1-2.
• J. Fiedorczuk, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015.
• A. Kronenberg, Geopoetyka jako przykład zielonego czytania i pisania, „Teksty Drugie” 2014, nr 5.
• P. Szaj, Czas, który wypadł z ram. Antropocen i ekokrytyczna lektura tekstów literackich, „Forum Poetyki” 2021, nr 24.
• J. Tabaszewska, Ekokrytyczna (samo)świadomość, „Teksty Drugie” 2018, nr 2.
• A. Ubertowska, „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2.
• Ł. Żurek, Wiersz jak wysychająca rzeka i nasza wrażliwość. O współczesnej ekokrytyce w badaniach literackich, „Konteksty Kultury” 2024, t. 21, nr 1.
• J. Woźniak, Widma ekokrytyki, „Przestrzenie Teorii” 2017, nr 28.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: