Historia cyfrowa 2900-MZ-K4-ADASZ

1. Krytyki źródeł cyfrowych

Digitalizacja nie jest procesem neutralnym. Czym - w kontekście teorii źródła historycznego - różni się kopia cyfrowa od materialnego oryginału? Czy da się badać ideologie digitalizacji? Podczas tego spotkania zajmiemy się samymi podstawami historii cyfrowej.
Gooding, P., Terras, M., & Warwick, C. (2013). The myth of the new: Mass digitization, distant reading, and the future of the book. Literary and Linguistic Computing, 28(4), 629-639.
Dodatkowo:
Leetaru, K. (2008). Mass book digitization: The deeper story of Google Books and the Open Content Alliance. First Monday, 13(10).
Kirschenbaum, M. (2013). The. txtual Condition: Digital Humanities, Born-Digital Archives, and the Future Literary. DHQ: Digital Humanities Quarterly, 7(1).

2. Nieprzezroczyste interfejsy
W jaki sposób interfejsy cyfrowe mogą wpływać na wyniki badań historycznych? Jak wyszukiwanie pełnotekstowe wpływa na interpretowanie źródeł? Czy korzystanie z Worda wpływa na styl narracji historiograficznej? Podczas tego spotkania będziemy podejrzliwie analizować interfejsy i mechanizmy oprogramowania.
Malina, R. F., & Cubitt, S. (2008). Software studies: A lexicon. Mit Press.
Dodatkowo:
Hitchcock, T. (2017). Digital searching and the re-formulation of historical knowledge. In The virtual representation of the past (pp. 81-90). Routledge.
Huistra, H., & Mellink, B. (2016). Phrasing history: Selecting sources in digital repositories. Historical Methods: A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History, 49(4), 220-229.

3. Cyfrowe organizacje wiedzy I
Zajmiemy się indeksami, listami, słownikami, danymi i metadanymi - tym wszystkim, co w przestrzeni cyfrowej pozwala nam organizować i porządkować wiedzę.
Gitelman, L. (2013). Raw data is an oxymoron. MIT press.
Jackson, A. S., Han, M. J., Groetsch, K., Mustafoff, M., & Cole, T. W. (2008). Dublin Core metadata harvested through OAI-PMH. Journal of Library Metadata, 8(1), 5-21.
Snydman, S., Sanderson, R., & Cramer, T. (2015, May). The International Image Interoperability Framework (IIIF): A community & technology approach for web-based images. In Archiving Conference (Vol. 2015, No. 1, pp. 16-21). Society for Imaging Science and Technology.

4. Cyfrowe organizacje wiedzy II (kontynuacja tematu)

5. Infrastruktura otwartej nauki
Podczas zajęć omówimy prawnoautorską i infrastrukturalną infrastrukturę otwartej nauki. Pomówimy m.in. o open access, licencjach i ich ograniczeniach oraz podyskutujemy o zjawisku shadow libraries. Poznamy uprawnienia, jakie prawo autorskie nadaje autorom i autorkom prac naukowych.
Siewicz, K. (2012). Otwarty dostęp do publikacji naukowych. Kwestie prawne. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

6. Infrastruktura otwartej nauki II (kontynuacja tematu)

7. Przetwarzanie języka naturalnego
Podczas zajęć poznamy podstawy rozwiązań przetwarzania języka naturalnego oraz nauczymy się korzystać z dostępnych narzędzi do porównywania, kategoryzacji, wizualizacji i analizy tekstów. Zastanowimy się też, czy metody distant reading mogą być użyteczne w badaniach historycznych.
Boschetti, F., Cimino, A., Dell'Orletta, F., Lebani, G., Passaro, L., Picchi, P., ... & Lenci, A. (2014). Computational analysis of historical documents: An application to Italian War Bulletins in World War I and II. In Workshop on Language resources and technologies for processing and linking historical documents and archives (LRT4HDA 2014) (pp. 70-75). ELRA.
Dodatkowo:
Holmes, D. I., Gordon, L. J., & Wilson, C. (2001). A widow and her soldier: Stylometry and the American Civil War. Literary and Linguistic Computing, 16(4), 403-420.
M. Eder, Autorstwo Kroniki Anonima zwanego Gallem w świetle badań stylometrycznych. Rekonesans, w: Nobis operique favete. Studia nad Gallem Anonimem, red. A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz, Warszawa 2017.
Piotrowski, M. (2012). Natural language processing for historical texts. Synthesis lectures on human language technologies, 5(2), 1-157.

8. Sztuczna inteligencja w badaniach historycznych
To spotkanie będzie okazją do poznania możliwości, jakie dla badań historycznych dają rozmaite rozwiązania kojarzone z ideą sztucznej inteligencji. Jakie zadania i problemy badawcze możemy rozwiązywać z wykorzystaniem tych metod - jakie są ich ograniczenia? W jaki sposób można skorzystać z nich bez programowania?
Kestemont, M., Christlein, V., & Stutzmann, D. (2017). Artificial Paleography: Computational Approaches to Identifying Script Types in Medieval Manuscripts. Speculum, 92(S1), S86-S109.
Dodatkowo:
Bringing black and white photos to life using Colourise.sg — a deep learning colouriser trained with old Singaporean photos
https://blog.data.gov.sg/bringing-black-and-white-photos-to-life-using-colourise-sg-435ae5cc5036

9. Edycje cyfrowe I
W ramach zajęć poznamy właściwości języka XML (Extensible Markup Language) oraz podstawy standardów TEI (Text Encoding Initiative) dla wydań cyfrowych źródeł historycznych. Będziemy również pracować z plikami XML i tworzyć kwerendy w języku XPath.
Ogrodniczuk, M. (2000). Wykorzystanie SGML i TEI do zapisu polskich danych lingwistycznych. Praca magisterska napisana pod kierunkiem dra hab. Janusza S. Bienia.

10. Edycje cyfrowe II (kontynuacja tematu)

11. Cyfrowa dokumentacja zabytków
Podczas zajęć dowiemy się jak można za pomocą fotogrametrii, a także skaningu laserowego przenosić duże obiekty do rzeczywistości wirtualnej. Poznamy techniki pozwalające na odwzorowanie cyfrowe przedmiotów, budowli, a także całych stanowisk archeologicznych. Jakie możliwości daje nam przeniesienie zabytków do świata wirtualnego? Jakie są zalety, ale i wady poszczególnych metod? Czy opisywane techniki pozwalają na badanie oraz zachowanie zabytków dziedzictwa?

12. Metody historii wizualnej
Zajęcia poświęcone będą metodom i krytyce wizualizacji danych i procesów historycznych. Czy zasadne jest stosowanie pojęcia "historii wizualnej"? Jakie metody cyfrowe ułatwiają pracę historyczną z zasobami wizualnymi?
Skotarczak, D. (2012). Historia wizualna. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Staley, D. J. (2015). Computers, visualization, and history: How new technology will transform our understanding of the past. Routledge.
Dodatkowo:
Schwartz, J. (2004). Negotiating the visual turn: new perspectives on images and archives. The American Archivist, 67(1), 107-122.
Gehl, R. (2009). YouTube as archive: Who will curate this digital Wunderkammer?. International Journal of Cultural Studies, 12(1), 43-60.
McKee, A. (2011). YouTube versus the National Film and Sound Archive: Which is the more useful resource for historians of Australian television?. Television & New Media, 12(2), 154-173.

13. Metody historyczne dla źródeł born digital
Jak historycznie badać zasoby WWW? Jakie możliwości i jakie ograniczenia mają dla badań historycznych archiwa Webu?
Vlassenroot, E., Chambers, S., Di Pretoro, E., Geeraert, F., Haesendonck, G., Michel, A., & Mechant, P. (2019). Web archives as a data resource for digital scholars. International Journal of Digital Humanities, 1-27

14.Omówienie projektów zaliczeniowych.