Antropologia ekonomiczna 2900-MK3-AEK-OG

Zajęcia dotyczą elementów teorii antropologicznej oraz jej zastosowania do analizy źródeł etnograficznych i historycznych. Tematy teoretyczne uwzględniają różne punkty widzenia i kierunki badawcze. Antropologia ekonomiczna zajmuje się przede wszystkim społecznymi instytucjami i zachowaniami ekonomicznymi, choć jej rozważania sięgają często obszaru antropologii ekologii, techniki, kultury i struktur społecznych. Mimo że nauka ta wyrosła na gruncie badań nad społecznościami tradycyjnymi i archaicznymi, obecnie zajmuje się ona wszystkimi typami społeczeństw, zwłaszcza, gdy idzie o kulturowe aspekty zachowań ekonomicznych. Ze względu na potrzebę wpisania naszych zajęć w strukturę bloku historii gospodarczej zajmiemy się przede wszystkim społeczeństwami tradycyjnymi, słabo powiązanymi z organizacją państwową oraz rynkiem światowym. Interesować nas będą także tradycyjne wspólnoty odczuwające dotkliwie skutki gwałtownego włączenia w gospodarkę światową, np. poprzez udział w znajdującymi się we wczesnej fazie kontaktu z systemem światowym (handel karawanowy) lub władzą państwa kolonialnego. Będziemy analizować zagadnienia związane z produkcją, wymianą i akumulacją w różnych typach gospodarek wyżywieniowych (zbieracko-łowieckiej, rolniczej i pasterskiej) w oparciu o porównania reprezentujących je wspólnot, ale również całościowe analizy konkretnych społeczeństw, aby zrozumieć zachowania ekonomiczne ich członków w szerszym kontekście społeczno-kulturowym.
Materiały źródłowe pochodzą najczęściej z krajów pozaeuropejskich w XIX lub XX w., choć niekiedy sięgniemy do epok wcześniejszych.
Sylabus precyzuje, które teksty przeznaczone są dla wszystkich uczestników zajęć, a które prowadzący przypisze określonej grupie studentów („literatura do podziału”). Ponadto w sylabusie wskazano literaturę uzupełniającą, zarówno przy opisie niektórych zajęć, jak i w bibliografii, która uwzględnia zarówno teksty wymieniane w opisie zajęć, jak i inne, przeznaczone dla osób chcących poszerzyć swoje horyzonty. Każdy student powinien w ciągu semestru przygotować co najmniej jeden referat w oparciu o jeden z tekstów wymienionych w sylabusie (przy opisach zajęć) lub inny tekst zaproponowany przez prowadzącego. Wybór tekstu do referatu można uzgodnić („zarezerwować”) z prowadzącym już na pierwszych zajęciach.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Wymagana bierna znajomość języka angielskiego.

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Okniński
Marek Pawełczak

Efekty kształcenia

Poznanie najważniejszych sporów naukowych i szkół w antropologii ekonomicznej, typów gospodarek tradycyjnych, zagadnień związanych z produkcją, akumulacją i wymianą. Poznanie i zrozumienie podstawowych metody analizy i interpretacji procesów społecznych, gospodarczych, kulturowych
Umiejętność wyszukiwania, analizy, oceny i wykorzystania uzyskanych informacji, umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej do analizy i interpretacji źródeł historycznych.

Kryteria oceniania

Ocena ciągła aktywności, udział w dyskusji, referat.

Literatura

Bibliografia (literatura obowiązkowa i uzupełniająca)
1. Podręczniki, syntezy, zbiory studiów: (red.) R. Firth, Themes in economic anthropology, London 1967; R. Firth, Społeczności ludzkie. Wstęp do antropologii społecznej, Warszawa 1965; M. Godelier, Idee i materia. Myśl gospodarka, społeczeństwo, Kraków: WUJ 2012; S. Gudeman, The anthropology of economy. Community, market and culture, Clackwell 2001; Ch. Hann, K. Hart, Economic anthropology, History, ethnography, critique, Malden, MA: Polity Press 2011 (także w j. polskim wyd. 2015); M. Herzfeld, Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie (r. 4), Kraków 2004; E. LeClair, H. K. Schneider. Economic anthropology. Readings in theory and analysis, NY 1968; S. Plattner, Economic anthropology, Stanford Univ. Press 1989; (red. G. Dalton) K. Polanyi, Primitive, archaic and modern economies. Essays of Karl Polanyi, Boston 1971; M. Sahlins, Stone age economics, London: Tavistock 1972; H. Schneider, Economic man. The anthropology of economics, London: The Free Press 1974; M. O. Sutton, E. N. Anderson, Introduction to cultural ecology, Oxford: Berg 2004; (red.) R. Wilk, L. Cliggett, Ekonomie i kultury. Podstawy antropologii ekonomicznej, Kraków 2011 ; J. Diamond, Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw; T. Early, How chiefs come to power. The political economy in prehistory, Stanford University Press 1997
2. Poszczególne zagadnienia:
(red.) A. Appadurai, Social life of things. Commodities in cultural perspective, Cambridge 1986; A. W. Crosby, Imperializm ekologiczny. Biologiczna ekspansja Europy 900-1900, PIW 1999; P. Einzig, Primitive money. in its ethnological, historical, and economic aspects, London 1951; M. Godelier, Zagadka daru, Kraków: WUJ 2010; J. Goody, Production and reproduction. A comparative study of the domestic domain, Cambridge 1976; J. Goody, Cooking, cuisine and class. A study in comparative sociology, Cambridge 1982; R. H. Halperin, Cultural economies. Past and present, Austin: Univ. of Texas Press 1994; M. Konarzewski. Na początku był głód, PIW 2005; (red.) M. Kempny, E. Nowicka, Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, (t.1) PWN 2003; A. Lasota-Moskalewska, Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości, WUW 2005; J. Parry, M. Bloch, Money and the morality of exchange, Cambridge 1989; (red.) J. Szmatka, M. Kempny, Współczesne teorie wymiany społecznej, PWN 1992; E. Wolf, Europa i ludy bez historii, Kraków: WUJ 2009;
3. Wybrane monografie etnograficzne w języku polskim: B. Malinowski, Dzieła, t. 1-13; K Moszyński, Ludy pasterskie. Ich kultura materialna oraz podstawowe wiadomości o formach współżycia zbiorowego, o wiedzy, życiu religijnym i sztuce, [m.in.] Cieszyn 1996; K. Moszyński, Ludy zbieracko-łowieckie. Ich kultura materialna oraz podstawowe wiadomości o formach współżycia zbiorowego, o wiedzy, życiu religijnym i sztuce, [m.in.] Cieszyn 1996; A. Rybiński, Tuaregowie z Sahary. Tradycyjna kultura Tuaregów Kel Ahaggar na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa: Dialog 1999; W. Sieroszewski, Dwanaście lat w kraju Jakutów, t. 1-2, Kraków: Wyd. Literackie 1961; R. Vorbrich, Górale Atlasu marokańskiego. Peryferyjność i przejawy marginalności, Wrocław 1996; R. Vorbrich, Daba. Górale Północnego Kamerunu. Afrykańska gospodarka tradycyjna pod presją historii i warunków ekologicznych. Wrocław 1989; A. Waligórski, Społeczność afrykańska w procesie przemian 1890-1949. Studium wschodnioafrykańskiego plemienia Luo, Warszawa: WUW 1969; M. Ząbek, Arabowie z Dar Hamid, Warszawa: Dialog 1998

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2900-MK3-AEK-OG w USOSweb