Związek Sowiecki: powstanie i rozkład imperium (1917-1991) 2900-MK1-ZSWA-OG

Przedmiotem wykładu są wybrane zagadnienia z dziejów Rosji bolszewickiej, a następnie Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, począwszy od 1917 r. do rozpadu ZSRS w 1991 r. Ze względu wielość zagadnień związanych z historią ZSRS szczegółowo omówione zostaną tylko węzłowe i najistotniejsze kwestie z zakresu historii politycznej i społecznej Rosji i ZSRS w omawianym okresie. Wykład obejmie, zatem omówienie sytuacji Rosji u progu XX w.,(1905 – 1917), genezę i przebieg rewolucji 1917 roku w Rosji i wojny domowej (1917 – 1921). Osobne wykłady poświęcone zostaną: organizacji i funkcjonowaniu państwa bolszewickiego w latach 1918 – 1927, celom i efektom polityki J. Stalina w ZSRS (1928 – 1939), udziałowi ZSRS w II wojnie światowej i jego konsekwencjom. Z okresu powojennego w dziejach Związku Sowieckiego przedmiotem analizy będą następnie: sytuacja wewnętrzna w ZSRS w latach 1945 – 1953, geneza i przebieg zimnej wojny, ewolucja systemu politycznego po śmierci Stalina, polityka ekip N. Chruszczowa i L. Breżniewa, zarówno w zakresie polityki wewnętrznej jak zagranicznej. Oddzielny wykład poświęcony zostanie ekonomicznym, politycznym i społecznym przyczynom upadku ZSRS od połowy lat 80-tych do 1991 roku.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

Założenia (opisowo)

Podstawowa znajomość dziejów świata w XX wieku.

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Okniński
Tadeusz Rutkowski

Efekty kształcenia

Po zaliczeniu przedmiotu wykładu student:

- zna i rozumie podstawowe problemy historii Rosji bolszewickiej i Związku Sowieckiego
- rozpoznaje podstawowe problemy badawcze i interpretacyjne dziejów Rosji bolszewickiej i Związku Sowieckiego,
- zna i potrafi ocenić głównych polityków rosyjskich i sowieckich omawianego okresu,
- zna podstawowe nazwy i pojęcia dotyczące Rosji Sowieckiej, Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików),Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego i Armii Czerwonej.

Kryteria oceniania

Podstawą oceny jest udział w wykładzie (maximum 2 nieobecności) i zaliczenie pisemnego kolokwium końcowego, które dotyczyć będzie głównych kwestii poruszonych w trakcie wykładu.

Literatura

Baberowski Jörg „Stalin. Terror absolutny”, Warszawa 2014;
Bosiacki Adam, Izdebski Hubert „Konstytucjonalizm rosyjski. Historia i współczesność”, Kraków 2013;
Ciesielski Stanisław „Rewolucja Stalina”, Łomianki 2017;
Conquest Robert „Stalin”, Warszawa 1996, 2000;
„Czekiści. Organy bezpieczeństwa w europejskich krajach bloku sowieckiego 1944 – 1989”, Warszawa 2010;
Dębski Sławomir „Między Belinem a Moskwą. Stosunki niemiecko – sowieckie 1939 – 1941”, Warszawa 2007;
Duraczyński Eugeniusz „Stalin: twórca i dyktator supermocarstwa”, Warszawa 2012;
Figes Orlando „Tragedia narodu: rewolucja rosyjska 1891 - 1924”, Warszawa 2009;
Grzelak Czesław „Armia Stalina 1939 – 1941”, Warszawa 2010;
Heller Michaił, Niekricz Aleksandr, „Utopia u władzy: historia Związku Sowieckiego”, t. 1, 2, Poznań 2016;
„Inwazja na Czechosłowację 1968. Perspektywa rosyjska”, Warszawa 2015;
Khlevniuk Oleg „Stalin. Nowa biografia”, Kraków 2016;
Kołakowski Leszek „Główne nurty marksizmu”, t. 2 – 3, Warszawa 2009 (lub wcześniejsze wydania);
Kotkin Stephen, „Armagedon był o krok: rozpad Związku Sowieckiego 1970 – 2000”, Warszawa 2009;
Kotkin Stephen „Stalin, vol. 1, Paradoxes of Power 1878 - 1928”, London 2015;
Kotkin Stephen, „Stalin. Vol. 2, Waiting for Hitler 1928 - 1941”. London 2017;
Mastny Vojtech „Stalin i zimna wojna. Sowieckie poczucie zagrożenia”, Warszawa 2006;
Materski Wojciech „Pięć kłamstw Lenina. Rosja po przewrocie bolszewickim: propaganda a rzeczywistość”, Warszawa 2019;
Mawdsley Evan „Wojna domowa w Rosji 1917 – 1920”, Warszawa 2010;
Mawdsley Evan „Wojna nazistowsko – sowiecka 1941 – 1945”, Kraków 2009;
Miedwiediew Roj „Chruszczow: biografia polityczna”, Warszawa 1990;
Mirowski Mikołaj „Rewolucja permanentna Lwa Trockiego. Między teorią a praktyką”, Warszawa 2013;
Montefiore Sebag „Stalin: dwór czerwonego cara”, Warszawa 2004, 2009;
Musiał Bogdan „Na zachód po trupie Polski”, Warszawa 2009;
Musiał Bogdan „Wojna Stalina 1939 – 1945. Terror, grabież, demontaże”, Poznań 2012;
Władimir A. Niewieżin, „Tajne plany Stalina. Propaganda sowiecka w przededniu wojny z Trzecią Rzeszą 1939 – 1941”, Kraków 2000;
Nowak Andrzej „Putin: źródła imperialnej agresji”, Warszawa 2014;
Pichoja Rudolf „Historia władzy w Związku Radzieckim 1945 – 1991”, Warszawa 2011;
Pipes Richard „Rewolucja rosyjska”, Warszawa 2006;
Pipes Richard „Rosja bolszewików”, Warszawa 2005;
Plamper Jan, „Kult Stalina. Studium alchemii władzy”, Warszawa 2014;
Schlögel Karl „Terror i marzenie. Moskwa 1937”, Poznań 2012;
Seaton Albert „Wojna totalna 1941 – 1945. Wehrmacht przeciwko Armii Czerwonej”, t. 1 – 2, Kraków 2010;
Sebestyen Victor, „Lenin: dyktator”, Warszawa 2018;
Service Robert, „Lenin. Biografia”, Warszawa 2000;
Smaga Józef „Rosja w 20 stuleciu”, Kraków 2001, 2002;
Stępień – Kuczyńska Alicja „Gorbaczow: pieriestrojka i rozpad imperium”, Łódź 2014;
Taubman William „Chruszczow. Człowiek i epoka”, Warszawa 2012;
Thom Francoise, „Beria: oprawca bez skazy”, Warszawa 2016;
Wieczorkiewicz Paweł P. „Łańcuch śmierci: czystka w Armii Czerwonej 1937 – 1939”, Warszawa 2001, II wyd. 2016;
Zubok Vladislav „Nieudane imperium. Związek Radziecki okresu zimnej wojny od Stalina do Gorbaczowa”, Kraków 2010;
Zubok Władisław M. „Zimna wojna zza kulis Kremla. Od Stalina do Chruszczowa”, Warszawa 1999;

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2900-MK1-ZSWA-OG w USOSweb