Społeczno-polityczna rola kobiet w PRL 2900-L-FAKUL-RKPRL
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z wybranymi zagadnieniami związanymi ze zmieniającą się rolą kobiet w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Za punkt wyjściowy można przyjąć Konstytucję PRL z 1952 r., która miała zagwarantować kobietom równouprawnienie we wszystkich dziedzinach życia (państwowego, publicznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego), jednak rzeczywistość daleka była od obietnic złożonych u początku kształtowania się nowego państwa. Zajęcia mają na celu prześledzenie roli kobiet od zakończenia IIWŚ do 1989 roku, ich aktywność zarówno na scenie politycznej, rynku pracy, jak i zaciszu domowym. Szczegółowemu omówieniu zostaną poddane nowe zawody, takie jak górniczki czy murarki; możliwości rozwoju kariery naukowej oraz aktywność w organizacjach kobiecych. Ponadto przeanalizowane zostaną wybrane wydarzenia, które miały istotny wpływ na sytuację kobiet w omawianym okresie (Międzynarodowy Rok Kobiet, sejmowa debata o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży). Za źródła posłużą m.in. stenogramy posiedzeń Sejmu, materiały partyjne, prasa, wspomnienia oraz dane statystyczne.
Prowadząca zajęcia zakłada możliwość wprowadzenia zmian w sylabusie w trakcie trwania semestru pod kątem zainteresowań studentów/ek (po konsultacji z nimi) lub w razie zaistnienia potrzeby bardziej dogłębnego omówienia poszczególnych zagadnień.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student/studentka:
- zna i stosuje poprawną terminologię i pojęcia z zakresu tematyki zajęć;
- rozumie proces przyczynowo-skutkowy związany z ewolucją pozycji kobiety w PRL;
- rozumie różnice światopoglądowe w debacie na temat pozycji kobiety w społeczeństwie;
- rozumie znaczenie badań nad równouprawnieniem płci w społeczeństwie komunistycznym;
- potrafi wskazać i omówić przykłady propagandy minionej epoki;
- potrafi korzystać ze źródeł do badania społeczeństwa minionej epoki, zarówno archiwalnych (materiały partyjne, stenogramy posiedzeń Sejmu, dane statystyczne), jak i ogólnodostępnych (środki masowego przekazu, wspomnienia).
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia jest aktywność na zajęciach. W przypadku wątpliwości prowadzącej, co do opanowania zakresu tematyki zajęć lub niewielkiej aktywności grupy/poszczególnych osób, prowadząca przewiduje dołożenie dodatkowego składnika do oceny końcowej - napisanie krótkiej, kilku stronnicowej pracy zaliczeniowej (4-5 stron, szczegółowe informacje zostaną przekazane w trakcie semestru) na temat wybranego zagadnienia z tematyki zajęć.
Dopuszczalne są dwie nieobecności bez konieczności zaliczenia. W przypadku większej liczby nieobecności (jednak nie przewyższającej łącznie czterech) konieczne będzie zaliczenie zajęć w trakcie dyżuru.
Literatura
Źródła:
Stenogramy Sejmu PRL,
Rozporządzenia Rady Ministrów,
Kłuszyńska D., Co Polska Ludowa dała kobietom?, Książka i Wiedza, Warszawa 1950,
O budownictwie partyjnym: uchwały Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1949-1953, Warszawa 1954,
Kłoskowska A., Badanie modelu rodziny w łódzkim środowisku robotniczym, [w:] „Przegląd Socjologiczny” 14/1, 1960, s. 116-124,
Iwaszczyszyn K., Kariery naukowe kobiet w PRL (komunikat z badań), [w:] „Kobiety polskie: praca zbiorowa”, red. E. Konecka, Warszawa 1986, s. 272-289,
Wieruszewski R., Równość kobiet i mężczyzn w Polsce Ludowej, Poznań 1975,
Statut Ligi Kobiet wraz z Uchwałą, Warszawa 1957,
Wieruszewski R., Prawa kobiet w PRL [w:] „Kobiety polskie: praca zbiorowa”, red. E. Konecka, Warszawa 1986, s. 225-235.
Literatura:
Stańczak-Wiślicz K., Perkowski P., Fidelis M., Klich-Kluczewska B., Kobiety w Polsce 1945-1989: nowoczesność, równouprawnienie, komunizm, Kraków 2020;
Ossowski P., Czerwona Michalina. Michalina Tatarkówna-Majkowska – prządka, działaczka, łodzianka, Łódź 2017.
M. Fidelis, Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Warszawa 2015.
Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII-XXI wieku), red. Kulak T., Dajnowicz M., Wrocław 2016.
Kłopoty z seksem w PRL: rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby, odmienności, red. nauk. Kula M., Warszawa 2012.
Uwagi
|
W cyklu 2025Z:
Zajęcia adresowane do studentów/studentek zainteresowanych okresem PRL, historią emancypacji kobiet (przede wszystkim w okresie 1945-1989) oraz zmianami społecznymi w powojennej Polsce (przede wszystkim w kontekście tworzenia nowych zawodów oraz ewolucji ról społecznych). |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: