Strategie przystosowań kulturowych społeczności pradziejowych 2800-ZMPRA
Celem wykładu jest przedstawienie słuchaczom wybranych aspektów z zakresu szeroko pojętej
archeologii pradziejowej, zajmującej się najstarszymi dziejami człowieka. W pierwszej kolejności
studenci zapoznają się ze specjalistyczną terminologią i metodologią archeologiczną charakterystyczna
dla warsztatu badawczego archeologa pradziejowego, lecz główna tematyka wykładu będzie
koncentrowała się wokół kluczowych zjawisk kulturowych dokonujących się w zakresie materialnym,
gospodarczym, społecznym, duchowym w społecznościach o gospodarce zbieracko – łowieckiej i
rolniczo-hodowlanej na obszarze tzw. „Starego Świata”, poprzedzających powstanie cywilizacji basenu
Morza Śródziemnego.
Przykładowe zagadnienia objęte tematyką wykładu:
- archeologia pradziejowa jak specyficzna specjalność w dyscyplinie archeologia – warsztat pracy
archeologa pradziejowego, rodzaje pradziejowych źródeł archeologicznych oraz metody ich datowań i
analiz;
- świat przed pojawieniem się Homo Sapiens;
- modele gospodarcze i osadnicze społeczności zbieracko – łowieckich i rolniczo-hodowlanych w
zależności od uwarunkowań środowiskowych;
- początki rozwoju rolnictwa - postęp czy konieczność?;
- zagadnienie formowania się eneolitycznych protocywilizacji;
- „sztuka” i wierzenia w pradziejach – archeologia kognitywna;
- przedmioty codziennego użytku i symbolika w życiu człowieka czasów prehistorycznych – razem czy
osobno?
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
1. zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii KW02;
2. ma szczegółową, specjalistyczna wiedzę o wybranych społecznościach pradziejowych, obejmująca terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii pradziejowej KW06;
3. ma uporządkowana wiedzę o rozwoju gatunku człowieka oraz jego głównych strategii adaptacji do różnych warunków środowiskowych KW08;
4. ma szczegółową wiedzę o najważniejszych osiągnięciach i głównych kierunkach rozwoju archeologii KW11.
Umiejętności:
1. potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji KU01;
2.potrafi samodzielnie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać, klasyfikować i interpretować źródła archeologiczne dobierając właściwe metody analityczne, dokonując krytycznej analizy i twórczej interpretacji KU02;
3. potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień KU03;
4. potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi KU07.
Kompetencje:
1. jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów KK01;
2. jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkości KK02;
3. jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka KK03;
4. jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych z wykorzystaniem wieloaspektowej interpretacji KK04;
5. jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i potrafi analizować rozmaite kategorie źródeł dla odtwarzania przeszłości człowieka KK05;
6. jest gotów do upowszechniania wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego, podkreślając jego znaczenie dla zrozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności KK06;
7. jest gotów do krzewienia wiedzy na temat odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego KK07;
8. jest gotów do inicjowania i rozwijania współpracy ze społeczeństwem w zakresie prowadzonych prac archeologicznych KK08;
9. jest gotów do propagowania problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz przyjmowania odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych KK11;
10. jest gotów do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym KK12;
11. jest gotów do uznania konieczności uczenia się przez całe życie oraz doskonalenia swoich umiejętności merytorycznych i praktycznych w zakresie archeologii KK13;
12. jest gotów do stosowania i rozwijania zasad etycznych związanych z badaniami nad źródłami archeologicznymi oraz działań na rzecz przestrzegania tych zasad KK14;
13. jest gotów do rozwijania dorobku archeologii i podtrzymywania etosu zawodu archeologa KK16.
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny w formie testu obejmującego zagadnienia poruszane podczas zajęć, przeprowadzany po zakończeniu wykładów.
Literatura
W. ASHMORE, R., J. SHARER 2008. Odkrywanie przeszłości. Wprowadzenie do archeologii. Kraków.
P. BAHN 1997. Archeologia – bardzo krótkie wprowadzenie. Warszawa.
J. A. GIEROWSKI, S. GRODZISKI, J. WYROZUMSKI (eds) 2004-2005. Wielka historia świata, t. 1-2.
Kraków.
J. K. KOZŁOWSKI, S. K. KOZŁOWSKI 1981. Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa.
C. RENFREW 2001. Archeologia i język. Warszawa-Poznań.
C. RENFREW, P. BAHN 2002. Archeologia. Teoria, metody, praktyka. Warszawa.
A. Wierciński 1997. Magia i religia. Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: