Archeologia Egiptu i Nubii od neolitu do Okresu Rzymskiego II 2800-PO-ENRII
Po wprowadzeniu na temat chronologii i geografii regionu, w porządku
chronologicznym omawiane będą następujące zagadnienia:
Egipt w czasach XVIII dynastii
- zespół świątynny w Abydos z czasów Ahmose,
- rozbudowa Karnaku,
- nekropola w Dolinie Królów,
- świątynia grobowa Hatszepsut w Deir el-Bahari,
- grobowce dostojników w Tebach Zachodnich,
- Kolosy Memnona i świątynia na Kom el-Hetan w Tebach Zachodnich,
- Amarna – miasto, pałace, świątynie, nekropole, wioska robotników
- grobowiec Tutanchamona
- nekropola dostojników w Sakkarze
Egipt w czasach XIX dynastii
- stolica w Pi-Ramesse (Qantir);
- rozbudowa Karnaku – Wielka Sala Hypostylowa,
- świątynie Ramzesa II w Egipcie i Nubii,
- wioska robotników w Deir el-Medina,
- grobowce w Dolinie Królów i Królowych.
Egipt w czasach XX dynastii
- kompleks świątynny w Medinet Habu,
- twierdza Ramzesa III w Tell el-Retaba.
Nubia w Okresie dominacji Egipskiej
- administracja Egipska na terenie Nubii,
- wydobycie złota,
- aktywność Tutmozydów i Ramessydów (miasta/nekropole i świątynie),
- Dukki Gel – architektura,
- Gebel Barkal – ośrodek religijny,
- nekropole w Tombos i Hillat el Arab – nubijska adaptacja.
Egipt w III Okresie Przejściowym
- skrytki królewskie w Tebach Zachodnich,
- Tanis – kompleks świątynny,
- Tanis – nekropola królewska,
- Bubastis – świątynia Bastet, portal; Osorkona II,
- osada w Tell el-Retaba,
- Karnak za XXV dynastii,
Nubia w Okresie Napatańskim
- aglomeracja Napatańska: el Kurru, Gebel Barkal, Nuri,
-aktywność Taharki: świątynie w Sanam, Kawa i Tabo,
-ekonomia królestwa-: tzw „skarbiec” w Sanam.
Egipt w Okresie Późnym
- Memfis za XXVI dynastii,
- Naukratis – miasto Greków,
- świątynia Amona w Hibis w Oazie Charga.
Egipt w Okresie Grecko-Rzymskim
- Egipt w świecie hellenistycznym i rzymskim
- rola dokumentów pisanych (papirusy, ostraka) , greckich i egipskich
(demotycznych i koptyjskich) w badaniach nad historią Egiptu ptolemejskiego,
rzymskiego i bizantyńskiego
- Aleksandria ad Aegyptum, metropolia świata antycznego
- najważniejsze stanowiska archeologiczne (Karanis, Oksyrynchos, Teby Zach.)
Nubia w Okresie Meroickim
- gospodarka i osadnictwo: miasto królewskie – Meroe, Kawa, Meinarti,
- miasta i elity (architektura pałacowa: Naqa, Muweis, Hamadab, Meinarti
Faras),
- religia i kult (świątynie w Meroe, Naqa, Musawwarat es-Sufra),
- nekropole (Meroe, Gebel Barkal, Sedeinga, Sai, Faras, Karanog),
- synkretyzm w sztuce.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
Wiedza: student zna i rozumie
- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk,
społeczno-kulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i
metodologicznej (K_W01)
- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii Egiptu i Nubii
(K_W02)
- ma szczegółową wiedzę nt. społeczności zamieszkujących w pradziejach i
starożytności Dolinę Nilu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z
zakresu - archeologii Egiptu i Nubii (K_W05)
-ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii Egiptu i Nubii z innymi
dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych,
społecznych, przyrodniczych i ścisłych (K_W06)
- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych
nowych osiągnięciach w zakresie archeologii Doliny Nilu (K_W08)
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów
kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie
archeologii Egiptu i Nubii (K_W09)
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w
publikacjach naukowych (K_W11)
- zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów starożytnych (K_W12)
- ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka oraz jego głównych
strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych (K_W14)
- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich
wykorzystania przez dawne społeczności (K_W15)
Umiejętności: student potrafi:
- rozpoznać różne rodzaje tekstów zapisanych różnymi rodzajami pisma
egipskiego (K_U08)
- posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi
właściwymi dla archeologii Egiptu i Nubii (K_U09)
- rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z kontekstem
oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich krytyczną analizę i
interpretację (K_U10)
- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami
kulturowymi i społecznymi (K_U13)
Kompetencje społeczne: student jest gotów do:
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest
świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów (K_K01)
- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków starożytnych i
źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości (K_K02)
- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w
odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)
- krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze
świadomością wieloaspektowości interpretacji (K_K04)
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury
kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii
źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05)
- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia
procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów
najdawniejszych do współczesności (K_K06)
- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego
(K_K07)
- uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i
uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność
podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w
zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są
badania (K_K11)
- uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym
podłożem kulturowym (K_K12)
Kryteria oceniania
Zajęcia kończą się egzaminem ustnym.
Literatura
Egipt:
Baines, J., Malek, J., 1995, Wielkie kultury świata. Egipt, Warszawa
Bagnall Roger S. (red.), 2009, The Oxford Handbook of Papyrology
Grimal, N., 2004, Dzieje starożytnego Egiptu, Warszawa
Hartwig, M.K. (ed.), 2015, A companion to ancient Egyptian art, Wiley Blackwell
Helck, W., Otto, E., Westendorf, E. (ed.), 1975-1988, Lexikon der Ägyptologie.
Band I-VII, Wiesbaden
Ikram, S., 2002, Death and burial in ancient Egypt, Harlow: Longman.
Ikram, S., 2004, Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, Warszawa
Kemp, B.J., 2009, Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa
Lacovara, P., 1997, The New Kingdom royal city, London, New York: Kegan Paul
International.
Lipińska, J., 1978, Historia rzeźby, reliefu i malarstwa starożytnego Egiptu,
Warszawa
Lipińska, J., 1977, Historia architektury starożytnego Egiptu, Warszawa
Lloyd, A.B. (ed.), 2010, A companion to ancient Egypt, vol I, Wiley Blackwell
Pawlicki, F., 2000, Skarby architektury starożytnego Egiptu. Królewskie świątynie
w Deir el-Bahari, Warszawa
Łukaszewicz, A., 2006, Egipt Greków i Rzymian, Warszawa
Reeves, N., Wilkinson, R.H., 1996, The Complete Valley of the Kings, Thames &
Hudson
Riggs Ch. (red.), 2012, The Oxford Handbook of Roman Egypt
Robins, G., 2008, The art of ancient Egypt, Cambridge, Mass.: Harvard
University Press.
Schneider, T., 2001, Leksykon faraonów; Warszawa
Schultz, R., Seidel, M. (red.), 2004, Egipt. Świat faraonów, Kolonia
Snape, S., 2014, The Complete Cities of Ancient Egypt, Thames & Hudson
Vandorpe, K. (red.), 2019, Blackwell Companion. Greco-Roman and Late Antique
Egypt
Wilkinson, R.H., 2003, The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt,
Thames & Hudson
Wilkinson, R.H., 2000, The Complete Temples of Ancient Egypt, Thames &
Hudson
Wipszycka, E. (red.), 1999, Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, t.
III. Źródłoznawstwo późnego antyku, Warszawa – rozdziały „Papirologia”,
„Epigrafika”, „Chronologia”.
Nubia:
Baud, M. (ed.), 2010, Méroé. Un empire sur le Nil, Paris
Edwards, D.N., 2004, The Nubian past: an archaeology of the Sudan, Routledge
Eide, T., Hägg/T., Pierce, R.H., Török, L., 1994, Fontes Historiae Nubiourum.
Textual Sources for the History of the Middle Nile Region Between the Eighth
Century BC and the Sixth Century AD I. From the Eighth to the Mid-Fifth Century
BC, Bergen
Lacovara, P., 2012, Ancient Nubia. African Kingdoms on the Nile. The American
University in Cairo
Morkot, R., 1997, The black pharaohs: Egypt's Nubian rulers, Rubicon Press
Török, L., 1997, The Kingdom of Kush. Handbook of the Napatan-Meroitic
Civilization, Brill
Török, L., 2009, Between two worlds: the frontier region between ancient Nubia
and Egypt, 3700 BC-AD 500, Brill
Valbelle, D., Bonnet, C., 2007, The Nubian Pharaohs: Black Kings on the Nile,
Cairo
Welsby, D.A., 1998, The kingdom of Kush: the Napatan and Meroitic empires,
Markus Wiener Publishers
Welsby, D.A., Anderson, J. R, 2004, Sudan: Ancient Treasures : an Exhibition of
Recent Discoveries from the Sudan National Museum, British Museum Press
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: