Świat łowców-zbieraczy 2800-PO-EKBZ
Treści programowe
W ramach zajęć omawiane są następujące zagadnienia:
1. Definicja, chronologia oraz podział wewnętrzny górnego paleolitu – elementy składowe, najważniejsze cezury kulturowe oraz klimatyczno–środowiskowe (rytm zmian klimatycznych).
2. Pojawienie się człowieka współczesnego w Euroazji – obszary wyjściowe, fale i kierunki migracji, podstawowe modele przejścia od środkowego do górnego paleolitu, kwestia kontaktów kromaniończyków z neandertalczykami.
3. Technologia produkcji, metody opisu oraz klasyfikacji zabytków krzemiennych – koncepcja rdzenia wolumetrycznego, metody i techniki wiórowe, funkcja oraz rodzaje retuszy, charakterystyka procesu debitażu;
4. Produkcja, użytkowanie oraz klasyfikacja narzędzi górnopaleolitycznych – ostrza, drapacze, rylce, tylczaki, półtylczaki, perforatory.
5. Wczesna faza górnego paleolitu w Europie – podłoże lokalne i kultury przejściowe, geneza, rozwój oraz charakterystyka kompleksu oryniackiego.
6. Środkowa faza górnego paleolitu w Europie – geneza, rozwój oraz kultura materialna społeczności kompleksu graweckiego.
7.Kultura symboliczna społeczności graweckich – ozdoby, pochówki, sztuka mobilna i naskalna.
8. Późna faza górnego paleolitu w Europie – geneza, rozwój oraz kultura materialna i duchowa społeczności solutrejskich i magdaleńskich.
9. Technologia produkcji, funkcja oraz klasyfikacji paleolitycznych i mezolitycznych zabytków z kości i poroża.
10. Schyłkowy paleolit – chronologia, uwarunkowania klimatyczno-środowiskowe, modele adaptacyjne, zasiedlenie i paleogeografia północnej Europy, taksonomia.
11. Mezolit – chronologia, uwarunkowania środowiskowe, osadnictwo i podstawy gospodarcze.
12. Kultura symboliczna społeczności mezolitycznych.
13. Kultura symboliczna społeczności mezolitycznych.
14. Klasyfikacja i metody pozyskiwania surowców krzemiennych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student:
• ma uporządkowaną wiedzę ogólną o społecznościach pradziejowych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii starszej i środkowej epoki; K_W04
• ma szczegółową wiedzę o społecznościach paleolitycznych i mezolitycznych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii; K_W05
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwych dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii starszej i środkowej epoki; K_W09
• ma podstawową wiedzę o rozwoju człowieka w paleolicie i mezolicie i jego strategiach adaptacyjnych zależnych od warunków środowiskowych; K_W16
• ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania przez społeczności górnego paleolitu i mezolitu; K_W17
Umiejętności
• potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych; K_U01
• potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii epoki kamienia; K_U09
• wykrywa proste zależności między artefaktami, a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi w zakresie badań paleolitu i mezolitu; K_U13
• posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii starszej i środkowej epoki kamienia; K_U18
Kompetencje
• zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego; K_K01
• ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do współczesności; K_K05
• ma świadomość niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych w odtwarzaniu przeszłości człowieka; K_K07
• ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K08
• rozumie problemy związane z interpretacją źródeł archeologicznych, jest świadomy wieloaspektowości interpretacji; K_K10
• ma świadomość kompleksowej natury kultury i jej złożoności, rozumie potrzebę analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka; K_K12
Kryteria oceniania
Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie średniej z ocen cząstkowych uzyskanych podczas dwóch kolokwiów pisemnych (w formie testu), a także oceny z krótkiego wystąpienia (maks. 10 minut) na zadany temat.
Pierwsze kolokwium odbywa się mniej więcej w połowie semestru i obejmuje zagadnienia o charakterze ogólnym i źródłoznawczym.
Drugie kolokwium organizowane jest na ostatnich zajęciach i ma charakter podsumowujący. Obydwa kolokwia oparte są na poniższych kryteriach oceniania:
60% - 75% ocena 3
76% - 86% ocena 4
87% - 97% ocena 5
98 % – 100% ocena 5!
Tematy wystąpień ustalane są co najmniej z dwu tygodniowym wyprzedzeniem, przy czym mogą być realizowane zespołowo przez 2-3 osoby.
Literatura
Galiński, T., 2002. Społeczeństwa mezolityczne, Szczecin
Ginter, B., Kozłowski ,J.K., 1975, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu i mezolitu, Warszawa
Inizan, M., Roche, H., Tixier, J. 1992., Technology of Knapped Stone. Prehistoire de la Pierre Taillee t.3, CREP, Meudon
Kabaciński, J,. (ed), 2016. The Past Societies 1. 500,000-5,500 BC, Warszawa.
Kozłowski, J. K, Kozłowski, S. K., 1977. Epoka kamienia na ziemiach polskich, Warszawa: PWN.
Kozłowski, J.K., 2004, Świat przed "rewolucją" neolityczną, Wielka Historia Świata, tom. 1, Kraków.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: