Technika i rzemiosło w starożytnym Rzymie 2800-PB-RZYM
Podczas zajęć zostaną omówione najważniejsze surowce
wykorzystywane w Imperium Rzymskim (m.in. kamień,
metale), ich złoża, eksploracja (techniki wydobywcze,
organizacja pracy i dystrybucja) oraz wykorzystanie tych
surowców w procesach technologicznych i do produkcji
wyrobów rzemieślniczych. Uczestnicy zajęć zapoznają się z
dokonaniami inżynierii rzymskiej (m.in. wodociągi,
kanalizacja, tunele, kanały, mosty), osiągnięciami rzymskiej
myśli technicznej (źródła pozyskiwania energii, machiny
wojenne, zegary, sztuka ogrodnicza, etc.) oraz z osiągnięciami
w różnych gałęziach rzemiosła, przeanalizują
wytwórczość wybranych kategorii wyrobów rzemieślniczych
(m.in. uzbrojenie, narzędzia medyczne czy instrumenty
muzyczne). Uzupełnieniem tematu będą zagadnienia
dotyczące rzymskich szlaków handlowych oraz środków i
organizacji transportu.
Podczas zajęć zaprezentowane zostaną różnorodne źródła
(pisane, archeologiczne, ikonograficzne) do poznania
rzymskich technologii i rzemiosła oraz omówione zostaną
główne kierunki badawcze.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
zna podstawowe pojęcia i terminologię związaną z
surowcami, technologią i rzemiosłem w Imperium
Rzymskim (K_W02)
ma szczegółową wiedzę o społeczeństwie rzymskim,
obejmującą terminologię, teorie i metodologię z
zakresu archeologii rzymskiej (K_W05)
ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii
starożytnego Rzymu z innymi dziedzinami oraz
dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk
humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i
ścisłych (K_W06)
ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach
rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w
zakresie archeologii starożytnego Rzymu (K_W08);
zna i rozumie podstawowe metody analizy i
interpretacji osiągnięć myśli technicznej i wyrobów
rzemieślniczych, właściwe dla wybranych tradycji,
teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii
rzymskiej (K_W09);
ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i
technikach dokumentacji źródeł archeologicznych
(K_W10);
zna i rozumie podstawowe metody analizy i
interpretacji informacji zawartych w publikacjach
naukowych (K_W11);
ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka w
czasach antycznych oraz jego głównych strategiach
adaptacji do różnych warunków środowiskowych
(K_W14);
ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców
oraz sposobów ich wykorzystania przez społeczność
rzymską (K_W15);
Umiejętności:
umie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować
i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i
ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów
elektronicznych (K_U01);
umie posługiwać się podstawowymi pojęciami
badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla
archeologii starożytnego Rzymu (K_U09);
umie rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury
materialnej antyku łącznie z kontekstem oraz
właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich
krytyczną analizę i interpretację (K_U10);
potrafi rozpoznawać, analizować i wykorzystywać
teksty źródłowe przydatne w pracy i warsztacie
archeologa (K_U11);
umie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i
klasyfikować źródła archeologiczne (K_U12);
potrafi wykrywać proste zależności między
3
artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i
społecznymi (K_U13);
potrafi przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące
zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii
(K_U17);
Kompetencje:
ma świadomość uznania istotnego znaczenia
pozostałości materialnych, języków starożytnych i
źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa
kulturowego ludzkości (K_K02);
umie docenić niepowtarzalne wartości źródeł
archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości
człowieka (K_K03);
ma świadomość krytycznej oceny interpretacji źródeł
archeologicznych i historycznych ze świadomością
wieloaspektowości interpretacji (K_K04);
ma świadomość wykorzystania posiadanej przez
siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i
jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy
rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia
przeszłości człowieka (K_K05);
ma świadomość podkreślania znaczenia dziedzictwa
kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu
przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych
od czasów antycznych do współczesności (K_K06);
ma świadomość uznania własnej odpowiedzialności
za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K07);
oraz uznania i poszanowania różnych punktów
widzenia determinowanych różnym podłożem
kulturowym (K_K12);
Kryteria oceniania
Ponieważ zajęcia mają formę konwersatorium ocenie
podlegać będą rozmaite formy aktywności uczestników:
ćwiczenia, przygotowanie wypowiedzi ustnych (prezentacje)
oraz udział w dyskusji podczas zajęć.
Uczestnik zajęć ma prawo do dwóch
nieusprawiedliwionych nieobecności w ciągu semestru.
Literatura
Poniżej zamieszczona została jedynie podstawowa bibliografia
o charakterze ogólnym; szczegółowa literatura dotycząca
poszczególnych dziedzin rzymskiej wytwórczości i osiągnięć
myśli technicznej zostanie podana na zajęciach.
Ciarallo A., De Carolis E. (eds), Homo Faber. Natura, scienza e
technica nell’antica Pompei, Martellago 1999
Cuomo S., Technology and Culture in Greek and Roman
Antiquity, Cambridge 2007
Drachmann A. G., The Mechanical Technology of Greek and
4
Roman Antiquity, Copenhagen 1963
Forbes R.J., Studies in Ancient Technology, Leiden 1957
Gaitzsch W., Römische Werkzeuge, Stuttgart 1978
Hill D. R., A History of Engineering in Classical and Medieval
Times, 1984
Humphrey J.W., Oleson J.P., Sherwood A.N., Greek and
Roman Technology: a sourcebook, 1998
Kretschmer F., Bilddokumente römischer Technik, Düsseldorf
1978
Landels J.G., Engineering in Ancient World, Berkeley 1978
Oleson J.P., Oxford Handbook of Engineering and Technology
in the Classical World, 2008
Pliniusz Starszy, Historia naturalna (zwł. księgi XXXIII - XXXVII)
Strong D., Brown D. (eds), Roman Crafts, London 1976
Stückelberger A., Bild und Wort. Das illustrierte Fachbuch in
der antiken Naturwissenschaft, Medizin und Technik, Mainz
1994
White K.D., Greek and Roman Technology, 1984
Wilson, A., Machines, Power and the Ancient Economy, JRS
92, 2002
Witruwiusz, O architekturze ksiąg X (wybrane rozdziały)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: