Badania archeometryczne w bioarchelogii 2800-PA-MET
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami analizy fizyko-chemicznej
szczątków organicznych pochodzących z wykopaliska archeologicznych. Na zajęciach studenci
poznają podstawowe narzędzia służące do analizy, sposoby pobierania próbek, oraz teoretyczne
podstawy pozwalające na interpretację wyników analizy.
Zajęcia skupią się na analizach najczęściej wykonywanych we współczesnej bioarcheologii, a
związanych z datowaniem szczątków, określeniem diety zwierzęcia/osobnika, pochodzeniem
geograficznym, identyfikacja taksonomiczną. Oprócz podstaw teoretycznych omówione zostaną
przykłady zastosowania tego typu badań w praktyce archeologa.
Omówione zostaną następujące zagadnienia:
1. Skład fizykochemiczny szczątków roślinnych i zwierzęcych
- możliwości badawcze
2. Datowanie szczątków metodami fizykochemicznymi
- datowanie metodą radiowęglową
- datowanie metodą dendrochronologiczną
3. Analiza diety ludzi i zwierząt
- na podstawie kolagenu kostnego (izotopy trwałe węgla, azotu i siarki)
- na podstawie bioapatytu (zastosowanie izotopów trwałych węgla oraz pierwiastków śladowych)
- analizy pozostałości organicznych na artefaktach
4. Analiza mobilności ludzi i zwierząt
- zastosowanie izotopów trwałych strontu
- zastosowanie izotopów trwałych tlenu
- zastosowanie badań genetycznych w analizie migracji
5. Identyfikacja taksonomiczna zwierząt
- zastosowanie aminokwasów przy identyfikacji szczątków zwierzęcych
Każdy z tematów będzie realizowany na więcej niż jednych zajęciach.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zna i rozumie podstawowe pojęcia i terminologię związaną z badaniami archeometrycznymi
(K_W02). Student ma szczegółową wiedzę o powiązaniach archeologii z dyscyplinami nauk ścisłych
(K_W06). Student zna i rozumie podstawowe metody analizy fizyko-chemicznej ekofaktów i ich
interpretacji (K_W09).
Student umie samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe metody
analityczne (K_U03). Student umie posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi właściwymi
dla analiza fizykochemicznych ekofaktów (K_U09). Student umie wykrywać proste zależności między
ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi (K_U13).
Student jest gotów docenić niepowtarzalne wartości ekofaktów i ich roli w odtwarzaniu przeszłości
człowieka (K_K03). Student jest gotów do krytycznej oceny interpretacji analiz ekofaktów ze
świadomością wieloaspektowości interpretacji (K_K04). Student jest gotów do wykorzystania
posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością
potrzeby analizy rozmaitych źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05).
Literatura
R. Michener, K. Lajtha (2007) Stable isotopes in ecology and environmental science. Blackwell
Publishing.
T.D. Price, J.H. Burton (2012) An Introduction to Archaeological Chemistry. Springer.
M. Walker (2005) Quaternary dating methods. Wiley.
T.D. Price et al. (2002) The characterisation of biologically available Strontium Ratios for the Study of
Prehistoric Migration. Archaeometry 44: 117-135.
S. Pederzani, K. Britton (2019) Oxygen isotopes in bioarchaeology: Principles, challenges, and
opportunities. Earth-Science Reviews 188: 77-107.
I. Lazardis (2018) The evolutionary history of human populations in Europe. Current Opinion in
Genetics & Development 53: 21-27.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: