Rapa Nui czyli Wyspa Wielkanocna między mitologią a archeologią 2800-DWRAPA-OG

Rapa Nui (Wyspa Wielkanocna) – jest położona na południowym Pacyfiku. Znajduje się w
odległości 2078 km od najbliższej zamieszkanej wyspy - Pitcairn i 3600 km od brzegów
Ameryki Południowej i jest najbardziej oddaloną od innych zamieszkałych wysp i lądów
wyspą na świecie. Kiedy i jak została odkryta oraz zasiedlona ta odległa Wyspa. Skąd i jak
wyglądała fascynująca podróż przez Pacyfik pierwszych Polinezyjczyków? Dlaczego DNA
szczura jest ważne w badaniach Polinezji. Kogo przedstawiały figury Moai? Dlaczego
gotowano w umu pae? To tylko nieliczne z pytań, na które będziemy wspólnie poszukiwać
odpowiedzi. Na zajęciach będziemy korzystali z danych opartych na źródłach
archeologicznych, ikonograficznych oraz danych opartych na tradycji ustnej zapisanych
przez europejskich odkrywców i pierwszych badaczy. Zestawimy to co materialne
zachowane z przeszłości; na powierzchni oraz ukryte pod ziemią w jaskiniach oraz świata
pieśni i opowieści. Tak by odbyć wędrówkę przez bogaty świat mitycznych historii, których
śladów można szukać w materiale archeologicznym. Na wyspie jest znanych i
zarejestrowanych przeszło 30 tysięcy różnych obiektów archeologicznych. Od pozostałości
po różnych budynkach i budowlach (hare paenga, tupa, umu pae), zespołach ceremonialnych
(ahu), kamiennych figurach moai, przez petroglify i po przebudowane jaskinie. Na podstawie
danych archeologicznych i historycznych zostaną przestawione i przeanalizowane problemy
związane ze zmianami ekologicznymi i społecznymi na wyspie na różnych etapach jej
historii. Od czasów odkrycia i zasiedlenia poprzez kontakty z europejskimi podróżnikami po
historie wielkich dwudziestowiecznych wypraw naukowo-badawczych.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Maciej Sobczyk

Efekty kształcenia

Studenci mają szczegółową wiedzę o polinezyjskiej społeczności Rapa Nui obejmującą
terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii. (K_W05)
Studenci mają podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii kultury Rapa Nui z
etnohistorią (badaniami źródeł historycznych i etnografią) obszaru Polinezji (K_W06)
Umiejętności:
Studenci umieją rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej Rapa Nui łącznie
z ich kontekstem i przeprowadzać ich krytyczną analizę i interpretację (K_U10)
Studenci umieją wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami
kulturowymi i społecznymi (K_U13)

Kompetencje:
Studenci są gotowi do uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków
starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości K_K02)
Studenci są gotowi do uznania krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i
historycznych dotyczących kultury Rapa Nui ze świadomością wieloaspektowości ich
interpretacji (K_K04)
Studenci są gotowi do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych
różnym podłożem kulturowym (K_K12)

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny w oparciu o notatki z wykładu i literaturę przedmiotu.

Literatura

1.Bahn P. , Flenley J..Easter Island, Earth Island wyd. Thames & Hudson 1992
2. Bellwood P. First Migrants Ancient Migration in Global Perspective. WILLEY Blackwell
2013
3. Bellwood P..Fox J., Tryon D. The Austronesians: Historical and Comparative Perspectives.
ANU E Press (The Australian National University) 2006

4. Ciszewski A, Z. J. Ryn, M. Szelerewicz The Caves of Easter Island Underground World of
Rapa Nui. Las Cuevas de la Isla de Pascua El Mundo Subterráneo de Rapa Nui wyd. Kraków
2009
5. Heyerdahl T. Aku-Aku. 1995
6. Jakubowska Z., Odkryta przypadkiem, pojęta opacznie. Wyspa Wielkanocna w
osiemnastowiecznych relacjach podróżników na tle rozważań o spotkaniu kultur. wyd.
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego 2013
7. Ryn Z. J. Wyspa Wielkanocna. Eskulap na Rapa Nui Kraków 2013

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-DWRAPA-OG w USOSweb