Podróż po Cesarstwie Rzymskim śladami monety 2800-DWPODR
Moneta w świecie starożytnym pełniła rolę znacznie szerszą niż tylko środek płatniczy. Była nośnikiem
propagandy i symbolem władzy cesarskiej, a zarazem swoistą „kartą pocztową” imperium. Dzięki niej możemy
poznać nie tylko portrety władców i triumfy militarnych kampanii, lecz także obraz prowincji, bóstw lokalnych,
codziennych zajęć i przedmiotów, którymi posługiwali się mieszkańcy imperium. Wykład „Podróż po
Cesarstwie Rzymskim śladami monety” został pomyślany jako narracyjna opowieść, relacja z wyprawy
Kwintusa, wyimaginowanego obywatela rzymskiego, który wyrusza z Rzymu w podróż po znanym świecie,
odwiedza kolejne prowincje, spotyka ludzi różnych kultur, a wreszcie powraca do stolicy.
Monety są tutaj przewodnikiem: to one wskazują drogi, porty i miasta, pozwalają zajrzeć do targowisk i
warsztatów, ukazują stroje i broń ludów prowincji, przypominają o religii, medycynie czy igrzyskach. Każdy
wykład jest jednocześnie opowieścią o codziennym życiu mieszkańców imperium: od bogatych elit Aleksandrii
po wiejskich mieszkańców Galii, od legionistów nad Renem po kupców na afrykańskich szlakach.
Cały cykl został podzielony na trzy moduły: przygotowania do podróży, wielka wyprawa po prowincjach oraz
powrót do Rzymu. Każdy z nich stanowi odrębną, zamkniętą całość, a razem tworzą spójną opowieść o
Cesarstwie widzianym „śladami monety”.
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
Cykl I – PRZYGOTOWANIA DO PODRÓŻY
1. Roma na awersie i rewersie – stolica imperium w autoportrecie monetarnym
2. Via Appia – najstarsza autostrada świata
3. Co Kwintus zabierał w podróż? – bagaż, zapasy i pieniądze w starożytnym świecie
4. Podróżnicy i środki transportu – od wozów po statki i muły
5. Sklepy i warsztaty Rzymu – gdzie podróżnik zaopatrywał się przed wyprawą
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
Cykl II – WIELKA PODRÓŻ PO PROWINCJACH
6. Afryka i Nil – od Kartaginy po Aleksandrię
7. Bliski Wschód – bogactwo prowincji Orientu
8. Armenia i Dacja – prowincje walk i zwycięstw
9. Germania – barbarzyńcy na monetach
10. Brytania, Galia i Hispania – koniec zachodniego świata
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
Cykl III – POWRÓT DO RZYMU
11. Medycyna i choroby w starożytnym Rzymie
12. Chleb i igrzyska – życie codzienne obywatela rzymskiego
13. Dom i rodzina – życie prywatne w świetle monet
14. Religia i magia w codziennym doświadczeniu
15. Pamiątki z podróży – egzotyczne przedmioty i monety jako talizmany
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE
K_W01 ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk,
społecznokulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i
metodologicznej
K_W02 zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii
K_W03 ma podstawową wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł
archeologicznych
K_W06 ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz
dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i
ścisłych
K_W08 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych
osiągnięciach w zakresie archeologii
K_W09 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji przedstawień
numizmatycznych
K_W15 ma ogólną wiedzę na temat właściwości monet oraz sposobów ich wykorzystania
przez starożytne społeczności
UMIEJĘTNOŚCI: ABSOLWENT POTRAFI:
K_U02 wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje zawarte w
różnych źródłach numizmatycznych
K_U03 samodzielnie interpretować źródła ikonograficzne
K_U09 posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi
właściwymi dla numizmatyki antycznej
K_U13 wykrywać proste zależności między artefaktami (numizmatami) a dawnymi
procesami kulturowymi i społecznymi
KOMPETENCJE SPOŁECZNE: ABSOLWENT JEST GOTÓW DO:
K_K01 wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy
konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów
K_K03 docenić niepowtarzalne wartości źródeł numizmatycznych i ich roli w odtwarzaniu
przeszłości człowieka
K_K04 krytycznej oceny interpretacji źródeł numizmatycznych i historycznych ze
świadomością wieloaspektowości interpretacji
K_K06 podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu
przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do
współczesności
K_K12 uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym
podłożem kulturowym
Kryteria oceniania
ORGANIZACJA wykładu
Wykłady będą odbywały się w dwóch formach – można korzystać z jednej z nich albo dowolnie łączyć obie, w
zależności od własnych potrzeb i możliwości:
1. Wykład „na żywo” (Google Meets) – dla chętnych i dostępnych we wtorki w godz. 18.30–20.00. Link
do spotkania jest każdorazowo przesyłany mailem 15 minut przed rozpoczęciem wykładu.
2. Wykład do samodzielnego opracowania – w dowolnym czasie w ciągu 8 dni od udostępnienia
materiałów na Kampusie. Do dyspozycji są prezentacje PowerPoint z zadaniami umieszczonymi na
końcu. Wystarczy pobrać prezentację, przepracować materiał we własnym tempie i odesłać
rozwiązane zadania w specjalnej zakładce na platformie.
Nie ma obowiązku zgłaszania z góry wybranej formy – w jednym tygodniu można uczestniczyć w wykładzie „na
żywo”, a w innym wybrać wersję indywidualną.
ZALICZENIE (do wyboru)
1. Egzamin całościowy – obejmuje cały kurs. Nie ma obowiązku obecności na wykładach ani
wykonywania zadań w trakcie semestru.
2. Egzaminy cząstkowe – po zakończeniu każdego cyklu tematycznego. W tej opcji należy regularnie
wykonywać zadania z prezentacji lub uczestniczyć w wykładach „na żywo”. Dopuszczalne są dwa
tygodnie „wolne” w semestrze, w których nie trzeba niczego oddawać.
Szczegółowe zasady zostaną wyjaśnione na pierwszym spotkaniu organizacyjnym („pertraktacyjnym”), na
którym obecność jest szczególnie zalecana.
Literatura
Metcalf W. E., Roman Provinzial Coinage, Chestnut Hill : McMullen Museum of Art, Boston
College, 2014
Amandry M., Burnett A., Mairat J., Roman provincial coinage. volume III, Nerva, Trajan and
Hadrian (Ad 96-138), London : Paris : The British Museum ; Bibliothèque nationale de
France, 2015.
Metcalf W. E., , Provincial coinage of the Flavians, Journal of Roman Archaeology, 13,2
(2000)
W. Szaivert, R. Wolters, Löhne, Preise, Werte, Quellen zur römischen Geldwirtschaft,
Darmstadt 2005
M. R. Alföldi, Bild und Bildsprache der römischen Kaiser. Beispiele und Analysen, Mainz
1999
Dh. Hill, The monuments of ancient Rome as coin types, London 1989
R.A.G. Carson, Coins of the Roman Empire, London-New York, 1990
Die Münze. Bild - Botschaft - Bedeutung, Festschrift für Maria R.-Alföldi, Frankfurt a.M.-
Bern-New York 1991 (artykuły n/t ikonografii)
Korpusy do określania monet:
- The Roman Imperial Coinage (wyd. H. Mattingly, E. A. Sydenham, C. H. V. Sutherland, R.
A. G. Carson, P. H. Webb, J. W. E. Pearce, P. M. Bruun, J. P. C. Kent), t. 1*10, London
1923*1994
- Late Roman Bronze Coinage, A.D. 324*498 (wyd. P. V. Hill, J. P. C. Kent, R. A. G.
Carson), London 1960
Roman provincial coinage online
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: