Archeologia i antropologia śmierci 2800-DWAN-OG

Ciało zmarłego człowieka jest nie tylko pozostałością jego "biologicznej doczesności", ale także wzbudza w innych ludziach idee dotyczące nie tylko samej śmierci, ale także wiary w siły nadprzyrodzone, życie po śmierci, itp. Pochówek jest odzwierciedleniem tego sposobu myślenia, stając się jednocześnie nieocenionym źródłem archeologicznym do poznania sposobu myślenia w dawnych społecznościach. Same szczątki ludzkie dostarczają ogromnej ilości danych na temat twórców kultury, a ich kontekst przekazuje informacje na temat samej kultury, w jej specyficznym przejawie.
Niezwykła różnorodność zachowań człowieka wobec nieuniknionego zjawiska śmierci, znajdująca odbicie w sposobach postępowania z ciałem zmarłego, strukturach towarzyszących w postaci grobów i ich wyposażenia odzwierciedlają w pewnym stopniu specyficzne zachowania kulturowe oscylujące wokół rytów przejścia z jednej strony, z drugiej dają wgląd w samą kulturę, dając asumpt do jej interpretacji i zrozumienia.
Zajęcia zaczną się od kilku prezentacji dotyczącej biologicznego zjawiska śmierci i procesów po niej następujących. Po niej nastąpi przegląd, z konieczności dość powierzchowny, reakcji na śmierć w różnych systemach religijnych. Po tym wstępie zajmiemy się przeglądem podejścia do ciała zmarłego i jego traktowania, typów pochówków i pozostałości archeologicznych takiego postępowania. Omówimy sposoby eksploracji i dokumentacji pochówków na przykładach stanowisk europejskich i pozaeuropejskich (rozrzut geograficzny zależeć będzie tylko od wyobraźni i chęci uczestników zajęć), zwracając szczególną uwagę na zagadnienia tafonomii, które mogą ułatwić interpretację znalezisk.
Najlepszym sposobem przeprowadzenia takich zajęć będzie system mieszany - pierwsze kilka zajęć będzie raczej klasycznymi wykładami, a pozostałe raczej prezentacjami z dyskusją i odrobiną praktyki

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

mieszany: w sali i zdalnie

Koordynatorzy przedmiotu

Wiesław Więckowski

Efekty kształcenia

Student zna terminologię związaną z bioarcheologią i archeologia funeralną (K_W02), jak również posiada wiedzę na temat zachowań funeralnych różnych społeczności zarówno pradziejowych jak i współczesnych (K_W06), a także rozumie udział archeologii, bioarcheologii i tafonomii archeologicznej w analizach i interpretacjach dotyczących pochówków (K_W11).
Potrafi analizować dane archeologiczne, bioarcheologiczne i tafonomiczne i zastosować wyniki tych analiz w rekonstrukcji zachowań funeralnych, tym samym kultury i religii społeczeństw przeszłych (K_U01, K_U02).
Pozyskanie informacje na temat zróżnicowania zachowań funeralnych w czasie i przestrzeni, jak również w odniesieniu do religii umożliwią studentowi docenienie roli dziedzictwa kulturowego w postaci pozostałości archeologicznych (K_K02, K_K03), a wieloaspektowość ich interpretacji wpłynie na jego postrzeganie przeszłości i poszanowanie różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_K05, K_K12).

Kryteria oceniania

- wykład kończy się egzaminem pisemnym w formie testu otwartego; odpowiedzi są punktowane 0/1, zalicza 50%+1punkt.
- istnieje możliwość zaprezentowania własnych badań dotyczących problematyki omawianej na wykładzie - prezentacja jest traktowana jako egzamin ustny.

Literatura

PEARSON M.P., 2005, The Archaeology of Death and Burial, Texas A&M University Anthropology Series
UBELAKER D.H., 1999, Human Skeletal Remains. Excavation, Analysis, Interpretation, Manuals on Archaeology 2

Literatura szczegółowa będzie podawana w trakcie wykładu.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-DWAN-OG w USOSweb