Archeologia Alp i Niziny Padańskiej 2800-DWALP-OG

Archeologia Alp i Niziny Padańskiej:
to wykłady monograficzne wprowadzające w zagadnienia specyfiki terytorialnej, geologii,
geomofologii, klimatu i zmian zachodzących na obszarze alpejskim i padańskim od
najdawniejszych czasów po okres romanizacji oraz zwiazków kulturowych na tak bardzo
zróżnicowanym terytorium od formacji alpejskich do terenów lagunowych. Będą omawiane
zagadnienia związane z ukształtowaniem górotworów oraz przełęczami alpejskimi wschodniej,
centralnej i zachodniej części masywów. Pokazane zostanie wykorzystanie przełęczy w kontaktach
kulturowych od okresu prahistorycznego. Omówione zostaną najważniejsze znaleziska świadczące
o tym że Alpy nie stanowiły przeszkody nie do pokonania od najdawniejszych czasów, co
zaświadcza mumia Oetzi oraz ceramika. Wykazane zostaną relacje kulturowe obszarów
przedalpejskich i zaalpejskich. Przedstawiony zostanie rozwój kultur archeologicznych na terenach
alpejskich i na Nizinie Padańskiej od okresu prahistorycznego do okresu żelaza. Omówione zostaną
różnice kulturowe związane z ukształtowaniem terenu oraz warunkami hydrograficzno-
morfologicznymi. Oddzielnie omówione zostanie fenomen kulturowy Valcamonica z rytami
naskalnymi wielu epok stanowiący dobro kultury chronione przez prawo Unesco. Omówione
zostaną zmiany hydrografii zachodzące na obszarze Veneto, zagadnienia związane z subsydencją i
kształtowaniem laguny weneckiej. Przedstawione zostaną wyniki polskich i włoskich prac nad

terytorium Górnego Adriatyku i jego lagunowych wybrzeży. Omówione zostaną najnowsze
badania przy pomocy teledetekcji w poszukiwaniu antycznego miasta na brzegu laguny weneckiej..
Będą omawiane zagadnienia związane z ukształtowaniem górotworów oraz przełęczami alpejskimi
wschodniej, centralnej i zachodniej części masywu. Pokazane zostanie wykorzystanie przełęczy w
kontaktach kulturowych od okresu prahistorycznego. Omówione zostaną najważniejsze znaleziska
świadczące o tym że Alpy nie stanowiły przeszkody nie do pokonania od tysiącleci, co zaświadcza
mumia Oetziego oraz ceramika. Wykazane zostaną relacje kulturowe na terenach przedalpejskich i
zaalpejskich. Przedstawiony zostanie rozwój kultur archeologicznych na wyżynach alpejskich i na
Nizinie Padańskiej od okresu prahistorycznego do okresu żelaza. Omówione zostaną różnice
kulturowe związane z ukształtowaniem terenu oraz warunkami hydrograficzno-morfologicznymi.
Oddzielnie omówione zostanie fenomen kulturowy Valcamonica z rytami naskalnymi stanowiący
dobro kultury chronione przez prawo Unesco. Omówione zostaną zmiany hydrografii zachodzące
na obszarze Veneto, zagadnienia związane z subsydencją i kształtowaniem laguny weneckiej.

Przedstawione zostaną wyniki polskich i włoskich prac nad terytorium Górnego Adriatyku i jego
lagunowych wybrzeży. Omówione zostaną najnowsze badania przy pomocy teledetekcji w
poszukiwaniu antycznego miasta Altinum zapadłego w wyniku subsydencji, oraz zastosowanie
nowoczesnych technik do odtwarzania zagospodarowania przestrzennego obszaru Niziny
Padańskiej w okresie antycznym.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Iwona Modrzewska-Pianetti

Efekty kształcenia

Student powinien w ciągu 30 godz. pracy własnej-być przygotowany do zaliczenia pisemnego
wykładu semestralnego (to nie test, ale forma pytań opisowych) ze znajomości archeologii
alpejskiej, lagunowej, toponomastyki, szlaków komunikacyjnych i obecnego zachowania zabytków
antycznych- co będzie omawiane w ramach wykładów oraz w formie materiałów pomocniczych
danych studentom przed każdym z wykładów.
po ukończeniu przedmiotu student:
zna topografię współczesnych północnych Włoch, zna organizację i instytucje zajmujące się
ochroną dóbr kultury, zna podstawową literaturę tematyczną, rozpoznaje toponomastykę i
hydronimy północnej Italii. Zna geografię historyczną i znaczenie formacji alpejskich i nizinnych w
procesach antropizacji płn. Italii. Zna najważniejsze odkrycia archeologiczne tych obszarów oraz
najważniejsze stanowiska różnych kultur archeologicznych.

Kryteria oceniania

zaliczenie na stopień na końcu semestru zimowego, po ukończeniu cyklu wykładów, w formie
pisemnej-opisowej oraz obecna aktywność na zajęciach oraz na wykładach wykładowców gości.

Literatura

podstawowa, szczegółowa bibliografia podawana jest w trakcie wykładów i plany miast-rozdawane
w formie kserokopii i pdf;
Canal E., Testimonianze archeologiche nella laguna di Venezia, L' età antica. Mestre 1998.
Calaon D., Prima di Venezia. Abitare in laguna tra IV e X s.D.C., Lezione all' Universita' di Siena 8
aprile 2013
p.1. Http://www.youtube.com/watch?v=fnInfNA3KUM p.2.
Http://www.youtube.com/watch?v=cK891bHRKQ Calaon D. Quando Torcello era abitata, regione
del Veneto ed. Venezia 2013.
Calaon D. et al., Torcello scavata. Patrimonio condiviso, regione del Veneto ed., vols.1,2, Venezia
2014.
E. Canal, Archeologia della laguna di Venezia 1960-2010, Verona 2013.
De Bon S. et als., Alessio De Bon. Nota biograficzna, Studia i Materiały, IA UW ed., 25-35.
Emilia, Venezie, E. Manganati et als., Roma-Bari 1993.
Gelichi S., Le isole fortunate? La storia della laguna di Venezia attraverso lo scavo di San Lorenzo
di Ammiana, Archeologia Medievale.Cultura Materiale Insediamenti, Territorio XXXIX, 2012, 9-
56 (on line pdf).
La Venetia nell' area padano-danubiana. Le vie di comunicazione, Convegno internazionale, M.
Pavan et als.(eds.), Padova 1990. (oryginał-biblioteka IA UW)
Modrzewska-Pianetti I., Północ Italii przedrzymskiej. Człowiek i środowisko, Warszawa 2008,
(2009), ( podręcznik dostępny w IA UW)
Modrzewska-Pianetti I., Pianetti F., Idrografia della antica città di Altinum (al margine della laguna
di Venezia), Études et Travaux XXV 2012, p. 270-273.
Modrzewska-Pianetti I., Pianetti F., La laguna di Venezia in epoca romana, [in:] Industria apium,
Homage à Raymond Brulet, M. Cavalieri ed., Louvin 2012, p. 205-216.
Modrzewska-Pianetti I., Amphores romaines tardives et la stratigraphie del l' île de San Lorenzo
(lagune de Venise). Discussion et nouvelles observations, Études et Travaux XXIX, 2016, 135-156.
Piemonte, Valle d' Aosta, Liguria, Lombardia, G. Cavalieri Manase et als., Roma- Bari 1982.
(kserokopia w bibl. IA. UW)
Pauli L., Die Alpen in Frühzeit und Mittelalter, München 1987. ( bibl. IA UW-też kserokopia w jęz.
włoskim)
“Quaderni di Archeologia del Veneto” ed. Uniw.w Padwie, różne lata (w bibliotece IA)
www.archeopd.beniculturali.it , to strona urzędu konserwatorskiego Veneto, tam hasła na temat
stanowisk:aree archeologiche, scavi ( 30.01.2017).
www.archeologica.Lombardia.beniculturali.it , tam Musei e aree archeologiche gdzie dane na temat
parku Valcamonica.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2800-DWALP-OG w USOSweb