Teorie i metody badań w archeologii 2800-DOTEO
1. Krótka historia archeologii (zmiany w procesach badawczych i dokumentacyjnych,
podstawowe nurty badawcze, paradygmaty badawcze w archeologii)
2. Najważniejsze nurty metodologiczne i kierunki badań w archeologii 2 połowy XX i początków
XXI wieku
3. Procesy badawcze w archeologii (pozyskiwanie i analiza źródeł, wnioskowanie i interpretacja
zjawisk z przeszłości)
4. Rozumienie i definiowanie kultury (kultura w naukach społecznych i humanistycznych;
kultura archeologiczna a kultura żywa i kultura martwa)
5. Podstawy źródłoznawstwa archeologicznego (artefakty, klasyfikacje, typologie, rodzaje
zabytków archeologicznych, analizy specjalistyczne)
6. Metody badań i eksploracji archeologicznej (cmentarzyska, osady otwarte, grodziska,
miasta, jaskinie)
7. Postępowanie z zabytkami archeologicznymi (sposoby pozyskiwania, dokumentowania,
zabezpieczania, konserwowania i przechowywania zabytków archeologicznych)
8. Archeologia wobec innych dyscyplin. Obszary współpracy interdyscyplinarnej
9. Datowanie zabytków archeologicznych (sposoby określania chronologii zabytków na bazie
metod względnych i bezwzględnych)
10. Przeszłość w relacji do współczesności (cyfrowa przeszłość, archeologia we współczesnym
społeczeństwie)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
– ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk o społeczno-
kulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej; K_W01
– zna terminologię i pojęcia stosowane w metodyce badań archeologicznych, antropologii
kultury, historii, geologii, geografii; K_W02
– ma podstawową wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł archeologicznych;
K_W03
– ma podstawową wiedzę ogólną o społecznościach pradziejowych, starożytnych,
średniowiecznych i nowożytnych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu
archeologii; K_W04
– ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami
naukowymi, w zakresie badań terenowych, opracowania materiałowego i studiów gabinetowych
prowadzących do sformułowania opracowań analitycznych i syntetycznych; K_W06
– zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji źródeł archeologicznych; K_W09
– ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i technikach dokumentacji źródeł
archeologicznych; K_W10
– ma podstawową wiedzę na temat terenowych metod pozyskiwania źródeł archeologicznych i
ich dokumentowania; K_W11
Umiejętności
– potrafi rozpoznać różne rodzaje pozyskanych w wyniku badań archeologicznych wytworów
kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych
metod, w celu określenia ich chronologii, typologii, funkcji, znaczenia, oddziaływania
społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym; K_U01
– posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów
badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników,
pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie archeologii; K_U03
– zastosować odpowiednie metody i techniki archeologiczne; K_U14
– pracować w zespole i komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu
archeologii; K_U19
– zaplanować pracę naukową; K_U23
Kompetencje
– ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu
przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do
współczesności; K_K03
– ma świadomość niepowtarzalnej wartości nieodnawialnych źródeł archeologicznych w
odtwarzaniu przeszłości człowieka; K_K03
– ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K07
– wypełniania obowiązków związanych z upowszechnianiem wiedzy o dziedzictwie
archeologicznym w społeczeństwie; K_K08
– dbania o dorobek i tradycje zawodu archeologa; K_K14
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę
Literatura
Podstawowa zalecana literatura:
1. Ashmore W., Sharer R.J., Odkrywanie przeszłości. Wprowadzenie do archeologii, Kraków
2010
2. Buko A., Urbańczyk P. (red.), Archeologia w teorii i praktyce, Warszawa 2000
3. Hodder I., Czytanie przeszłości. Współczesne podejścia do interpretacji archeologii, Poznań
1995
4. Kowalski K. M., Artefakty jako źródło poznania, Gdańsk 1996
5. Matthew J., Teoria archeologii. Wprowadzenie, Kraków 2013
6. Minta-Tworzowska D., Klasyfikacja w archeologii jako sposób wyrażania wyników badań,
hipotez oraz teorii archeologicznych, Poznań 1994
7. Tabaczyński S., Marciniak A., Cyngot D., Zalewska A. (red.), Przeszłość społeczna. Próba
konceptualizacji, Poznań 2002
8. Zalewska A., Teoria źródła archeologicznego i historycznego we współczesnej archeologii,
Lublin 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: