Laboratorium i warsztat opisu zabytku - ceramika I 2800-DOLAB-CERI
1. Znajomość głównych pojęć i przedmiotu badań
2. Zapoznania z podstawowymi klasyfikacjami i typologiami
3. Źródła pisane i ikonograficzne w studiach nad zabytkiem
4. Zapoznanie z surowcami wykorzystywanymi przez człowieka
5. Produkcja i organizacja produkcji oraz narzędzia, techniki i technologie
6. Badania archeometryczne (od badań wykopaliskowych po laboratorium)
7. Artefakty i ich funkcje w życiu codziennym
8. Zabytek jako źródło wiedzy o....
9. Podstawowe zasady opracowania zabytku (w trakcie wykopalisk i w laboratorium)
10. Podstawowe techniki dokumentacji (tradycyjne i nowoczesne) oraz konserwacji z
uwzględnieniem różnej specyfiki artefaktów
11. Zabytek jako obiekt muzealny
I. Ceramika i szkło, materiały organiczne, metale, kamień i krzemień, kości
A. Cechy fizyczne zabytków.
B. Metody kształtowania i dekorowania naczyń, lampek, paciorków, terakot, itp. Podstawowe
kształty a funkcja zabytków z gliny i szkła (stołowe, kuchenne, zasobowe). Datowanie.
C. Specyfika badań nad zabytkami: historia badań, tradycyjne opracowanie materiału, analizy
archeometryczne, tworzenie baz danych, główne założenia publikacyjne, rekonstrukcja
ceramiki: graficzna, muzealna
D. Występowanie poszczególnych zabytków w kontekstach archeologicznych (stanowiska
osadnicze versus nekropole, depozyty zniszczenia, depozyty wtórne, np. warstwy
niwelacyjne itp.) – przykłady
E. Kryteria rozpoznawania/określania produkcji regionalnej: źródła surowca, warsztaty,
rzemieślnicy, narzędzia do produkcji
F. Źródła pisane, ikonograficzne i etnograficzne
G. Specyfika badań nad materiałami nietrwałymi w archeologii. Znaczenie materiałów
nieorganicznych w kulturze materialnej (pojęcie missing majority). Metodologie, znaczenie
badań etnograficznych i archeologii eksperymentalnej, rola ikonografii.
H. Obróbka kości i rogu, zabytki z drewna i skóry, tkaniny
I. Badanie domieszek organicznych w glinie, muszli, barwników naturalnych, dziegciu i smoły
J. Badanie organicznej kultury materialnej poprzez pozostałości nieorganiczne, np. odciski w
glinie, narzędzia włókiennicze, miejsca produkcji.
K. Materiały malarskie w archeologii
L. Warsztat opisu zabytku archeologicznego
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
• zna terminologię i pojęcia stosowane w metodyce badań nad zabytkami archeologicznymi;
K_W02
• ma podstawową wiedzę o zabytkach archeologicznych, ich specyfice przedmiotowej i
metodologicznej; K_W03
• ma uporządkowaną podstawową wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i
metodologię dt różnych kategorii zabytków; K_W04
• ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami
naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych;
K_W06
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji źródeł archeologicznych; K_W09
• ma podstawową wiedzę na temat terenowych metod pozyskiwania źródeł archeologicznych i
ich dokumentowania; K_W10
• zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony prawa autorskiego i prawa
własności przemysłowej; K_W16
Umiejętności
• potrafi samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe metody
analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy; K_U03
• posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów
badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników,
pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie archeologii; K_U04
• potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury badanych archeologicznie oraz
przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu
określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-
kulturowym; K_U10
• samodzielnie opisuje i interpretuje materiał zabytkowy; K_U10
• potrafi wyróżnić i scharakteryzować cechy związane z technologią produkcji; K_U12
• potrafi określić ogólną przynależność chronologiczno-kulturową materiału zabytkowego;
K_U12
• potrafi pracować w zespole i komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z
zakresu archeologii; K_U19
Kompetencje
• ma świadomość niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych w odtwarzaniu przeszłości
człowieka; K_K03
• rozumie problemy związane z interpretacją źródeł archeologicznych i historycznych, jest
świadomy wieloaspektowości interpretacji; K_K04
• ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu
przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do
współczesności; K_K06
• ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K07
• uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz
do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania
źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego
prowadzone są badania; K_K11
Kryteria oceniania
– wystąpienia i aktywność podczas zajęć (40% oceny)
– test pod koniec semestru (60% oceny)
Literatura
1. Arnold D.E., Ceramic Theory and Cultural Process, Cambridge 1988
2. Barclay K., Scientific Analysis of Archaeological Ceramics: A Handbook of Resources.
Oxford 2001
3. Dekówna M., Produkcja i obróbka szkła (do XV wieku), w: B. Orłowski (red.), Z dziejów
techniki w dawnej Polsce, Warszawa 1992, s. 379–410
4. Hayes J.W., Handbook of Mediterranean Roman Pottery, London 1997
5. Henderson J., Ancient Glass. An Interdisciplinary Exploration, New York 2016
6. Hurcombe L. M. Perishable Material Culture in Prehistory. Investigating the Missing Majority,
London-New York 2014
7. Orton C., Tyers P., Vince A.G., Pottery in Archaeology, Cambridge 2003
8. Osipowicz G., Bone and antler. Softening techniques in prehistory of the North Eastern part
of Polish Lowlands in the light of experimental archaeology and micro trace
analysis, euroREA 4, 2007, s. 11-21
9. Sinopoli C.M., Approaches to Archaeological Ceramics, New York 1991
10. Skibo J.M., Understanding Pottery Function, New York 2012
11. Stawiarska T., Naczynia szklane okresu rzymskiego z terenu Polski. Studium
archeologiczno-technologicze, Warszawa 1999
12. Waterlogged organic artefacts. Guidelines on their recovery, analysis and conservation,
English Heritage 2012
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: