Laboratorium i warsztat opisu zabytków - Ceramika 2800-DOLAB-CER
Ceramika naczyniowa jest zwykle najczęściej występującym zabytkiem podczas badań wykopaliskowych - należy do tzw. materiałów masowych. Spotykana jest najczęściej w postaci fragmentów, rzadziej w postaci zachowanych w całości egzemplarzy. Znajdujemy ją na stanowiskach od epoki neolitu aż po czasy współczesne. Celem jednosemestralnych zajęć jest zaznajomienie się z ceramiką naczyniową, nabranie umiejętności jej dokumentowania i analizy.
Pierwszą część semestru poświęcimy na podstawy wiedzy dotyczącej ceramiki. Poznamy sposoby wytwarzania naczyń w różnych okresach i różne techniki garncarskie. Prześledzimy ciąg technologiczny produkcji naczyń począwszy od pozyskania gliny i przygotowania masy garncarskiej, poprzez wylepienie ze szczególnym uwzględnieniem opracowania powierzchni oraz ozdobienie naczynia, a skończywszy na wysuszeniu i wypaleniu.
Dalszych kilka zajęć poświęcimy na omówienie naczyń z różnych okresów i różnych terenów. Zważywszy na dużą rozpiętość czasową i terytorialną, będzie to omówienie bardzo skrótowe.
Uzupełnieniem tych cyklów będzie próba samodzielnego lepienia naczyń z gliny, z tzw. wolnej ręki (bez użycia koła garncarskiego). Za wzór posłużą naczynia z terenów Mazur, Suwalszczyzny i Mazowsza z okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów (I-VII w n.e., kultura przeworska, kultura bogaczewska, kultura sudowska i grupa olsztyńska).
Drugą część semestru poświęcimy na przedstawienie strony metodycznej pracy z ceramiką naczyniową pochodzącą z badań terenowych. Prześledzimy zasady postępowania z ceramiką od momentu zauważenia w ziemi (dokumentowanie i zabezpieczanie w terenie), poprzez prace gabinetowe czyli konserwację i dokumentowanie (część zajęć poświęcimy na pogłębienie umiejętności rysowania i opisu naczyń). Powiemy sobie, jakie są rodzaje badań fizykochemicznych ceramiki i jakie informacje mogą dostarczyć zastanowimy się na czym powinna polegać analiza typologiczna naczyń. Omówienie elementów metodycznych zakończymy na sposobach publikacji naczyń.
W cyklu 2023L:
Zajęcia podzielone będą na dwie części. W pierwszej zajęcia będą odbywały się w sali gdzie pracować będziemy z materiałem, publikacjami i wynikami badań. W drugiej części, najprawdopodobniej w maju, planowany jest dwudniowy wyjazd w trakcie którego będziemy się uczyli wytwarzać ceramikę metodami starożytnymi, a następnie wypalali ją tak jak dawnej. W przypadku braku możliwości wyjazdu, w nieco ograniczonej formie, zajęcia te przeprowadzimy na miejscu w Warszawie (bez wypału). |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
W cyklu 2023L: w sali i w terenie mieszany: w sali i zdalnie | Ogólnie: mieszany: w sali i zdalnie w sali i w terenie |
Efekty kształcenia
Wiedza
• zna terminologię i pojęcia stosowane w metodyce badań nad dawną ceramiką; K_W02
• ma podstawową wiedzę o dawnej ceramice, jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej; K_W03
• ma uporządkowaną podstawową wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię dot. różnych form naczyń i ich zdobień; K_W04
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji zabytkowych źródeł ceramicznych; K_W09
• ma podstawową wiedzę na temat terenowych metod pozyskiwania źródeł ceramicznych i ich dokumentowania; K_W10
• ma podstawową wiedzę o interdyscyplinarności badań nad zabytkową ceramiką; K_W06
Umiejętności
• potrafi samodzielnie interpretować źródła ceramiczne, dobierając właściwe metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy; K_U03
• samodzielnie opisuje i interpretuje materiał ceramiczny; K_U10
• potrafi wyróżnić i scharakteryzować cechy związane z technologią produkcji ceramiki; K_U12
• potrafi określić ogólnym zarysie przynależność chronologiczno-kulturową zabytkowego materiału ceramicznego; K_U12
Kompetencje
• ma świadomość niepowtarzalnej wartości ceramicznych źródeł archeologicznych w odtwarzaniu przeszłości człowieka; K_K03
• rozumie problemy związane z interpretacją ceramicznych źródeł archeologicznych, jest świadomy wieloaspektowości interpretacji; K_K04
• ma świadomość znaczenia zabytków ceramicznych dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych w dawnych społecznościach; K_K06
Kryteria oceniania
Dwie prace pisemne na zadany temat, dotyczące sposobu wytwarzania ceramiki oraz jej dokumentowania
Literatura
Literatura zostanie podana na zajęciach
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: