Metody cyfrowe w warsztacie ceramologa 2800-DKMETCER
Celem zajęć jest zaznajomienie studentów z różnorodnymi aspektami pracy ceramologa — zarówno w kontekście terenowym, jak i laboratoryjnym. W ramach kursu omówione zostaną współczesne metody opisu, dokumentacji i interpretacji ceramiki archeologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem technik cyfrowych i analitycznych. Studenci poznają standardy makroskopowego opisu ceramiki, zasady rysunku technicznego i jego digitalizacji (w tym obsługę urządzenia Laser Aided Profiler), podstawy petrografii oraz najważniejsze metody archeometryczne (XRF, XRD, mikroskopia optyczna i cyfrowa). Zajęcia uwzględniają również problematykę budowy baz danych, kwantyfikacji materiału oraz wizualizacji danych. W ramach warsztatów studenci pracować będą z rzeczywistym materiałem ceramicznym pochodzącym z badań terenowych prowadzonych przez prowadzącego w Jordanii, Libanie i Tunezji.
Harmonogram zajęć
Ceramika w dyskursie współczesnej archeologii
Standaryzacja opisu makroskopowego, rysunek archeologiczny i jego digitalizacja
(w tym obsługa urządzenia Laser Aided Profiler)
Wprowadzenie do petrografii ceramiki archeologicznej
Proces powstawania i dystrybucji ceramiki — chaîne opératoire
pozyskiwanie gliny i przygotowanie masy ceramicznej
formowanie naczyń
piece, centra produkcyjne
dystrybucja i konsumpcja
Znaczenie ceramiki w datowaniu archeologicznym
datowanie kontekstualne
budowanie chrono-typologii
rola typologii w kontekście rozwoju narzędzi AI
metody datowania: OSL, TL
Metody archeometryczne w warsztacie ceramologa (XRF, XRD)
badania proweniencyjne i technologiczne
analiza i opracowanie danych
testy statystyczne i wizualizacja wyników
Ceramika w kontekście stratygraficznym
datowanie względne i bezwzględne
rezydualność, fragmentaryzacja
ceramika jako wskaźnik tożsamości wspólnotowej i funkcji stanowiska
Ceramika w prospekcji powierzchniowej
dokumentacja i interpretacja znalezisk powierzchniowych
dystrybucja ceramiki a przemiany osadnicze
wpływ procesów postdepozycyjnych
Ceramika jako materiał masowy
budowanie baz danych
metody kwantyfikacji
modelowanie danych ceramicznych (big data)
Ceramika a tradycje kulinarne i zmiany diety
funkcjonalność naczyń a ich forma
ceramika w kontekście danych botanicznych i archeozoologicznych
badania rezydualne
Ceramika a struktura ekonomiczna stanowiska
interpretacja struktury zespołów ceramicznych
Handel dalekosiężny i znaczenie ceramiki importowanej
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student:
• zna terminologię i pojęcia stosowane w studiach nad ceramiką archeologiczną (K_W02)
• ma podstawową wiedzę o roli i znaczeniu ceramiki w dyskursie współczesnej archeologii; K_W03
• ma uporządkowaną wiedzę ogólną dotyczącą współczesnej teorii studiów ceramologicznych; K_W04
• ma podstawową wiedzę o powiązaniach ceramologii z innymi dyscyplinami naukowymi z obszaru nauk przyrodniczych i ścisłych, takich jak: petrografia, geochemia, statystyka materiałoznawco, K_W06
• zna, rozumie i potrafi poprawnie zastosować różne metody analizy, dokumentacji i interpretacji materiału ceramicznego; K_W09
• ma podstawową wiedzę na temat metod dokumentowania materiału ceramicznego; K_W10
Wiedza (K_W02, K_W03, K_W04, K_W06, K_W09, K_W10):
Student:
zna podstawową terminologię ceramologiczną i metodologiczną;
ma podstawową wiedzę o roli ceramiki w dyskursie archeologii;
zna teoretyczne podstawy analiz petrograficznych i archeometrycznych;
rozumie interdyscyplinarny charakter współczesnych badań ceramologicznych;
zna metody opisu, dokumentacji i analizy materiału ceramicznego.
Umiejętności (K_U03, K_U04, K_U10, K_U12):
Student:
potrafi dobrać i zastosować właściwe metody dokumentacji i analizy ceramiki;
posiada umiejętności badawcze pozwalające na analizę i interpretację zespołów ceramicznych;
potrafi wykorzystać ceramikę do rekonstrukcji chronologii i funkcji kontekstu;
samodzielnie rozpoznaje i kategoryzuje masy ceramiczne;
potrafi opisać etapy technologiczne produkcji oraz zbudować typologię.
Kompetencje społeczne (K_K03, K_K04, K_K06):
Student:
rozumie znaczenie materiału ceramicznego w badaniach nad przeszłością człowieka;
potrafi rozpoznać problemy badawcze związane z analizą dużych zbiorów ceramicznych i dobrać odpowiednie metody ich opracowania;
jest świadomy złożoności interpretacyjnej ceramiki jako źródła archeologicznego;
dostrzega rolę ceramiki w analizach społeczno-ekonomicznych i kulturowych.
Kryteria oceniania
- obecność i aktywność na zajęciach (40%)
- przygotowanie opisu makroskopowego, petrograficznego i rysunku wybranego naczynia (30%)
- wizualne opracowanie wybranych danych ilościowych (30%)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: