Archeologia jaskiń 2800-DKJAS
Zajęcia mają na celu przedstawienie studentom pewnego
specyficznego rodzaju stanowisk archeologicznych, jakimi są
jaskinie i schroniska skalne. Na zajęciach podjęta zostanie
szeroka tematyka dotycząca jaskiń zaczynając od historii
badań archeologicznych w jaskiniach, metodyki badań oraz
historii użytkowania jaskiń na przestrzeni dziejów. W obrębie
tematu metodyki badań omówione zostaną następujące
zagadnienia:
- budowa jaskiń, procesy ich powstawania i niszczenia
(erozji), oraz wpływ tych procesów na użytkowanie stanowisk
przez człowieka na przestrzeni dziejów, ale także na
metodykę eksploracji stanowisk jaskiniowych.
- specyfika sedymentów jaskiniowych z naciskiem na ich
różnorodny rozkład o obrębie jaskini.
- procesy postdepozycyjne kształtujące układ osadów
jaskiniowych.
- metodyka eksploracji jaskiń oraz zaprezentowane zostaną
przykłady rozmaitego podejścia do badań osadów.
- pobieranie prób do analiz laboratoryjnych- typy możliwych
analiz i ich zastosowanie.
W trzeciej części poruszone zostaną kwestie rozmaitych i
zmieniających się sposobów użytkowania jaskiń na
przestrzeni dziejów. Zostanie poruszona kwestia jaskini jako
miejsca specyficznego na styku ciemności i światła.
Omówione zostaną poszczególne funkcje stanowisk
jaskiniowych oraz sposoby ich identyfikacji i analiz
(obozowiska, cmentarzyska, sanktuaria, świątynie, kryjówki,
warsztaty a nawet gospody czy fałszernie monet). W tym
kontekście omówione też zostaną m.in. stanowiska z
malowidłami naskalnymi oraz jaskinie podwodne.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: K_W03; K_W06; K_W07; K_W08; K_W10
ma podstawową wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł
archeologicznych pozyskanych ze stanowisk jaskiniowych
ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi
dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk
przyrodniczych i ścisłych
rozumie związek między osiągnięciami paleontologii, paleogenetyki,
geologii, paleobotaniki i geochemii a możliwościami ich wykorzystania
w archeologii
ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i
najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie możliwości analiz
paleośrodowiskowych
ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i technikach
dokumentacji i eksploracji stanowisk jaskiniowych
Umiejętności: K_U02; K_U03; K_U10; K_U14; K_U20
Student umie:
wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować
informacje pozyskane z różnych analiz intersdyscyplinarnych
samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe
metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy
rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z
kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich
krytyczną analizę i interpretację
zastosować odpowiednie metody i techniki archeologiczne w badaniach
stanowisk jaskiniowych
przygotowywać prace pisemne dotyczące zagadnień szczegółowych, z
wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych
Kompetencje społeczne: K_K01; K_K04; K_K05
Student jest gotów do:
wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest
świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów
krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych z
wykorzystaniem wieloaspektowej interpretacji
wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej
natury kultury i potrafi analizować rozmaite kategorie źródeł dla
odtworzenia przeszłości człowieka
Kryteria oceniania
Esej 5000 słów na temat wybranego stanowiska
jaskiniowego (wybór z listy zaproponowanej przez
prowadzących lub po ustaleniu z prowadzącymi). Esej
stanowić będzie opis metodyki badań na wybranym
stanowisku z naciskiem na specyfikę danego stanowiska i
uzyskane wyniki. Aktywność w trakcie zajęć, udział w
dyskusji, omawianie zadanej literatury.
obecność na zajęciach (możliwość 2 nieusprawiedliwionych
nieobecności z semestrze)
przedstawienie eseju stanowiącego oryginalną pracę
studenta ocenionego pozytywnie przez prowadzących.
Literatura
Bergsvik K.A., Skeates R. eds. (2012) Caves in Context: The
Cultural Signifi-cance of Caves and Rockshelters in Europe,
Oxford: Oxbow Books
Bonsall C., Tolan-Smith C. eds. (1997) The Human Use of
Caves. Oxford: Archaeopress.
Ciszewski A., Ryn J. Z., Szelerewicz M. Ed. The Caves of
Easter Island Underground world of Rapa Nui, Kraków
Clottes J., Beltran A., Courtin J. & Cosquer H. The Cosquer
(1992) Cave on Cape Morgiou, Marseilles. Antiquity
Collina-Girard J. (2004) Prehistory and coastal karst area:
Cosquer Cave and the “Calanques” of Marseille.
Speleogenesis and Evolution of Karst Aquifers. The Virtual
Scientific Journal
www.speleogenesis.info
Culver D., White W., Ed, (2005) Encyclopedia of Caves, El
Sevier
Gradziński M., Wawryka-Drohobycki M., Michalska-
Kasperkiewicz B., Bisek K., Szelerewicz M., Partyka J.,
Amirowicz A., Baran J., Baryła J., Górny A., (2020) Jaskinie
Dorzecza Prądnika. Ojcowski Park Narodowy
Gilli E., (2015) KARSTOLOGY KARSTS, CAVES AND
SPRINGS Elements of Fundamental and Applied Karstology.
Taylor & Francis Group, LLC
Hobbs III H.H., Olson A. R., Winkler G. E., Culver D. Editors
(2017) Mammoth Cave A Human and Natural History.
Springer
Kesey K (1993) Jaskinie, Da Capo.
Moyes H. ed. (2012) Sacred Darkness. A GlobalPerspective
on the Ritual Use of Caves, Boulder: University Press of
Colorado
Orton C. (2000) Sampling in Archaeology. Cambridge:
Cambridge University Press, doi:
10.1017/CBO9781139163996.
Parma Ch. (2015) Jaskinie, Parma Press.
Pettitt, Bahn P., Ripoll S., (2007) Palaeolithic Cave Art At
Creswell Crags In European Context, Oxford Press
Ryn Z., A. Ciszewski, M. Sobczyk, A. Paulo. (2011) The
underground world of Easter Island. Polish exploration
2001–2008. In The Nature and Culture of Latin Amercia.
Review of Polish Studies. PAN, Kraków.
Dodatkowa literatura będzie podawana na zajęciach.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: