Dom rzymski. Decor/Decorum 2800-DFDECO
Wykład poświęcony jest ostatniej fazie konstrukcji domu rzymskiego. Polegała ona na wszelkiego rodzaju pracach dekoracyjnych domu, a mianowicie, na pracach zakładów rzemieślniczych specjalizujących się w produkcjach mozaik, stuków i fresków. Źródła pisane nie opisują ich pracy, a inskrypcje poświadczają jedynie o osobach, które opłacały te prace, gdy wspominają dekorację wykonaną dla budynków publicznych. Na zajęciach prześledzimy, na podstawie wybranej literatury, artefaktów archeologicznych, oraz dekoracji architektonicznej (malarstwo, mozaiki, stiuki), jak była organizowana praca rzemieślników, i jak organizowano ten etap pracy. Prześledzimy czym była dekoracja domu rzymskiego i jakie elementy były istotne w planowaniu tej dekoracji. Czy zależała ona od rzemieślników czy też od właściciela domu. Przykłady domów i ich dekoracji będą pochodziły z różnych części Cesarstwa Rzymskiego, m.in. z Italii (Pompeje, Herkulanum), Afryki północnej, Galii, Hiszpanii, Cypru, Bliskiego Wschodu i Azji Mniejszej. Z punktu widzenia chronologicznego, architektura prywatna, nad którą będziemy pracować obejmuje okres od II w. p. n.e., aż po IV w. n.e.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Na zajęciach student zdobywa wiedzę na temat architektury prywatnej w okresie rzymskim w świetle badań plurydyscyplinarnych (archeologicznych, historycznych, źródeł literackich, epigraficznych i ikonograficznych). Poznaje różnorodne plany domów, różnice pomiędzy ich poszczególnymi częściami (prywatną, publiczną, gospodarczą), ale również podziałem wewnątrz części publicznych i prywatnych. Zastanawia się nad rolą ogrodów i wegetacji, dekoracji rzeźbiarskiej, dekoracji ścian, sufitów i podłóg. Zastanawia się nad rolą wody w pomieszczeniach, perystylach, atriach i ogrodach. Poznaje różnice pomiędzy bogatymi domami, a domami dużo skromniejszymi, i jak była stosowana w nich dekoracja. Student uczy się jak zbudowane były domy rzymskie, jak je opisać i jak opisać jego dekorację. Studenci progresywnie pracując nad dekoracją domów rzymskich na podstawie literatury naukowej i dokumentacji fotograficznej i starają się w sposób kreatywny odpowiedzieć na pytania: dlaczego stosowano dane rodzaje dekoracji, i czy da się je podzielić na kategorie; co miało wpływ na stosowania dekoracji; kto decydował o wyborze tematyki dekoracji.
Kryteria oceniania
Obecność studenta obowiązkowa. Nieobecność usprawiedliwiona, nie więcej niż na 3 zajęciach. Zaliczenie zajęć polega na czynnym uczestnictwie studentów w pracy na zajęciach, przygotowywaniu regularnym referatów na ocenę, przygotowaniu pracy pisemnej z wyznaczonego tematu, gdzie student wykaże się pełną znajomością geografii, historii, historii badań, języka technicznego dotyczącego architektury prywatnej i dekoracji, potrafi odróżnić dom od willi. Student potrafi opisać plan domu rzymskiego, zidentyfikować i opisać poszczególne części domu, i ich pomieszczenia, opisać i zidentyfikować tematykę rzeźby, malarstwa, mozaiki i stiuków dekorujących domy. Potrafi również omówić pracę rzemieślników zajmujących się dekoracją domu.
Literatura
Baldassarre, I. (ed.), Pompei Pitture e Mosaici, I–X, Istituto della Enciclopedia Italiana, Rome1990–2003.
Balmelle C., Les demeures aristocratiques d’Aquitaine: société et culture de l’Antiquité tardive dans le Sud-Ouest de la Gaule, Bordeaux, 2001.
Barnes, A., “The Fusion of Spectacles and Domestic Space in Late-Antique Roman Architecture”, International Journal of Humanities and Social Science, 1/16, Nov. 2011, 72-78.
Beacham, R., “Otium, Opulentia and Opsis: Setting, Performance and Perception Within the mise-en-scène of the Roman House”, in: G. W.M. Harrison Vayos Liapis (ed.), Performance in Greek and Roman Theatre, Leiden, Boston, 2013, 361-410.
Carucci M., The Romano-African Domus : studies in space, decoration and function, Oxford, 2007.
Danner, M., “Architettura e decorazione della casa tardoantica tra gusto ed economia locale”, (in:) I. Baldini, C. Sfameni (eds.), Abitare nel Mediterraneo tardoantico. Atti del II Convegno Internazionale del Centro Interuniversitario di Studi sull'Edilizia abitativa tardoantica nel Mediterraneo (CISEM), Bolonia 2-5 marzo 2016, Insulae Diomedeae 35, Bari 2018, 463-472.
Dardenay, A., “From Insula to Dwelling: Architectural Transformations and Principles of Decor in Insula V at Herculaneum” (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berlin, Boston, 2021 107-122.
Dunbabin K.M.D., Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge, 1999.
Ellis S., “Power, Architecture and Decor : How the Late Roman Aristocrat Appeared to his guests” (in:) E.K. Gazda (ed.), Roman Art in the Private Sphere. New Perspectives on the Architecture and Decor of the Domus, Villa and Insula, Ann Arbor, 1991, 118-134.
Di Stefano, E., “Decorum. An ancient idea of everyday aesthetics”, ESPES. The Slovak Journal of Aesthetics 10/2, 2021, 25-38.
Esposito, D., “Decorative Principles Between the Public and Private Spheres in Pompeii: Contexts, Patrons and Artisans” (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, Berlin, Boston, 2021, 53-70.
Feige, M., “Decorative Features and Social Practices in Spaces for Agricultural Production in Roman Villas” (in:) A. Haug and M. Taylor Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, Berlin, Boston, 2021, 33-52.
Ghedini, E., Bullo, S., „Late Antique Domus Of Africa Proconsularis: Structural And Decorative Aspects”, (in:) L. Lavan, L. Özgenel, A. Sarantis (eds.) Housing in Late Antiquity - Volume 3.2: From Palaces to Shops, Leiden 2007, 337-366.
Gros P., “Ornamentum chez Vitruve. Le débat sur le décor architectural à la fin de l’époque hellénistique” (in:) P. Gros (ed.), Vitruve et la tradition des traités d’architecture. Fabrica et ratiocinatio. Recueil d’études, Rome 2006, 389–397.
Haug, A., Decor-Räume in pompejanischen Stadthäusern. Aus stattungsstrategien und Rezeptionsformen, Berlin 2020.
Haug, A., Introduction: Principles of Decor (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berli, Boston, 2021, 1–14.
Lauritsen, M. Taylor, Ornamental Painting on Campanian House Façades, (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berlin, Boston, 2021, 123-140.
Lipps, J., “Ceiling Decor Contextualised: A Case Study from the ‘Casa di Augusto’ on the Palatine” (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berlin, Boston, 2021, 91-106.
Lorenz, K., “The Casa del Menandro in Pompeii. Rhetoric and the topology of Roman wall-painting”, (in:) J. Elsner, M. Meyer (eds.), Art and Rhetoric in Roman Culture, 2014, 183-210.
Lorenz, K., All the World’s a Stage: On the Interplay of Decoration in Pompeian Houses, (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berlin, Boston, 2021 163-176.
Muth, S., Erleben von Raum – Leben im Raum. Zur Funktion mythologischer Mosaikbilder in der römisch-kaiserzeitlichen Wohnarchitektur, Archäologie und Geschichte 10, Heidelberg 1998.
Novello, M., Scelte tematiche e committenza nelle abitazioni dell'Africa Proconsolare. I mosaici figurati. Biblioteca di Eidola. Series Maior, 1. Pisa/Roma: Fabrizio Serra Editore, 2007.
Spinelli, A., “Beyond social and functional interpretations of wall paintings: mythological imagery in the tablinum at Pompeii and Herculaneum”, JRA 35/1, 2022, 177-193.
Stirling L., The learned Collector: mythological statuettes and classical taste in late antique Gaul, Ann Arbor, 2005.
Wilson, R. (2018). Roman Villas in North Africa (in:) A. Marzano and G. Métraux (eds.), The Roman Villa in the Mediterranean Basin: Late Republic to Late Antiquity, Cambridge: Cambridge University Press, 266-307.
Zarmakoupi, M., “The Intermediality of Landscape in the Decorum of Roman Villas” (in:) A. Haug and M. T. Lauritsen (eds.), Principles of Decoration in the Roman World, 2, Berlin, Boston, 2021, 177-192.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: