Piśmiennictwo polskie poza krajem 2700-M-PW-Z1PPPK
Na początku ukazane zostanie dziedzictwo archiwalne i biblioteczne instytucji polonijnych poza krajem. Dokonana zostanie także analiza wybranych archiwaliów powstałych poza granicami Polski zamieszczonych w repozytorium cyfrowym Uniwersytetu Warszawskiego – Polonijna Biblioteka Cyfrowa. Studenci będą opracowywali prasę polonijną według określonego schematu: wydawca, działy, najczęściej pojawiająca się tematyka (patriotyczna, społeczna, polityczna, obyczajowa, rozrywkowa itp.), relacje z wydarzeń lokalnych, sprawozdania, zapowiedzi, kalendaria, wywiady lub prezentacja sylwetek osób zamieszczonych w danym numerze, ogłoszenia: kupno, sprzedaż, oferty pracy, recenzje, reklamy itp.
W ramach wykładu zostaną ukazane zbiory archiwalne i biblioteczne wybranych instytucji polonijnych funkcjonujących poza granicami Polski:
Francja: Biblioteka Polska w Paryżu (Towarzystwo Historyczno-Literackie), Instytut Literacki “Kultura", Zamek Montrésor (Château de Montrésor), Stacja Polskiej Akademii Nauk w Paryżu, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji.
Szwajcaria: Muzeum Polskie w Rapperswilu, Muzeum Im. Tadeusza Kościuszki w Solurze, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii.
Wielka Brytania: Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie, Biblioteka Polska POSK w Londynie
Instytut Piłsudskiego w Londynie, Studium Polski Podziemnej w Londynie, Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii
Węgry: Polski Instytut Badawczy i Muzeum w Budapeszcie
Niemcy: Porta Polonica - Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech, Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Dreźnie, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech
Włochy: Fundacja Rzymska im. J. Z. Umiastowskiej (Fondazione Romana Marchesa J.S. Umiastowska), Stacja Naukowa Pan – Rzym (Accademia Polacca - Roma), Papieski Instytut Studiów Kościelnych w Rzymie, Archiwum duszpasterstwa polonijnego w Rzymie
Litwa: Biblioteka Polska w Wilnie
Dania: Instytut Polsko - Skandynawski - Dania
Polskie zbiory w USA: Fundacja Kościuszkowska, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Muzeum Polskie w Ameryce
Polski Instytut Naukowy w Ameryce, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, Centralne Archiwum Polonii w Orchard Lake, Amerykański Instytut Kultury Polskiej w Miami
Kanada: Polski Instytut Naukowy w Kanadzie i Biblioteka im. Wandy Stachiewicz
Argentyna: Biblioteka Polska im. Ignacego Domeyki w Argentynie
Australia: Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
• Wiedza
Po ukończeniu zajęć student:
- zna podstawowe pojęcia z zakresu badań polonijnych: Polonia, Polacy za granicą, migranci, emigranci, diaspora, archiwum, biblioteka i muzeum polonijne
- zna wybrane obszary tematyczne związane z emigracją polską oraz główne kierunki badań nad tematyką polonijną
- posiada podstawową wiedzę o procesie kształtowania się środowisk polonijnych w ujęciu historycznym i przyczyn ich zróżnicowania
- zna cechy charakterystyczne dyskursu naukowego i popularyzatorskiego w odniesieniu do emigracji polskiej
- zna powiązania badanych zjawisk emigracyjnych
- zna sposoby wyszukiwania i systematyzowania informacji dotyczące dziejów
- posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł emigracyjnych
-dostrzega powiązania badań i analiz związanych z tematyką emigracyjną z dziedzinami pokrewnymi w zakresie dziejów emigracji polskiej
• Umiejętności
Po ukończeniu zajęć student:
- potrafi wskazać podstawowe źródła do dziejów emigracji polskiej
- potrafi określić i ocenić krytycznie stan swojej wiedzy na temat archiwów, bibliotek i muzeów polonijnych
- definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy fachowe właściwe dla archiwistyki, bibliotekoznawstwa i muzealnictwa
- potrafi właściwie dobierać metody i narzędzia w trakcie opracowywania wybranych archiwaliów polonijnych
• Inne kompetencje
Po ukończeniu zajęć student:
- ma świadomość o znaczeniu polonijnego dziedzictwa historyczno-kulturalnego za granicą i podejmuje działania na rzecz jego poznania
- docenia i szanuje, jak też jest gotów promować tradycje oraz polonijne dziedzictwo historyczne i kulturowe
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach
Wykład - kolokwium
Ćwiczenia - aktywność podczas zajęć
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Bieńkowska B., Biblioteki polonijne: podstawowe pojęcia. Wprowadzenie, w: Vademecum bibliotekarza: praktyczne i aktualne informacje dla bibliotekarzy, Warszawa 2002.
Bieńkowska B., Dziesięć lat z życia bibliotek polonijnych (1938— 1948), „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi” 20(2002), ss. 79— 88.
Bokszczanin B., Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, w: Muzea, Biblioteki i Archiwa polskie na Zachodzie, red. H. Fokciński, Londyn 1991, ss. 61-72.
Cisek J., Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce i jego zbiory, Warszawa 1997.
Czarnik O. S., Opieka, wsparcie czy samopomoc? Z problemów mecenatu kulturalnego na obczyźnie, w: Z dziejów mecenatu kulturalnego w Polsce, red. J. Kostecki, Warszawa 1999, ss. 249-298.
Czarnowski R., Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu, Pelplin 2020.
Flis S., Archiwum Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, w: 100 lat Archiwum Państwowego w Gdańsku, red. A. Przywuska, I. Rdzanek, Gdańsk 2001, ss. 107— 126.
Gębołyś Z., Biblioteka Polska w Wilnie, „Bibliotekarz” 11(1993), ss. 26-27.
Jonkajtys - Luba G., Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Pięćdziesięciolecie istnienia, „Przegląd Wschodni” 3(1994), ss. 291—309.
Kantak W., Działalność biblioteki Muzeum Polski Współczesnej w Rapperswilu w latach 1939— 1945, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Bibliologia” 2/3(1998), ss. 198-218
Kłossowski A., Książka polska na obczyźnie. XX wiek, Toruń 2003.
Krochmal A., Polskie instytucje za granicą. Przewodnik po zbiorach archiwalnych, Warszawa 2004.
Łaskarzewska H., Biblioteka Polska w Paryżu - wędrówki zbiorów w latach 1940-1992, „Roczniki Biblioteczne” 48(2004), ss. 3-38.
Morkowski J. S., Pół wieku instytucji kultury polskiej na Zachodzie. „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 8(1997), ss. 20-24.
Nir R, Archiwa, biblioteki i muzea Polonii w Orchard Lake, w: Materiały XV Sesji Stałej Konferencji Archiwów, Bibliotek i Muzeów Polskich na Zachodzie, red. M. Jagosz, Rzym 1994, ss. 110-114.
Nir R., Polskie zbiory archiwalne w Stanach Zjednoczonych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 65(1996), ss. 289-347.
Okopień-Strite K., Biblioteka Polska w Rapperswilu. „Wydawca” 10(1994), ss. 19- 20.
Pappius H. M., Biblioteka Polska w Montrealu - 60 lat w służbie kulturze polskiej w Kanadzie, w: XXVI Sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, Kraków 2004, ss. 67-70.
Pezda J., Siedziby Biblioteki Polskiej w Paryżu w latach 1838-1853, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 12(2004), ss. 177-194.
Polonica emigracyjne. Ze zbiorów instytucji członkowskich Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, Warszawa 2019
Sieradzka D., Biblioteki polonijne na obczyźnie na łamach „Biuletynu Stowarzyszenia Wspólnota Polska”, w: Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Studia z historii Polski XX wieku. Księga dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wyrwie, red. W. Hładkiewicz i M. Szczerbiński, Gorzów Wielkopolski 2004, ss. 417-420.
Stachurski K., Dziedzictwo narodowe Polaków poza granicami kraju: muzea, archiwa i biblioteki polskie na Zachodzie, „Spotkania z Zabytkami” 5(2001), ss. 1-8.
Szczepaniec K., Polonica w wybranych międzynarodowych bibliotekach cyfrowych, Kraków 2010.
Szmidt J., Biblioteki polskie we współczesnym Londynie, Warszawa 1998.
Ślady polskości. Polonia i emigracja w świetle badań i źródeł historycznych, red. D. Nałęcz, Warszawa 1999.
Woysław K., Funkcje Biblioteki Polskiej im. Domeyki w Argentynie, w: Tożsamość oraz percepcja Polski i polskości w środowiskach Polonii latynoamerykańskiej, red. M. Malinowski, Warszawa 2000, ss. 214-219.
Zakrzewski J, Czasopiśmiennictwo polskie na emigracji. Wydawnictwa awiniońskie (1832-1833), „Przegląd Historyczny”, 1 (1907), ss. 87-94.
Zuziak J., Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie, Londyn 2002.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: