Filozofia 2700-L-IN-Z1F

Wykład skoncentrowany jest na zagadnieniach filozofii nowożytnej i nowoczesnej, począwszy od transformacji metafizyki u progu ery nowożytnej - przejście od paradygmatu teocentrycznego do antropocentrycznego. W dalszym ciągu omówione zostaną przekształcenia w filozofii nauki i wiedzy XVII i XVIII wieku. Omówiona zostanie etyka nowoczesna w konfrontacji z tradycyjnymi systemami moralno-religijnymi. Oddzielne rozważania poświęcimy kluczowym pojęciom z historii filozofii i cywilizacji: oświecenie, romantyzm, modernizm, postmodernizm - oraz związanym z nimi prądom i szkołom, wymienionym w opisie długim. Wykład ma na celu powiązanie przemian w filozofii i ideologii z przemianami historyczno-społecznymi charakterystycznymi dla życia nowoczesnego.

Sylabus pełny
1 Źródła życia nowoczesnego: oświecenie. Postęp a tradycja. Dziedzictwo oświecenia: nauka, technika, emancypacja, racjonalność
2 Filozofia społeczna oświecenia: Adam Smith, bogactwo narodów, praca a wartość, podział pracy, Jean Jacques Rousseau, pochodzenie nierówności, stan natury, „szlachetny dzikus”, własność prywatna
3 Romantyzm przeciwko oświeceniu: nowoczesna nienowoczesność. Irracjonalizm, subiektywizm, indywidualizm, tradycjonalizm; rewitalizacja religii i duchowości. Idea ducha.
4 Romantyzm: Hegel i Schopenhauer. Absolut, historiozofia, pan i niewolnik, praca. Wola, pesymizm metafizyczny, nirwana.
5 Marks i marksizm. Filozofia dziejów, walka klas, wyzysk, kapitalizm, środki produkcji, alienacja, własność prywatna
6 Modernizm: wielkie idee modernizmu, stadia modernizmu, klimat i duch modernistyczny
7 Filozofia Nietzschego: krytyka nowoczesności, antymodernizm Nietzschego; krytyka i odrzucenie Schopenhauera; krytyka chrześcijaństwa; idea pana i niewolnika i inne dychotomie: zdrowy/chory, silny/słaby, dostojny/podły; nadczłowiek, wola mocy. Nietzsche i egzystencjalizm
8 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: S. Freud i psychoanaliza. Popędy, id, ego, wyparcie, sublimacja, nieświadomość, kultura jako źródło cierpień, eros i thanatos.
9 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: egzystencjalizm. J.P. Sartre, mdłości, nihilizm, „egzystencja poprzedza esencję”, „zła wiara”, autentyczność; M. Heidegger: bycie ku śmierci, Się/gadanina
10 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: Szkoła Frankfurcka, Th. Adorno, dialektyka oświecenia, przemysł kulturalny, poezja po Auschwitz; H. Marcuse: eros i cywilizacja, człowiek jednowymiarowy
11 Postmodernizm: era wielkich końców. Strukturalizm i poststrukturalizm. Historie (szaleństwa, więzienia, seksualności) M. Foucault; „śmierć człowieka”; Deleuze/Guattari: filozofia bez podmiotu, pragnienie; J.F. Lyotard: koniec wielkich narracji
12 Postmodernizm: J. Derrida, dekonstrukcja w humanistyce, dyskursy, filozofia innego, tekst i kres autora. P. Sloterdijk: krytyka cynicznego rozumu.
13 Feminizm i jego źródła: M. Wollstonecraft, Millowie: „Poddaństwo kobiet”, F. Engels: kobieta pierwszym niewolnikiem, S. de Beauvoir: druga płeć, płeć i gender; feminizm liberalny, marksistowski, radykalny.