Etyka dziennikarska 2700-L-DM-Z3ETDZ-DZI
Celem zajęć jest analiza teoretyczna i praktyczna powszechnie uznanych zasad i norm etycznych. Student ma otrzymać wiedzę, która pozwoli mu świadomie stosować w praktyce zawodowej standardy etyczne i warsztatowe, ułatwić podejmowanie trudnych decyzji i rozwiązywanie dylematów moralnych. Zajęcia powinny ukształtować taki rodzaj wrażliwości etycznej, który będzie przekładał się na świadomą odpowiedzialność za przygotowywane i redagowane materiały prasowe. Pozwoli też na umiejętność uzasadniania wyborów, których dokonuje w pracy zawodowej, a które wiążą się z dramatem wyboru dobra, którego się broni i dobra, które się narusza. Celem ćwiczeń jest z kolei internalizacja podstawowych wartości etycznych tak aby student potrafił je aplikować w pracy zawodowej i aby wartości te stanowiły wewnętrzny imperatyw samokontroli publikowanych treści.
Szczegółowe zagadnienia - ćwiczenia:
1. Zapoznanie z kodeksami etycznymi.
2. Wartości w świecie mediów.
3. Niezależność dziennikarzy a zaangażowanie polityczne i religijne.
4. Granice jawności: etyka zawodowa dziennikarza śledczego i reportera-dokumentalisty.
5. Odpowiedzialność dziennikarska.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Elementy z obszaru wiedzy:
Po odbyciu zajęć absolwent zna podstawowe pojęcia i terminy określające system wartości i powinności „dziennikarzy” które zawarte są w kodeksach etyki dziennikarskiej. Absolwent wie, że odpowiedzialność moralna jest najbardziej osobistą i niezbywalną z ludzkich wolności i najcenniejszym z ludzkich praw. Nie można jej człowiekowi odebrać, nie można się nią podzielić z drugim człowiekiem, nie można przekazać jej innemu.
Elementy z obszaru umiejętności:
Absolwent posiada umiejętności pozwalające mu na rozróżnianie i stosowanie standardów i zasad istniejących w obowiązujących medialnych kodeksach etycznych. Absolwent potrafi w sytuacjach kryzysowych rozwiązywać dylematy moralne, ma też większą świadomość konsekwencji swoich słów i czynów.
Elementy z obszaru innych kompetencji:
Absolwent ma orientacje społeczną zorientowaną na przestrzeganie uniwersalnych i powszechnie akceptowanych norm moralnych, ma świadomość przestrzegania zasad współżycia społecznego jak również ma świadomość swojej autonomii i tożsamości.
Kryteria oceniania
Wykład:
Metody:
- opis
- objaśnienie,
- dyskusja
- elementy wykładu
Kryteria oceniania:
- warunkiem przystąpienia do zaliczenia na ocenę jest zaliczenie ćwiczeń
- zaliczenie na ocenę ma formę pisemną
- od studenta oczekuje się zarówno znajomości teorii, jak i umiejętności zastosowania jej w praktyce,
- warunkiem zaliczenia jest uzyskanie minimum 60% punktów
- oceny pozytywne nie mogą być poprawiane
Ćwiczenia:
Metody:
- dyskusja,
- projekt,
- metody ćwiczebne.
Kryteria oceniania:
- obecności (do zaliczenia wymaganych jest minimum 5 obecności; prowadzące nie przewidują możliwości zaliczenia zajęć, na których student nie był obecny; usprawiedliwiona nieobecność na zajęciach jest wliczana do dwóch dopuszczalnych nieobecności),
- czynny udział w zajęciach (dyskusja zakładająca znajomość lektur wskazanych w sylabusie, znajomość praktycznego wymiaru standardów etycznych),
- projekt zaliczeniowy (analiza rzetelności materiału dziennikarskiego - studium przypadku),
- kolokwium - test pisemny materiału omówionego na zajęciach (uzyskanie min. 50 proc. punktów).
Zaliczenie ćwiczeń będzie możliwe do uzyskania przez studentów po spełnieniu wszystkich wymienionych kryteriów oceniania.
Literatura
• I. Dobosz, Prawo i etyka w zawodzie dziennikarza, Oficyna a Wolters Kluwer – business, Warszawa 2008.
• M. Drożdż, Etyka mediów – utopia czy powinność. Tarnów: Wydawnictwo Biblos 2017.
• S. Fengler, T. Eberwein, M. Karmasin (eds.), The Global Handbook of Media Accountability. Routledge 2022.
• B. Golka, B. Michalski, Etyka dziennikarska, a kwestie informacji masowej, COM SNP, Warszawa 1989.
• H. M. Kepplinger, Mechanizmy skandalizacji w mediach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2008.
• T. Kononiuk, Etyczne dziennikarstwo: ewolucja deontyczna zawodu, Warszawa 2015.
• T. Kononiuk, Rzetelne dziennikarstwo. Aksjologia i deontologia, Warszawa 2018.
• M. Mijalski, „Teoria śni, praktyka uczy”. Etyka zawodowa dziennikarzy. Refleksje. Pismo Naukowe studentów I doktorantów WNPiD UAM, 2020, (19-20), 9–19. https://doi.org/10.14746/r.2019.1.2.
• E. Ossowska, Normy moralne. Próba systematyzacji, PWN, Warszawa 1997.
• J. Pleszczyński, Etyka dziennikarska, Delfin, Warszawa 2007.
• W. Rivers, C. Mathews, Etyka środków przekazu, WAiF, Warszawa 1995.
• M. Zaremba, M. Łoszewska-Ołowska, K. Drozdanowicz, Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2018.
Kodeksy etyczne:
• Deklaracja mediów masowych - w sprawie podstawowych zasad dotyczących udziału organów informacji w umacnianiu pokoju i zrozumienia międzynarodowego, w popieraniu praw człowieka i w walce przeciwko rasizmowi i podżeganiu do wojny (proklamowana przez Konferencję Generalną UNESCO na 20. sesji w Paryżu, 28 listopada 1978 r.)
• Deklaracja Paryska zawierająca Międzynarodowe Zasady Etyki Zawodowej w Dziennikarstwie (przygotowana pod auspicjami UNESCO w ramach spotkań międzynarodowych i regionalnych organizacji dziennikarzy w latach 1978-1983, wydana podczas IV Spotkania Konsultacyjnego, reprezentującego 400 000 dziennikarzy, w Paryżu 20 listopada 1983 r.)
• IFJ Global Charter of Ethics for Journalists (Deklaracja Zasad Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy)
• Karta Etyczna Mediów
• Kodeks Etyki Dziennikarskiej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich
• Kodeks Dobrych Praktyk Wydawców Prasy
• Dziennikarski Kodeks Obyczajowy Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej
• Deklaracja ideowa Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: