Filozofia 2700-L-DM-Z2FILO

Kurs „Filozofia” na kierunku Dziennikarstwo i Medioznawstwo jest kursem na poziomie podstawowym dla niefilozofów, studiujących nauki społeczne, i tak jest wyjściowo sprofilowany. Na poziomie podstawowym filozofia jest wiedzą o przekonaniach i poglądach, ich nazwach i definicjach; przekonania są różnymi odpowiedziami na pytania-problemy, wychodzące zazwyczaj od słów języka potocznego, takich jak „prawda”, „umysł”, „rzeczywistość”, „sprawiedliwość” itd., o których właściwy sens pyta filozof stawiając problem (np. czym jest prawda?); przekonania układają się zazwyczaj w większe konstelacje, teorie lub światopoglądy, wiązane z nazwiskami filozofów (stanowiącymi trzeci istotny termin, obok nazw przekonań oraz słów-problemów, w słowniku filozoficznym), te zaś składają się na epoki w dziejach intelektualnych (np. oświecenie jako zbiór wszystkich przekonań oświeceniowych filozofów). Filozofia świata nowoczesnego to narracja historyczno-filozoficzna o kolejnych epokach ery nowoczesnej (od renesansu po postmodernizm) i ich najbardziej charakterystycznych poglądach i reprezentantach, mająca ukazać nie tylko rozwój myśli filozoficznej jako takiej, ale i całej wyrażającej się w niej kultury i cywilizacji, ze szczególnym podkreśleniem związków pomiędzy wydarzeniami historycznymi, politycznymi i społecznymi a dziejami intelektualnymi i ideologicznymi.

1 Źródła życia nowoczesnego: od renesansu do oświecenia. Postęp a tradycja. Dziedzictwo oświecenia: nauka, technika, emancypacja, racjonalność. Bacon i Kartezjusz
2 Wczesna nowożytność i jej przełomy: Machiavelli, reformacja.
3 Filozofia społeczna oświecenia: Teoretycy umowy społecznej: Thomas Hobbes i John Locke. Adam Smith, bogactwo narodów, praca a wartość, podział pracy, Jean Jacques Rousseau, pochodzenie nierówności, stan natury, „szlachetny dzikus”, własność prywatna.
4 Romantyzm przeciwko oświeceniu: nowoczesna nienowoczesność. Irracjonalizm, subiektywizm, indywidualizm, tradycjonalizm; rewitalizacja religii i duchowości. Idea ducha. Idealiści niemieccy od Kanta do Hegla.
5 Romantyzm: Hegel i Schopenhauer. Absolut, historiozofia, pan i niewolnik, praca. Wola, pesymizm metafizyczny, nirwana.
6 Marks i marksizm. Filozofia dziejów, walka klas, wyzysk, kapitalizm, środki produkcji, alienacja, własność prywatna
7 Modernizm: wielkie idee modernizmu, stadia modernizmu, klimat i duch modernistyczny
8 Filozofia Nietzschego: krytyka nowoczesności, antymodernizm Nietzschego; krytyka i odrzucenie Schopenhauera; krytyka chrześcijaństwa; idea pana i niewolnika i inne dychotomie: zdrowy/chory, silny/słaby, dostojny/podły; nadczłowiek, wola mocy. Nietzsche i egzystencjalizm
9 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: S. Freud i psychoanaliza. Popędy, id, ego, wyparcie, sublimacja, nieświadomość, kultura jako źródło cierpień, eros i thanatos.
10 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: egzystencjalizm. J.P. Sartre, mdłości, nihilizm, „egzystencja poprzedza esencję”, „zła wiara”, autentyczność; M. Heidegger: bycie ku śmierci, Się/gadanina
11 Wielkie narracje antropologiczne modernizmu: Szkoła Frankfurcka, Th. Adorno, dialektyka oświecenia, przemysł kulturalny, poezja po Auschwitz; H. Marcuse: eros i cywilizacja, człowiek jednowymiarowy
12 Postmodernizm: era wielkich końców. Strukturalizm i poststrukturalizm. Historie (szaleństwa, więzienia, seksualności) M. Foucault; „śmierć człowieka”; Deleuze/Guattari: filozofia bez podmiotu, pragnienie; J.F. Lyotard: koniec wielkich narracji
13 Postmodernizm: J. Derrida, dekonstrukcja w humanistyce, dyskursy, filozofia innego, tekst i kres autora. P. Sloterdijk: krytyka cynicznego rozumu.
14 Feminizm i jego źródła: M. Wollstonecraft, Millowie: „Poddaństwo kobiet”, F. Engels: kobieta pierwszym niewolnikiem, S. de Beauvoir: druga płeć, płeć i gender; feminizm liberalny, marksistowski, radykalny.