Retoryka i erystyka 2700-L-DM-D2REER
Uwaga: sylabus obejmuje listę omawianych zagadnień. Część z nich zajmuje więcej niż jedne zajęcia.
Wykład (jeden semestr)
1. Czym jest retoryka – sytuacja retoryczna – retoryka a logika – koncepcje retoryki
2. Inwencja, dyspozycja, toposy. Rodzaje status
3. Struktura komunikatu perswazyjnego
4. Przystępny jezyk (Plain language) i jego wpływ na perswazyjność tekstu
5. Metafora i rama poznawcza
6. Figury wizualne w retoryce; performatyka
7. Storytelling i mechanizmy perswazji
8. Emocje w perswazji
9. Mit w retoryce
10. Retoryka jako gra; role retoryczne
11. Argument; argumentacja
12. Błędy logiczne
13. Manipulacja i jak się przed nią bronić
Ćwiczenia – I semestr
1. Przedstawienie idei zajęć, ramowego programu i zasad zaliczenia. Wprowadzenie merytoryczne: definicje i znaczenie retoryki, rys historyczny rozwoju retoryki jako teorii i sztuki wymowy (to można pominąć). Istota i fundamentalne zasady retoryki, funkcje retoryki, rodzaje i style retoryczne.
2. Organizacja mowy retorycznej. Wstęp, opowiadanie, argumentacja, odpieranie zarzutów, zakończenie.
3. Etyka w retoryce. Skuteczność przekazu a społeczeństwo, w jakim chcemy żyć.
4. Zajęcia warsztatowe.
5. Inwencja retoryczna. Określanie status sprawy. Toposy inwencyjne. Analiza fragmentów wystąpień politycznych.
6. Psychologiczne warunki perswazji. Rola emocji w perswazji. Analiza wybranych kreacji reklamowych (filmowych i drukowanych).
7. Tropy i figury retoryczne. Typologia, charakterystyka, funkcje i użycie w komunikacji perswazyjnej. Gramatyka perswazji.
8. Komunikacja niewerbalna – znaczenie w procesie komunikowania, najważniejsze zasady interpretowania mowy ciała (w tym także elementy psychologii kłamstwa).
9. Zajęcia warsztatowe (opowiadanie danych statystycznych/kwesta/mowa noworoczna)
Ćwiczenia – II semestr
1. Komunikacja interpersonalna – bariery w komunikacji. Efektywna komunikacja w zespole (techniki asertywnej komunikacji, aktywne słuchanie, odpowiedzi na trudne pytania, radzenie sobie z krytyką).
2. Sztuka argumentacji. Rodzaje i hierarchizacja argumentów. Argument wg S. Toulmina. Zasady użycia form argumentacyjnych.
3. Typy argumentów w mediach; kontrargumentacja. Analiza dyskusji publicystycznej.
4. Techniki erystyczne – omówienie i analiza w dyskusji. Sposoby radzenia sobie z technikami erystycznymi.
5. Strategie debatowania – budowanie argumentacji i kontrargumentacji.
6. Analiza wybranych debat politycznych.
7. Zajęcia warsztatowe – debaty.
8. Debata oksfordzka
9. Spory w dyskursie publicznym. Wzory, mechanizmy, perspektywy narzucane przez terminologię
10. Zaliczenie – spot reklamowy dotyczący ważnej sprawy publicznej.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
Uczestnicy zajęć muszą wiedzieć o sposobach konstruowania komunikacji w zależności od audytorium, medium i czasu; rozróżniać stosowane techniki perswazyjne; rozpoznawać środki retoryczne;
UMIEJĘTNOŚCI
Uczestnicy zajęć mają wyrobić sobie dyspozycję do mówienia publicznego i zdolność analizy komunikacji publicznej pod katem wiarygodności, perswazji i atrakcyjności tekstu.
Kryteria oceniania
Oceniana jest wiedza teoretyczna i praktyczne zastosowanie teorii w zadaniach realizowanych na ćwiczeniach.
Praktyki zawodowe
Brak
Literatura
Podstawowa:
J. Wasilewski, A. Skibiński, Prowadzeni słowami. Retoryka motywacji w komunikacji publicznej, Warszawa 2008, s. 182-223.
M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
M. Kochan, Pojedynek na słowa. Techniki erystyczne w komunikacji publicznej, Kraków 2005.
R. Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańsk 2007.
K. Szymanek, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa 2001.
M. Rusinek, A. Załazińska, Jak się dogadać, czyli retoryka codzienna, Kraków 2018 (tu chyba nic nie ma)
S. L. Johnson, Wygrywanie debat. Przewodnik po debatach parlamentarnych, Wyd. Fundacja Polska Debatuje 2013
J. Hołówka. Etyka w działaniu PWN
Marek Tulisz Cyceron, Mowy przeciwko Katylinie.
Uzupełniająca
P. H. Lewiński, Retoryka reklamy, Wrocław 1999.
G. Lakoff, M. Johnson, Metafory w naszym życiu, Warszawa 2010.
Arystoteles, Retoryka, przekł., wstęp i koment. H. Podbielski, Warszawa 2008.
J. Bralczyk, Język na sprzedaż, Bydgoszcz 2000.
Ch. Perelman, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, przekł. M. Chomicz, Warszawa 2004.
Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, M. Czyżewski, S. Kowalski, A. Piotrowski (red.), Warszawa 2010.
E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, tł. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Warszawa 2000.
W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2002.
J. Wasilewski, Granice retoryki. O modelu nauczania retoryki w świecie zmedializowanym, [w:] B. Sobczak, H. Zgółkowa (red.), „Dydaktyka retoryki”, Poznań 2011, s. 75-85.
A. i B. Pease, Mowa ciała, Poznań 2012
N. Goldstein, S. Martin, R. Cialdini, Tak! 50 sekretów nauki perswazji, Warszawa 2008
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: