Wybrane zagadnienia z historii powszechnej 2700-L-DM-D1WZPO
dr I. Pugacewicz
Zajęcia mają na celu ukazanie europejskiego rozwoju cywilizacyjnego poprzez pryzmat edukacji, nauki, obyczaju i kultury. Omówione zostaną wybrane mechanizmy historyczne i stojące za nimi instytucje wprowadzające postęp i wynikające z niego przemiany obyczajowe. Ukazana zostanie stosunkowo krótka historia wybranych organizacji i instytucji państwowych zajmujących się sferą pomocy i filantropii. Na przykładzie wybranych krajów przedstawiony zostanie rozwój nowożytnego szkolnictwa na wszystkich poziomach nauczania. Na tym tle zostanie podjęta refleksja o historycznym rozszerzaniu dostępności do nauki, opieki i dóbr kultury w kontekście awansu cywilizacyjnego. Omówione zostaną różne drogi (od ewolucyjnej po rewolucje) w osiąganiu tzw. ”postępu cywilizacyjnego”. Na wybranych przykładach podjęta zostanie analiza różnej proweniencji historycznej takich pojęć jak nowożytne państwo, nacjonalizm, narodowość. Ukazany zostanie awans wybranych grup społecznych (dzieci, młodzieży i kobiet) w kontekście przemian polityczno-ideowych. Zrozumieniu europejskiej tożsamości będzie towarzyszyć ukazanie jej historycznej różnorodności. Na wybranych przykładach z życia społecznego zostanie omówiony wkład i doświadczenia wybranych narodów w rozwój powszechnie przyjętych i do dziś uznawanych wartości, takich jak demokracja, wolność, tolerancja, poszanowanie praw narodowych, praw mniejszości, etc.
W trakcie zajęć będą realizowane wybrane zagadnienia z historii powszechnej w ramach następujących obszarów tematycznych:
• Przemiany cywilizacyjno-obyczajowe XVI-XX w. – ogólna charakterystyka.
• Francuskie „cywilizowanie” nowożytnej Europy.
• Oświecenie a rozwój nauki i zachodniej kultury.
• Rewolucja Francuska i jej skutki.
• „Polityka narodowościowa” XIX stulecia a ówczesne systemy państwowe
• Francja: narodowe uniwersum: stereotypy – ideologie i mity.
• Naród, nacjonalizm, patriotyzm na wybranych przykładach z historii Europy zachodniej, Rosji i Stanów Zjednoczonych.
• Nowożytne instytucje kulturalno-oświatowe i ich rola w przemianach społeczno-obyczajowych XIX-XX w. Narodzin europejskich instytucji nauki, systemów edukacyjnych i ośrodków kultury
• Awans społeczny w ujęciu dziejowym: kobieta w kulturze francuskiej na tle przemian zachodniej Europy XVI-XIX w.
• Awans społeczny w ujęciu dziejowym: opieka społeczna, stosunek do dziecka XVI-XX w.
• Awans społeczny w ujęciu dziejowym: ruchy młodzieżowe XIX-XX w.
• Europejska tożsamość kulturowa: - narody, państwa, ojczyzny – walencje, identyfikacje, konwersje
• Mniejszości narodowe - ich historie i problemy.
• Migracji i ich rodzaje, różnorodności etniczno-kulturowej XVI-XX-wiecznej Europy.
prof. dr hab. D. Kuźmina
• Schizma wschodnia i odnowa kościoła w średniowieczu
• Rozwój zakonów w Europie
• Walka o inwestyturę
• Znaczenie soborów w historii Kościoła
• Święci Kościoła katolickiego
• Rola kleru w kształtowaniu ośrodków akademickich
• Reformacja i kontrreformacja – sobór Trydencki
• Działalność misyjna Kościoła
• I sobór Watykański – walka o zachowanie państwa kościelnego
• Społeczna nauka Kościoła w XIX wieku
• Postawy Stolicy Apostolskiej wobec I i II wojny światowej
• Sobór Watykański II
• Kościół w Ameryce Południowej w połowie XX wieku
• Działalność kleru wobec współczesnych zagrożeń
• Działalność i znaczenia papieży po soborze watykańskim II
prof. dr hab. R. Kotowski
• Przemiany społeczne i ich przyczyny na świecie w XIX i XX wieku
• Wpływ I wojny światowej na społeczeństwa stron konfliktu
• Społeczeństwa państw europejskich w okresie międzywojennym
• Społeczeństwa państw europejskich w czasie II wojny światowej
• Rodzina i kwestie demograficzne
• Przemiany pozycji społecznej kobiet od XIX do XX wieku
• Praca i poziom życia społeczeństw po dwóch stronach żelaznej kurtyny
• Przemiany i główne prądy kulturowe
• Środowiska społeczne i konflikty społeczne
• Rewolucje obyczajowe
• Migracje ludności
dr hab., prof. ucz. M. Tobera
Próba odpowiedzi na pytanie: "Co dziennikarz powinien wiedzieć o historii Europy XIX-XX w.?" Dominuje polski punkt widzenia, aczkolwiek z próbą ukazania interpretacji odmiennych.
Celem zajęć jest zarówno uporządkowanie podstawowej wiedzy, jak i głębsza refleksja dotycząca zagadnień politycznych, społecznych i gospodarczych, istotnych dla zrozumienia dziejów powszechnych, zwłaszcza dziejów Europy od połowy XIX w. do końca XX w.
Rozpatrywane są takie zagadnienia, jak wschód i zachód w myśleniu europejskim, powikłane dziedzictwo Europy, imperializm, walka ideologii i walka orężna, wielkie wojny i ich konsekwencje, totalitaryzm i demokracja, rola Niemiec oraz Rosji/ZSRR w dziejach najnowszych Europy.
Omawiane tematy to m.in.:
- Wiek węgla i pary, czyli europejska geneza nowoczesności
- "Piękna epoka" - Europa u szczytu potęgi
- "Widmo krąży po Europie" - narodziny ideologii
- Wielka wojna 1914-1918 - szok i odmienność doświadczeń zachodnich i wschodnich
- Po wielkiej wojnie - przed jeszcze większą (Europa 1918-1939)
- Faszyzm, nazizm - totalitaryzm i imperializm po włosku i niemiecku
- Rewolucja i wojna domowa w Rosji - upadek państwa carów, narodziny państwa Sowietów
- Hekatomba i spadek z ligi (Europa w czasie II wojny światowej i wobec jej skutków)
- ZSRR 1922-1991 - totalitaryzm i imperializm po sowiecku
prof. dr hab. M. Jabłonowski
Zakres tematyczny przedmiotu obejmuje przedstawienie dziejów politycznych świata od roku 1914 poprzez wydarzenia I wojny światowej, Konferencję Wersalską i jej konsekwencje dla dziejów Europy i Świata, tzw. Ładu Wersalskiego, aż do czasu jego załamania w dekadzie lat 30; Lata II wojny światowej z położeniem nacisku na działania Wielkiej Koalicji zakończone konferencjami w Jałcie i Poczdamie; Czas „zimnej wojny” i ukształtowanie się dwublokowego układu sił na świecie; Koniec epoki stalinizmu; okres konfrontacji i współpracy pomiędzy Wschodem i Zachodem z uwzględnieniem m.in. głównych konfliktów po 1945 r. aż do okresu współpracy i rywalizacji w świecie przełomu XX i XXI wieku, gdzie załamał się Układ Jałtański, nastąpiło zjednoczenie Niemiec i rozpad ZSRR, aż po konflikty wojenne po 1989 r. (wojna na Bałkanach, wojna w Czeczenii, interwencje w Iraku i Afganistanie, wojna domowa na Ukrainie).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
dr I. Pugacewicz
Wiedza
• zna podstawy społeczne, historyczne, ideologiczne wpływające na definiowanie państwa nowożytnego
• potrafi wymienić i scharakteryzować najważniejsze, wybrane wydarzenia zmieniające bieg historii w kategoriach postępu społecznego
• na wybranych przykładach wyjaśnia procesy przemian historyczno-obyczajowych
• potrafi przeanalizować ewolucję, awans społeczny wybranych grup w kontekście dostępności do nauki, szkolnictwa oraz publicznych i niepublicznych instytucji kultury począwszy od XIX w.
• wymienia najważniejsze nowopowstające instytucje kultury europejskiej na Zachodzie w XVIII- XIX i XX w.
• wyjaśnia i definiuje najważniejsze problemy społeczno-cywilizacyjne XIX w. odwołując się do ich historycznej genezy
• wyjaśnia w perspektywie porównawczej ważność wybranych obyczajów, tradycji, dziedzictwa europejskiego i światowego
Umiejętności
• na wybranych przykładach potrafi wskazać ciągłość rozwoju historycznego wybranych społeczności, instytucji kultury
• umie zdiagnozować najważniejsze zagrożenia cywilizacyjne XXI w. wynikające z przeszłości
• w oparciu o analizę wielo-/ międzykulturowości opisuje możliwości rozwiązywania problemów cywilizacyjnych, historyczne przestrzenie edukacyjne konieczne do wykorzystania w celu zapobiegania konfliktom społecznym
• wyszukuje, selekcjonuje, analizuje i ocenia różnego rodzaju informacje z wykorzystaniem różnych źródeł historycznych,
• samodzielnie zdobywa wiedzę i tworzy własny system poglądów i hierarchii wartości
• rozwija różnorodne umiejętności badawcze
prof. dr hab. D. Kuźmina
Wiedza
• Student ma pogłębioną wiedzę o najważniejszych z punktu widzenia problematyki życia społecznego kościoła polskiego X- XX wieku
• Zna pojęcia i terminy fachowe z zakresu historii kościoła X- XX w.
• Zna osobowości o szczególnym znaczeniu dla dziejów polskiego kościoła
• Student rozumie zjawiska zachodzące w dziejach kościoła .
• ma wiedze o powiązaniach historii kościoła z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi, które mogą być pomocne w pracy dziennikarskiej
Umiejętności
• Student rozumie przemiany cywilizacyjne w Polsce z okresu X- XX wieku.
• Potrafi interpretować najważniejsze wydarzenia z zakresu. Historii Polski
• Potrafi poddać krytycznemu osądowi poglądy dotychczasowej literatury na najważniejsze zjawiska społeczne w dziejach kościoła .
• Potrafi wykorzystać poznane wiadomości do krytycznej oceny informacji z różnych źródeł z zakresu historii społecznej , politycznej i kultury .
• Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych koniecznych do obiektywnej interpretacji faktów
• Umie przygotować materiał historyczny w oparciu o źródła do popularyzacji.
Kompetencje społeczne
• Student rozumie znaczenie zjawisk zachodzących w kościele polskim. na tle całego procesu historycznego.
• Student docenia potrzebę stałego, samodzielnego uaktualniania wiedzy i umiejętności w zakresie historii kościoła
dr hab., prof. ucz. M. Tobera
Wiedza
Po ukończeniu przedmiotu student dysponuje:
- znajomością periodyzacji i podstawowej faktografii dotyczącej dziejów powszechnych XIX i XX w., a zwłaszcza historii Europy, jej aspektów ideologicznych oraz doświadczeń liberalno-demokratycznych, imperialnych i totalitarnych
- umiejętnością odniesienia tych zagadnień do historii Polski
- orientacją w terminologii dotyczącej ww. zagadnień
- znajomością mechanizmów rządzących walką polityczną prowadzoną metodami perswazji, manipulacji, a niekiedy też przemocy.
Umiejętności
- diagnoza specyfiki okresów, podokresów i poszczególnych wydarzeń w historii Europy oraz uniwersalizacja płynących stąd wniosków.
- samodzielna analiza procesów i wydarzeń historycznych
- konfrontacja wiedzy typu podręcznikowego z dostrzeżonymi samodzielne zastrzeżeniami
- wychwycenie różnic między oficjalnie deklarowanymi zamierzeniami a skrywanymi celami rozgrywek prowadzonych przez liderów politycznych i podmioty zbiorowe
Inne kompetencje
- znajomość dziejów Europy w omawianym okresie, kształtująca przekonanie o niezbędności posiadania wiedzy historycznej i sprawnego posługiwania się nią przez współczesnego dziennikarza.
prof. dr hab. R. Kotowski
Wiedza
• Student ma pogłębioną wiedzę o najważniejszych z punktu widzenia problematyki życia społecznego świata XIX i XX wieku
• Zna pojęcia i terminy fachowe z zakresu historii powszechnej XIX i XX w.
• Zna osobowości o szczególnym znaczeniu dla dziejów powszechnych XIX i XX w.
• Student rozumie zjawiska społeczne w dziejach świata XIX i XX wieku.
Umiejętności
• Student rozumie przemiany cywilizacyjne w Europie XIX i XX w.
• Potrafi interpretować najważniejsze wydarzenia z zakresu dwudziestowiecznej historii społecznej świata.
• Potrafi poddać krytycznemu osądowi poglądy dotychczasowej literatury na najważniejsze zjawiska społeczne w dziejach świata XX w.
• Potrafi umiejscowić i ocenić różnice rozwoju różnych regionów świata w XX w., ze szczególnym uwzględnieniem podziałów w okresie Zimnej wojny.
• Potrafi wykorzystać poznane wiadomości do krytycznej oceny informacji z różnych źródeł z zakresu historii społecznej świata XX w..
Kompetencje społeczne
• Student rozumie znaczenie zjawisk społecznych XIX i XX w. na tle całego procesu historycznego.
• Student docenia potrzebę stałego, samodzielnego uaktualniania wiedzy i umiejętności w zakresie historii XIX i XX w.
prof. dr hab. M. Jabłonowski
Wiedza:
• Student zna historię powszechną i jej uwarunkowania w XX wieku.
• Zna podstawowe periodyzacje historii powszechnej w kontekście politycznym i wojskowym.
• Zna konteksty wypracowywania i konsekwencje podstawowych decyzji politycznych w okresie objętym konwersatorium
Umiejętności:
• Umiejętność samodzielnej pracy na podstawowym materiale bibliograficznym.
• Student nabył podstawy w zakresie samodzielnego studiowania i wyciągania wniosków związanych z podstawowymi wydarzeniami z historii powszechnej dot. dziejów najnowszych
• Student potrafi wybrać temat związany z historią powszechną XX wieku i odnajdywać współczesne konteksty w tym zakresie.
Inne kompetencje:
• Student poznał podstawowe typy literatury historycznej: monografie, biografie, wspomnienia i wybory dokumentów
• Student rozumie na czym polega odpowiedzialność dziennikarza stawiającego pytania związane z historią powszechną XX wieku.
• Student na podstawie nabytej wiedzy może wyciągać wnioski o charakterze ogólnym w swojej pracy dziennikarskiej.
Kryteria oceniania
Opisane w sylabusie każdej grupy
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Opisane w sylabusie każdej grupy
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: