Polityka pieniężna 2600-MSFRz1PP
1.Ewolucja systemów walutowych i form pieniądza w historii gospodarczej Pochodzenie pieniądza, systemy walutowe – pieniądz kruszcowy, pieniądz papierowy wymienialny, pieniądz papierowy nie wymienialny. Formy współczesnego pieniądza – pieniądz gotówkowy, pieniądz bezgotówkowy, pieniądz elektroniczny.
2. Dwuszczeblowy sektor bankowy gospodarki rynkowej
Funkcje i bilans banku centralnego. Miejsce banku centralnego w strukturze władzy państwowej. Stopień niezależności banku centralnego od rządu. Niezależność polityczna, instytucjonalna i finansowa. Modele bankowości centralnej na świecie, Ustawa o Narodowym Banku Polskim z 29 sierpnia 1997 r. Bilans oraz rachunek zysków i strat Narodowego Banku Polski.
Europejski System Banków Centralnych (ESCB) – funkcje i rola w systemie Europejskiego Banku Centralnego (ECB) oraz Narodowych Banków Centralnych (NBC).
Funkcje i bilans komercyjnego banku depozytowo-kredytowego (ujęcie monetarne)
3.Podaż pieniądza w gospodarce.
Podmioty uczestniczące w podaży pieniądza: bank centralny, państwo, banki komercyjne, zagranica. Pieniądz banku centralnego i kreacja kredytu. Mechanizm kreacji pieniądza bezgotówkowego. Rezerwy obowiązkowe banków i skłonność do utrzymywania gotówki. Mnożnik kreacji pieniądza. Mierniki podaży pieniądza – agregaty pieniężne: baza monetarna (pieniądz rezerwowy), M0, M1, M2.
4.Międzybankowy rynek pieniężny w Polsce i Europejskiej Unii Monetarnej
Międzybankowy rynek pieniężny – organizacja i znaczenie dla systemu finansowego gospodarki: WIBOR, WIBID - LIBOR, LIBID - EURIBOR, EURIBID. Regulacyjna rola banku centralnego na międzybankowym rynku pieniężnym – stopa lombardowa, referencyjna (interwencyjna) – operacje Repo i Revers Repo,
5. Cele i instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego
Polityka pieniężna na tle innych rodzajów polityki gospodarczej państwa (fiskalnej, przemysłowej, dochodowej, itp.). Cele i krótkookresowe zadania polityki pieniężnej. Jakościowa i ilościowa polityka pieniężna. Bezpośrednie i pośrednie cele polityki pieniężnej. Narzędzia ilościowej polityki pieniężnej banku centralnego: polityka stóp procentowych, polityka kursu walutowego, polityka stopy minimalnych rezerw obowiązkowych, polityka otwartego rynku.
6. Popyt na pieniądz
Keynesowska i monetarystyczna teoria popytu na pieniądz. Popyt na pieniądz w skali mikro- i makroekonomicznej. Popyt transakcyjny i spekulacyjny. Funkcje popyty na pieniądz. Szybkość obrotu pieniądza i skłonność do utrzymywania pieniądza.
Statyczne i dynamiczne ujęcie równania równowagi ogólnej.
7. Inflacja – źródła, pomiar i skutki
Źródła inflacji – popytowa i kosztowa teoria inflacji.
Mierniki inflacji – deflator PKB, Consumer Price Index (CPI), Badania budżetów gospodarstw domowych w Polsce.
Stopy i wskaźniki inflacji,
Mierniki inflacji z punktu widzenia celu polityki pieniężnej – pojęcie inflacji bazowej.
Klasyfikacja inflacji z punktu widzenia skali: hiper- i mega inflacja.
Klasyfikacja inflacji z punktu widzenia jej związków ze wzrostem gospodarczym: slump- i stagflacja. Rola oczekiwań inflacyjnych. Modele adaptacyjnych i racjonalnych oczekiwań inflacyjnych. Pojęcie dezinflacji.
8. Równowaga ogólna w gospodarce zamkniętej.
Równowaga na rynku pieniężnym (Model LM). Równowaga na rynku dóbr i usług (Model IS). Wpływ polityki fiskalnej na równowagę na rynku dóbr i usług - model Keynesa
Równowaga ogólna (Model IS - LM) w gospodarce zamkniętej. Makroekonomiczne skutki Policy mix polityki pieniężnej i fiskalnej.
9. Równowag ogólna w gospodarce otwartej.
Znaczenie i ujęcie handlu zagranicznego i międzynarodowych przepływów kapitału w równowadze gospodarki.
Międzybankowe rynki walutowe – Forex. Zasady kształtowania się kursów walutowych. Deprecjacja (dewaluacja) i aprecjacja (rewaluacja) waluty krajowej. Udział banku centralnego na Fixingu oraz w kształtowaniu rynkowych kursów waluty - interwencje walutowe na Forexie.
Równowaga ogólna w gospodarce otwartej ze stałymi i zmiennymi kursami walutowymi. Dylematy polityki pieniężnej małej gospodarki otwartej – model Fleminga Mundella.
10.Analiza i ocena makroekonomicznych skutków polityki pieniężnej NBP w Polsce w okresie transformacji.
Empiryczna analiza podaży pieniądza w Polsce. Działania Rady Polityki Pieniężnej w okresie przystępowania Polski do Europejskiej Unii Walutowej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu (wykładu) student:
- rozumie mechanizm podaży współczesnego pieniądza w gospodarce krajowej oraz w Europejskiej Unii Walutowej
- zna strukturę bilansu banku centralnego, ESBC oraz banków komercyjnych,
- rozumie zadania władzy monetarnej, jej niezależność od władzy wykonawczej i interpretuje wpływ stosowanych przez nią instrumentów na rynkową cenę pieniądza (WIBID, WIBOR, LIBID, LIBOR), poziom kursów walutowych, koniunkturę gospodarki, inflację, saldo bilansu handlu zagranicznego, bilans płatniczy kraju,
- identyfikuje źródła i rodzaje inflacji (kosztowa popytowa) zna podstawowe jej mierniki oraz rozumie mechanizm kształtowania się oczekiwań inflacyjnych i ich wpływ na koniunkturę gospodarczą i rynki dóbr i usług oraz rynki finansowe,
- nabiera umiejętności wyrażania wartości zasobów i strumieni gospodarczych w kategoriach nominalnych i realnych,
- analizuje relacje między instrumentami polityki monetarnej banku centralnego oraz instrumentami polityki fiskalnej rządu,
- potrafi analizować relacje między poziomem stóp procentowych, poziomem kursów walutowych, saldem bilansu handlu zagranicznego, bilansem płatniczym rezerwami walutowymi banku centralnego,
- zna zasady funkcjonowania ESBC w tym rolę Europejskiego Banku Centralnego oraz Narodowych Banków Centralnych.
- potrafi przewidzieć skutki przystąpienia Polski do Europejskiej Unii Walutowej w zależności od poziomu przyjętego kursu PLN/EUR.
Efekty kierunkowe, student:
- ma pogłębioną wiedzę na temat systemu bankowego, jego elementów i funkcji oraz rozumie zadania władzy monetarnej i rolę instytucji kredytowych,
- potrafi stosować zdobytą wiedzę do wyjaśniania zjawisk gospodarczych (m.in. określić makroekonomiczne skutki różnych kombinacji ekspansywnej i restrykcyjnej polityki pieniężnej i fiskalnej, analizować relacje między poziomem stóp procentowych, poziomem kursów walutowych, saldem bilansu handlu zagranicznego, bilansem płatniczym rezerwami walutowymi banku centralnego),
- potrafi przewidzieć skutki przystąpienia Polski do Europejskiej Unii Walutowej, także w zależności od poziomu przyjętego kursu PLN/EUR.
Kryteria oceniania
Końcowy egzamin pisemny, na który składają się: test zamknięty z odpowiedzią prawda – fałsz, definicje w prowadzonych na wykładzie pojęć i kategorii, zadanie na umiejętność przewidzenia rynkowych stóp procentowych (WIBOR, WIBID) przy danych stopach NBP, zadanie na umiejętność urealniania zasobów, strumieni i stóp procentowych, określenie makroekonomicznych skutków określonych rodzajów polityki pieniężnej i fiskalnej, pytanie otwarte z wiązane i celami i instrumentami polityki pieniężnej.
Literatura
1. David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch: Ekonomia t.II (Roz. 24, 25, 28, 29), PWE, Warszawa 2000.
2. Michael Burda, Charles Wyplosz: Makroekonomia (Podręcznik Europejski) PWE Warszawa 2000.
3. Alan S. Blinder: Bankowość centralna w teorii i praktyce, CeDeWu 2001
4. Michał Jurek, Paweł Marszałek, Pieniądz, polityka pieniężna i systemy kursowe, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2007
5. Marian Górski, Rynkowy system finansowy, PWE Warszawa 2018
6. Marian Górski, Materiały do studiowania polityki pieniężnej, Wydawnictwo Naukowe Wydziału zarządzania UW, Warszawa 2014 http://www.wz.uw.edu.pl/wykladowcy,profil,27,materialy,0.html
7. Andrzej Kaźmierczak: Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej, PWN
Warszawa 2000
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: