System finansowy gospodarki 2600-DSFRz2SFG
Podstawowym celem zajęć jest zrozumienie roli pieniądza, instrumentów finansowych, instytucji pośrednictwa finansowego i rynków finansowych w systemie gospodarki rynkowej.
Program przedmiotu pokrywa się w dużym stopniu z przedmiotem określonym w minimum programowym jako podstawy finansów i finanse.
Wykład:
1. Ewolucja systemów walutowych i form pieniądza w historii gospodarczej. (3 godz.)
• Definicja i funkcje pieniądza.
• Pochodzenie pieniądza, systemy walutowe - pieniądz kruszcowy, pieniądz papierowy wymienialny, pieniądz papierowy niewymienialny.
• Formy współczesnego pieniądza - pieniądz gotówkowy, pieniądz bezgotówkowy, pieniądz elektroniczny.
2. Zadania i struktura systemu finansowego gospodarki rynkowej (2 godz.)
• Zasoby i strumienie finansowe na tle zasobów i strumieni realnych (rzeczowe, ludzkie).
• Aktywa finansowe gospodarki: pieniądz - kapitał finansowy.
• Podstawowe kanony funkcjonowania systemu finansowego gospodarki: płynność - ryzyko - dochód. Płynność jako cecha aktywów gospodarczych, podmiotów gospodarczych, rynków i systemu finansowego w całości.
3. Instrumenty finansowe (2 godz.)
• Klasyfikacja instrumentów finansowych w gospodarce rynkowej według następujących kryteriów: rodzaj reprezentowanego prawa, terminy zapadalności i wymagalności, sposobów wykupu, dyskontowe i oprocentowane.
• Dochód umowny (odsetkowy) i kapitałowy z instrumentów finansowych.
4. Oprocentowanie i dyskontowanie. (2 godz.)
• Istota i definicje stopy procentowej.
• Cena pieniądza w czasie.
• Dyskontowanie metodą handlową i matematyczną.
• Nominalna, realna i efektywna (rzeczywista) stopa procentowa.
5. Instytucje pośrednictwa finansowego (3 godz.)
• Wierzyciele – oszczędności (gospodarstwa domowe) i dłużnicy (przedsiębiorstwa i państwo) w systemie gospodarczym.
• Klasyfikacja pośredników finansowych w gospodarce.
• Sposób pozyskiwania kapitału, ryzyko i strategie inwestycyjne podstawowych grup pośredników finansowych: banków depozytowo-kredytowych, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych i inwestycyjnych, banków inwestycyjnych, firm faktoringowych i leasingowych, itp.
6. Rynki finansowe w gospodarce (3 godz.)
• Klasyfikacja rynków finansowych w gospodarce: pieniężne i kapitałowe.
• Międzybankowy rynek walutowy (FOREX)
• Międzybankowy rynek pieniężny- stopy WIBID, WIBOR, LIBOR, EURIBOR, itp.
• Formy rynków w gospodarce: rynki pierwotne i wtórne, obrót publiczny.
• Rynki natychmiastowe i terminowe. Transakcje forwards, futures i opcyjne.
Ćwiczenia:
1. Zajęcia organizacyjne. Rynki finansowe – klasyfikacja i funkcjonowanie (4 godz.).
2. Pieniądz i jego obecne formy; historia pieniądza i jego rodzaje, podaż pieniądza w gospodarce (agregaty pieniężne), mechanizm kreacji pieniądza – zagadnienia teoretyczne i analiza danych o podaży pieniądza (4 godz.).
3. Instrumenty finansowe (4 godz.)
a. bony pieniężne, bony skarbowe, certyfikaty depozytowe, papiery komercyjne przedsiębiorstw (commercial papers);
b. akcje, prawa poboru akcji, prawa do akcji, kwity depozytowe;
c. obligacje (zamienne, z warrantem, przychodowe itp.);
d. instrumenty emitowane przez fundusze inwestycyjne (jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne), jednostki rozrachunkowe funduszy emerytalnych;
e. listy zastawne (hipoteczne i publiczne);
f. instrumenty ubezpieczeniowe (polisa);
g. weksle, czeki;
h. instrumenty pochodne (forward, futures, opcje, warranty, transakcje typu swap).
4. Elementy matematyki finansowej (8 godz.)
a. stopa procentowa (nominalna, realna, efektywna);
b. procent prosty i składany;
c. dyskontowanie;
d. wartość bieżąca i przyszła renty.
5. Charakterystyka instytucji pośrednictwa finansowego (4 godz.)
a. fundusze (inwestycyjne otwarte, inwestycyjne zamknięte, hedgingowe, Venture Capital i Private Equity, emerytalne);
b. zakłady ubezpieczeń;
c. instytucje finansowe zajmujące się leasingiem, faktoringiem, forfaitingiem;
d. banki (depozytowo-kredytowe, inwestycyjne, uniwersalne);
e. giełdy i instytucje rynku pozagiełdowego (np. Bondspot).
6. Faktoring, forfaiting oraz leasing i sekurytyzacja (2 godz.).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu (wykładu i ćwiczeń) student:
– opisuje zasady funkcjonowania systemu finansowego gospodarki;
– klasyfikuje i definiuje instrumenty i rynki finansowe;
– wymienia i opisuje instytucje pośrednictwa finansowego;
– liczy stopy zwrotu z inwestycji, zna wartość pieniądza w czasie, dyskontuje i oprocentowuje strumienie i zasoby pieniężne;
– stosuje zdobytą wiedzę do wyjaśniania zjawisk gospodarczych.
Efekty kierunkowe, student:
– ma ogólną wiedzę na temat systemu finansowego i bankowego, jego elementów i funkcji,
– potrafi poprawnie posługiwać się terminologią finansową i ubezpieczeniową.
Kryteria oceniania
Końcowy egzamin pisemny (możliwe różne formy poleceń, m.in. pytania testowe jedno- i wielokrotnego wyboru, zadania, definicje, pytania otwarte i półotwarte), kolokwium pisemne (formy jak przy egzaminie), kartkówki, eseje, odpowiedzi ustne, prezentacje, obecność i aktywny udział w zajęciach,
możliwa weryfikacja ustna wiedzy studentów, gdy zachodzi podejrzenie ściągania
Praktyki zawodowe
Brak, opcjonalne
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Górski M., 2018, Rynkowy system finansowy, Warszawa: PWE.
Literatura uzupełniająca:
2. Górka J. (red.) 2018, System finansowy w multiperspektywie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego,
3. Górski M. (red.) 2010, Wprowadzenie do finansów i rachunkowości, Warszawa: Wydawnictwo naukowe Wydziału Zarządzania UW
4. Begg D. i R. Dornbusch, 2007, Makroekonomia, Warszawa: PWE.
5. Bień W., 2007, Rynek papierów wartościowych, Warszawa: Difin.
6. Fisher I., 1922, The Purchasing Power of Money: Its Determination and Relation to Credit, Interest, and Crises, New York: The Macmillan Company.
7. Galbraith J.K., 1982, Pieniądz, pochodzenie i losy, Warszawa: PWE.
8. Górka J., 2013, Efektywność instrumentów płatniczych w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW.
9. Górka J., 2009, Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, Warszawa: CeDeWu.
10. Hull J., 1999, Kontrakty terminowe i opcje, Warszawa.: WIG Press.
11. Jajuga K., 2007, Podstawy inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych, Warszawa: GPW.
12. Jaworski W.L., Zawadzka Z. (red.), 2008, Bankowość. Podręcznik akademicki, Warszawa: Poltext.
13. Olszak M., 2009, Normy adekwatności kapitałowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW.
14. Owsiak S., 2002, Podstawy nauki finansów, Warszawa: PWE.
15. Podgórska J., Klimkowska J., 2009, Matematyka finansowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
16. Sopoćko A., 2005, Rynkowe instrumenty finansowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
17. Szałański M., 2001, Matematyka finansowa, Toruń: Wydawnictwo Toruńskiej Szkoły Zarządzania.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: