Makroekonomia 2600-DSFRdz1MAKRO
1. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne (4 godz.)
Współczesna systematyka ekonomii – mikroekonomia, makroekonomia, mezoekonomia i megaekonomia. Przedmiot badań makroekonomii. Zasoby i strumienie w gospodarce narodowej. Pomiar makroekonomiczny – systemy rachunków narodowych (MPS i SNA). Mierniki makroekonomiczne – produkt krajowy brutto, produkt narodowy brutto i netto, dochód narodowy, dochody osobiste i rozporządzalne dochody ludności. Metody ustalania PNB – metoda sumowania produktów, metoda sumowania dochodów i metoda sumowania wydatków. Metody uwzględniania zmian cen – nominalny i realny PNB. Wady miernika PNB, jako ogólnego poziomu produkcji i dobrobytu społecznego (wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto). Redystrybucja dochodu narodowego i ruch okrężny dochodów i wydatków. Tworzenie i rozdysponowanie produktu krajowego w Polsce.
2. Determinanty dochodu narodowego – analiza krótkookresowa (1 godz.)
Produkcja potencjalna a produkcja faktyczna (rzeczywista). Pojęcie globalnego popytu. Determinanty globalnego popytu. Globalna podaż. Determinanty globalnej podaży. Krzywe globalnego popytu i globalnej podaży – stanowisko: kompromisowe, neoklasyczne i keynesowskie.
3. Równowaga dochodu narodowego w modelu Simple Economy (3 godz.)
Konsumpcja, oszczędności, inwestycje. Popyt globalny i globalna podaż w modelu J. M. Keynes’a. Założenia modelu Simple Economy. Prosta funkcja konsumpcji. Funkcja oszczędności. Hipoteza dochodu absolutnego. Funkcja inwestycji. Równowaga na rynku dóbr i usług w gospodarce dwupodmiotowej (krzyż keynesowski). Luka depresyjna i ekspansyjna. Mnożnik inwestycyjny i mnożnik falbankowy. Inwestycje i wymuszone inwestycje, oszczędności i wymuszone oszczędności. Paradoks zapobiegliwości.
4. Popyt globalny a budżet państwa i handel zagraniczny (4 godz.)
Założenia modelu gospodarki trójpodmiotowej zamkniętej. Wpływ wydatków państwa na poziom dochodu narodowego. Zmiany stopy podatkowej netto i wydatków państwa a poziom równowagi dochodu. Mnożnikowy efekt wydatków, podatków i zrównoważenia budżetu – mnożnik wydatków publicznych, mnożnik podatkowy i mnożnik zrównoważonego budżetu. Budżet państwa – pojęcie i funkcje. Zasady polityki budżetowej. Deficyt i nadwyżka budżetowa. Typy deficytu budżetowego. Skutki deficytu budżetowego. Finansowanie deficytu i problemy długu publicznego. Eksport i import a równowaga dochodu narodowego. Mnożnik eksportowy. Automatyczne stabilizatory koniunktury. Zależność między stopą opodatkowania dochodów a wpływami do budżetu państwa – krzywa Laffera. Polityka fiskalna w Polsce w okresie transformacji.
5. Pieniądz, system bankowy i polityka pieniężna (5 godz.)
Pieniądz – powstanie, ewolucja i funkcje. Teorie pieniądza i stopy procentowej (formy pieniądza w obrocie, miary pieniądza, monetyzacja gospodarki, ilość pieniądza a mechanizm mnożnika pieniężnego, pieniądz realny i pieniądz nominalny, realna i nominalna stopa procentowa, popyt na pieniądz, teorie popytu na pieniądz – ilościowa teoria pieniądza I. Fishera, teoria preferencji płynności J.M. Keynesa, neoilościowa teoria pieniądza M. Friedmana). Bank centralny i instrumenty polityki pieniężnej (aktywa i pasywa banku centralnego, instrumenty polityki pieniężnej – polityka rezerw obowiązkowych, kredyty refinansowe, polityka otwartego rynku, instrumenty sterowania bezpośredniego). Cele polityki pieniężnej (konflikt i hierarchizacja celów polityki pieniężnej, cele pośrednie i operacyjne polityki pieniężnej). Polityka pieniężna w Polsce w okresie transformacji.
6. Polityka monetarna i fiskalna państwa w gospodarce autarkicznej (4 godz.)
Stopa procentowa a popyt inwestycyjny i konsumpcyjny w gospodarce. Krzywa IS (analiza algebraiczna i odniesienie do geometrii). Krzywa LM (analiza algebraiczna i odniesienie do geometrii). Równowaga na rynku dóbr i usług oraz na rynku pieniądza. Polityka fiskalna – przesunięcia krzywej IS. Polityka pieniężna – przesunięcia krzywej LM. Mechanizm transmisyjny. Efekt tłumienia. Wydatki państwa i efekt wypierania. Model IS – LM w gospodarce trójpodmiotowej (ujęcie czteroćwiartkowe) i praktyczne problemy polityki gospodarczej. Problem zarządzania zagregowanym popytem a charakter polityki stabilizacyjnej.
7. Polityka monetarna i fiskalna państwa w gospodarce otwartej przy założeniu doskonałej mobilności kapitału (4 godz.)
Rynek walutowy – system kursu walutowego. Bilans płatniczy państwa i rezerwy walutowe. Dochód i wydatki w gospodarce otwartej. Równowaga w gospodarce otwartej. Rola kursu walutowego. Model Mundella-Fleminga – założenia i wyprowadzenie modelu. Równowaga globalna a procesy dostosowawcze w gospodarce otwartej, przy doskonałej mobilności kapitału. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach stałych i zmiennych kursów walutowych, przy założeniu doskonałej mobilności kapitału. Przenoszenie zakłóceń gospodarczych w skali międzynarodowej. Współzależności i dostosowania przy stałych i zmiennych kursach walutowych. Problemy międzynarodowej koordynacji polityki gospodarczej. Korzyści komparatywne i protekcjonizm.
8. Dysproporcje gospodarcze (5 godz.)
Pojęcie bezrobocia i bezrobotnego. Metody pomiaru bezrobocia. Zasobowe i strumieniowe ujęcie bezrobocia. Typy bezrobocia i ich identyfikacja. Ekonomiczne i społeczne koszty bezrobocia. Prawo A. Okuna. Kluczowe teorie wyjaśniające zjawisko bezrobocia – ujęcie neoklasyczne i keynesowskie. Bezrobocie a działalność państwa – pasywna i aktywna polityka państwa. Bezrobocie w Polsce w okresie transformacji.
Geneza inflacji. Główne teorie inflacji (ilościowa teoria pieniądza, monetarystyczna teoria inflacji, kosztowa teoria inflacji, dochodowa teoria inflacji). Typologia procesów inflacyjnych. Luka inflacyjna a nawis inflacyjny. Skutki inflacji. Inflacja a bezrobocie – koncepcja krzywej Phillipsa. Krzywa Phillipsa przed i po wygnaniu z raju (tzw. krótko- i długookresowa krzywa Phillipsa). Inflacja w Polsce w okresie transformacji.
Koniunktura – pojęcie, cechy i rodzaje wahań koniunkturalnych. Źródła wahań koniunkturalnych. Pojęcie i charakterystyka cyklu koniunkturalnego – definicja, elementy budowy i cechy morfologiczne, czynniki deformujące współczesny cykl koniunkturalny, analiza porównawcza cech morfologicznych cyklu klasycznego i współczesnego cyklu koniunkturalnego. Stabilizacja koniunktury w warunkach szoków gospodarczych. Wskaźniki zmian koniunkturalnych. Wahania koniunkturalne a handel zagraniczny i migracja kapitału. Skuteczność polityki stabilizacyjnej w gospodarce otwartej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu studenci:
• zdobędą wiedzę z zakresu kluczowych zagadnień ekonomii, przy jednoczesnym wykorzystaniu tej wiedzy w wyjaśnianiu problemów zachodzących we współczesnej gospodarce,
• będą rozumieli podstawowe mechanizmy zachodzące na rynku,
• będą umieli rozpoznawać zasoby i strumienie w gospodarce,
• będą potrafili obliczać nominalny i realny PKB,
• będą potrafili wyznaczyć graficznie (wykorzystując krzyż keynesowski) oraz obliczyć (wykorzystując tożsamość dochodowo-wydatkową) krótkookresową równowagę na rynku dóbr i usług,
• będą potrafili wyjaśnić konsekwencje restrykcyjnej i ekspansyjnej polityki fiskalnej,
• będą potrafili wyliczyć mnożniki w gospodarce (inwestycyjny, falbankowy, wydatków publicznych, podatkowy, zrównoważonego budżetu, eksportowy, depozytowy, kreacji pieniądza, handlu zagranicznego),
• będą potrafili wyjaśnić konsekwencje deficytu budżetowego,
• zdobędą wiedzę na temat systemu bankowego oraz tworzenia pieniądza przez system bankowy,
• zdobędą podstawowe wiadomości na temat podstawowych środków oddziaływania pośredniego banku centralnego na podaż pieniądza,
• będą potrafili wyznaczyć graficznie równowagę na rynku pieniężnym,
• będą umieli wyjaśnić wpływ zmiany stopy procentowej na popyt konsumpcyjny i inwestycyjny w gospodarce,
• będą potrafili wyjaśnić i przedstawić graficznie konsekwencje ekspansywnej polityki fiskalnej (efekt wypychania) i ekspansywnej polityki pieniężnej (efekt tłumienia),
• będą potrafili przeanalizować sytuację na rynku dóbr i usług oraz na rynku pieniężnym, wykorzystując model IS-LM,
• będą potrafili przeanalizować bilans płatniczy, uwzględniając jego pozycje składowe,
• zdobędą podstawową wiedzę na temat systemu kursów walutowych,
• będą potrafili wymienić wady i zalety stałego i płynnego kursu walutowego,
• będą potrafili przeanalizować konsekwencje polityki fiskalnej versus polityki pieniężnej, w gospodarce o różnym stopniu integracji z gospodarką światową,
• będą potrafili wymienić i omówić podstawowe dysproporcje gospodarcze,
• będą potrafili przeanalizować konsekwencje aktywnej i pasywnej polityki państwa na rynku pracy;
• będą potrafili wyjaśnić pozytywne i negatywne konsekwencje bezrobocia,
• będą umieli wymienić kluczowe różnice między neoklasyczną a keynesowską teorią bezrobocia,
• będą potrafili wyjaśnić, kto zyskuje a kto traci na nieprzewidywalnej inflacji,
• będą potrafili wyjaśnić i przedstawić graficznie zależności występujące między inflacją a bezrobociem w długim, - i krótkim horyzoncie czasowym,
• porównać klasyczny i współczesny cykl koniunkturalny, biorąc pod uwagę cechy morfologiczne cyklu,
• będą potrafili, posługując się przykładami z życia gospodarczego wyjaśnić zjawisko spill-over effect, charakterystyczne dla współczesnych kryzysów finansowych.
Kryteria oceniania
zajęcia prowadzone w formie wykładu.
Konstrukcja egzaminu:
1) pytania opisowe,
2) test wymagający uzupełnienia luk pozostawionych w tekście,
3) test: prawda-fałsz,
4) test wielokrotnego wyboru,
5) zadania algebraiczne i graficzne.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
D. Begg, S. Fischer, R. Dournbusch (2008) Makroekonomia, PWE, Warszawa.
R. E. Hall, J. B. Taylor (2003) Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka, PWE, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
R. Dournbusch, P. Krugman (1976) Flexible Exchange Rates in the Short Run, “Brookings Papers on Economic Activity”, vol. 3.
D. Duwendag, K.H. Ketterer, W. Koesters, R. Pohl, D.B. Simmert (1995) Teoria pieniądza i polityka pieniężna, Poltext, Warszawa.
J.A. Frenkiel, A. Razin (1987) The Mundell-Fleming Model. A Quarter Century Later, International Monetary Found, Staff Papers, vol. 34.
V. Galbis (1975) Monetary and Exchange Rate Policies in a Small Open Economy, International Monetary Found, Staff Papers, vol. 22.
M. Garbicz, E. Goluchowski (2001) Elementarne modele makroekonomiczne, SGH, Warszawa.
A. Kaźmierczak (2000) Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej, PWN, Warszawa.
E. Kwiatkowski (2009) Bezrobocie – ujęcie teoretyczne, PWN, Warszawa.
S. Lis, W.M. Lis (2006) Podstawy rynku pieniężnego i walutowego, Wyd. AE w Krakowie, Kraków.
M. Lubiński (2002) Analiza koniunktury i badanie rynków, Elipsa, Warszawa.
E. Łukawer (2004) Makroekonomiczne dylematy sfery finansów i pieniądza w procesie transformacji, Wyd. PTE, Kraków.
S. Owsiak, M. Kosek-Wojnar, K. Surówka (1993) Równowaga budżetowa. Deficyt budżetowy, dług publiczny, PWN, Warszawa.
E.M. Pluciński (2001) Makroekonomia gospodarki otwartej, Wyd. SGH, Warszawa.
J. Sachs (2006) Koniec z nędzą. Zadanie dla naszego pokolenia, PWN, Warszawa.
S. Snowdown, H. Vane, R. Wynarczyk (1998) Współczesne nurty teorii makroekonomii, PWN, Warszawa.
J.E. Stiglitz (2005) Globalizacja, PWN, Warszawa.
A. Wojtyna (1991) Rola państwa we współczesnej ekonomii, Studia i Materiały INE PAN, z.40, Warszawa.
A. Wojtyna (2004) Szkice o polityce pieniężnej, PWE, Warszawa.
P.A. Samuelson, W.D. Nordhaus (2005) Ekonomia tom 2, PWN, Warszawa.
T. Zalega, E. Krakowińska, A. Z. Nowak, Z. Skrzypczak (2002) Makroekonomia, Wyd. WSPiZ im. L. Koźmińskiego w Warszawie, Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: