Finanse behawioralne 2500-SP311-05

1. Zajęcia organizacyjne: prezentacja celu zajęć, kryteria i terminy zaliczenia.

1. Wprowadzenie do teorii ekonomii dla nieekonomistów
(ekonomia jako nauka społeczna; definicje, podziały i klasyfikacje ekonomii jako nauki; podstawowe pojęcia ekonomiczne; podstawowe narzędzia ekonomii; stereotypy o ekonomii i ekonomistach).

Literatura podstawowa:
Begg, D., Fisher, S., Vernasca, G., Dornbusch, R. (2013). Mikroekonomia (r. 1,2).Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

Literatura uzupełniająca:
Bartkowiak, R. (2010). Rozwój myśli ekonomicznej (r. 1,2, 9). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Kuciński, K. (2010 red.). Metodologia nauk ekonomicznych. Dylematy i wyzwania (r. 1,2). Warszawa: Difin.

2. Narodziny finansów behawioralnych
(psychologia w ekonomii z perspektywy historii myśli ekonomicznej; metodologia ekonomii a metodologia psychologii; pojęcie racjonalności w psychologii i ekonomii; ekonomia behawioralna i finanse behawioralne a inne interdyscyplinarne nurty w ekonomii; wybrane, interdyscyplinarne Noble z ekonomii).

Literatura podstawowa:
Czerwonka, M. Gorlewski, B. (2012). Finanse behawioralne (r. 2). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Warneryd, K. E. (2004). Psychologia i ekonomia. W: T. Tyszka (red.). Psychologia ekonomiczna (s.7-38). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura uzupełniająca:
Akerlof, G.A., Schiller, R.J. (2009). How Human Psychology Drives the Economy and Why It Matters for Global Capitalism (r. 1,2). Princeton: Princeton University Press.
Baddeley, M. (2013). Behavioural Economics and Finance (r. 1) Cambridge: Cambridge University Press.
Camerer C., Loewenstein G. (2003). Behavioral Economics: Past, Present, Future. Mimeo, Carnegie Mellon University. W: C. Camerer, G. Loewenstein, M. Rabin (red.) Advances in Behavioral Economics (s. 3-51). Mimeo, Carnegie Mellon University.

3. Finanse behawioralne a klasyczna teoria finansów
(definicja racjonalności inwestora według klasycznej; elementy klasycznej teorii finansów; paradoksy racjonalności; alternatywne modele racjonalności).
Literatura podstawowa:
Cieślak, A. (2003). Behawioralna ekonomia finansowa: modyfikacja paradygmatów funkcjonujących
w nowoczesnej teorii finansów. Materiały i Studia NBP, nr. 165.
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.1). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Literatura uzupełniająca:
Fama, E. (1998). Market efficiency, long-term returns and behavioral finance. Journal of Financial Economics, 49, 283-306.
Lewicka, M. (1993). Aktor czy obserwator? Psychologiczne mechanizmy odchyleń od racjonalności w myśleniu potocznym (r, 1). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Smith, V. (2013). Racjonalność w ekonomii (część 1 i 4). Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
Thaler, R. (2015). Misbehaving : the making of behavioral economics (r 1,2). New York: Norton & Company.
Zaleśkiewicz, T. (2012). Psychologia ekonomiczna (r.1,2). Warszawa: Wydawnictwo PWN.

4. Podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka i niepewności
(decyzje w warunkach ryzyka; percepcja i komunikowanie ryzyka; decyzje w warunkach niepewności; podstawy teorii perspektywy).

Literatura podstawowa
Czerwonka, M. Gorlewski, B. (2012). Finanse behawioralne (r. 1). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Kahneman, D. (2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym (część I „Dwa systemy oraz s. 369-383). Poznań: Wydawnictwo Media i Rodzina.

Literatura uzupełniająca:
Bernstein, P.L. (1997). Przeciw bogom – niezwykłe dzieje ryzyka (r. 1,2,3,4,5). Warszawa: WIG Press.
Gigerenzer, G., Gaissmaier, W. (2011). Heuristic Decision Making. Annual Reviev of Psychology, 62, 451–82
Kahneman, D., Tversky, A. (1979). Prospect theory, an analysis of decisions under risk. Economoterica, 47, 263-292.
Lewicka, M. (1993). Aktor czy obserwator? Psychologiczne mechanizmy odchyleń od racjonalności w myśleniu potocznym (r, 2). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Tyszka, T. (2010). Decyzje: perspektywa psychologiczna i ekonomiczna (r. 10, 16) Warszawa: Wydawnicwto Scholar.

5. Inklinacje behawioralne inwestorów giełdowych cz. 1.
(pojęcie inklinacji behawioralnej; psychologiczne podłoże inklinacji behawioralnych inwestorów giełdowych: percepcja, sądy o świecie, preferencje, szacowanie prawdopodobieństwa; dualny system przetwarzania informacji a procesy decyzyjne).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.2, 3). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Literatura uzupełniająca:
Baddeley, M. (2013). Behavioural Economics and Finance (r. 4-10) Cambridge: Cambridge University Press.
Baddeley, M., Burke, C., Schultz, W., Tobler, P. (2012). Herding in Financial Behaviour: A Behavioural and Neuroeconomic Analysis of Individual Differences. Cambridge Working Papers in Economics (1225).
Szyszka, A. (2010a). Preferences and Belief Based Models. W: K., Baker, J., Nofsinger (red.). Behavioral Finance: Investors, Corporations, and Markets (s. 351–372). Hoboken, NJ: J. Wiley & Sons
Szyszka, A., Zielonka, P. (2007). The Disposition Effect Demonstrated on IPO Trading Volume. Journal of Behavioral Finance, 4, 40-48.

6. Inklinacje behawioralne inwestorów giełdowych cz. 2.
(najważniejsze inklinacje behawioralne inwestorów giełdowych: błąd ekstrapolacji, wiara w trend, niewłaściwa dywersyfikacja portfela inwestycyjnego, niewłaściwa percepcja informacji rynkowych, irracjonalne prognozy i rekomendacje analityków finansowych, nadmierna częstotliwość obrotu, mentalne księgowanie, efekt dyspozycji; zachowania stadne na giełdzie).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.2, 3). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Literatura uzupełniająca:
Baddeley, M. (2013). Behavioural Economics and Finance (r. 4-10) Cambridge: Cambridge University Press.
Baddeley, M., Burke, C., Schultz, W., Tobler, P. (2012). Herding in Financial Behaviour: A Behavioural and Neuroeconomic Analysis of Individual Differences. Cambridge Working Papers in Economics (1225).
Szyszka, A. (2007). Zachowania stadne a efektywność informacyjna rynku kapitałowego. Ekonomista, 1, 89-102.
Szyszka, A. (2010a). Preferences and Belief Based Models. W: K., Baker, J., Nofsinger (red.). Behavioral Finance: Investors, Corporations, and Markets (s. 351–372). Hoboken, NJ: J. Wiley & Sons
Szyszka, A., Zielonka, P. (2007). The Disposition Effect Demonstrated on IPO Trading Volume. Journal of Behavioral Finance, 4, 40-48.

7. Inklinacje behawioralne inwestorów giełdowych cz. 3.
(omówienie badań autorskich).
Literatura uzupełniające (że z moich badań nie będzie egzaminu!!):
Rzeszutek, M., Szyszka, A., Czerwonka, M. (2015). Investor’s expertise, personality traits and susceptibility to behavioral biases in the decision making process. Contemporary Economics, 9, 337-352.
Rzeszutek, M., Czerwonka, M., Walczak, M. (2015). Investor’s expertise and the rationality of decision making. Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica 310, 133-140.
Rzeszutek, M. (2015). Personality traits and susceptibility to behavioral biases among the sample of Polish stock market investors. International Journal of Management and Economics, 47, 71-81.
Rzeszutek, M., Czerwonka, M. (2012). Przejawy i uwarunkowania różnic międzypłciowych w zachowaniach inwestycyjnych z punktu widzenia finansów behawioralnych. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 122, 116-129.
Rzeszutek, M., Czerwonka, M. (2011). Analiza zachowań inwestycyjnych inwestorów giełdowych i studentów kierunków ekonomicznych i humanistycznych z perspektywy finansów behawioralnych. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej, 107, 28-44.

8. Wybrane anomalie giełdowe cz. 1
(wprowadzenie do funkcjonowania giełdy papierów wartościowych; hipoteza rynków efektywnych i jej krytyka; pojęcie arbitrażu na rynku kapitałowym i jego ograniczenia: systematyka anomalii giełdowych: premia na rynku akcji i zmienność cen akcji, anomalie sezonowe, anomalie fundamentalne, nadreaktywność i subreaktywność rynku kapitałowego na nowe informacje).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.6). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Literatura uzupełniająca:
De Bondt, W., Thaler, R. (1987). Further evidence on investor overreaction and stock market seasonality. Journal of Finance, 3, 557 – 580.
Fama, E. (1970). Efficient capital markets: a review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25, 34 – 49.
Fama, E. (1991). Efficient capital markets II. Journal of Finance, 46, 1576 – 1612.
Szyszka, A. (2006). Zjawisko kontynuacji stóp zwrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Bank i Kredyt, 2, 72-79
Szyszka, A. (2013). Behavioral Finance and Capital Markets. How Psychology Influences Investors
and Corporations (r 5). New York: Palgrave Macmillan.

9. Wybrane anomalie giełdowe cz. 2
(wprowadzenie do funkcjonowania giełdy papierów wartościowych; hipoteza rynków efektywnych i jej krytyka; pojęcie arbitrażu na rynku kapitałowym i jego ograniczenia: systematyka anomalii giełdowych: premia na rynku akcji i zmienność cen akcji anomalie sezonowe, anomalie fundamentalne, nadreaktywność i subreaktywność rynku kapitałowego na nowe informacje).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.6). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Literatura uzupełniająca:
De Bondt, W., Thaler, R. (1987). Further evidence on investor overreaction and stock market seasonality. Journal of Finance, 3, 557 – 580.
Fama, E. (1970). Efficient capital markets: a review of theory and empirical work. Journal of Finance, 25, 34 – 49.
Fama, E. (1991). Efficient capital markets II. Journal of Finance, 46, 1576 – 1612.
Szyszka, A. (2006). Zjawisko kontynuacji stóp zwrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Bank i Kredyt, 2, 72-79.
Szyszka, A. (2013). Behavioral Finance and Capital Markets. How Psychology Influences Investors
and Corporations (r 5). New York: Palgrave Macmillan.

10. Społeczno-etyczne przesłanki inwestowania na giełdzie
(miejsce moralności i etyki w ekonomii; normy moralne i decyzje ekonomiczne; inwestowanie społeczno-odpowiedzialne; inwestowanie etyczne).
Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.5). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Wolska, M., Czerwonk,M. (2013). Społecznie odpowiedzialne inwestowanie–analiza rentowności funduszy SRI w Polsce. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 126, 9-22.
Literatura uzupełniająca:
Martysz, C., Rzeszutek, M. (2015). Znaczenie i rola zaufania na rynku finansowym. W: J. Ostaszewski (red.). O nowy ład finansowy w Polsce. Rekomendacje dla animatorów życia gospodarczego (s. 361-377) . Warszawa: Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza.
Tyszka, T. (2010). Decyzje: perspektywa psychologiczna i ekonomiczna (r. 9) Warszawa: Wydawnicwto Scholar.

11. Behawioralne uwarunkowania kryzysu finansowego cz. 1
(pojęcie kryzysu finansowego; ogólna charakterystyka i kalendarium kryzysu finansowego subprime oraz kryzysu w strefie Euro; behawioralne wyjaśnienie zjawisk kryzysowych na rynkach światowych od 2008 r.).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.9). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Literatura uzupełniająca:
Krugman P. (2009). How Did Economists Get It So Wrong. New York Times, September 2nd.
Szyszka, A. (2009). Behawioralne aspekty kryzysu finansowego. Bank i Kredyt, 40 (4), 5–30.

12. Behawioralne uwarunkowania kryzysu finansowego cz. 2
(pojęcie kryzysu finansowego; ogólna charakterystyka i kalendarium kryzysu finansowego subprime oraz kryzysu w strefie Euro; behawioralne wyjaśnienie zjawisk kryzysowych na rynkach światowych od 2008 r.).

Literatura podstawowa:
Szyszka A. (2009). Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania (r.9). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Literatura uzupełniająca:
Krugman P. (2009). How Did Economists Get It So Wrong. New York Times, September 2nd.
Szyszka, A. (2009). Behawioralne aspekty kryzysu finansowego. Bank i Kredyt, 40 (4), 5–30.

13. Prezentacje studentów/ek – prezentacja wybranych, nieomówionych na zajęciach zagadnień z problematyki kursu.

14. Generalne podsumowanie: nurt behawioralny jako nowy paradygmat nauk ekonomicznych?
(pojęcia paradygmatu w nauce; tzw. imperializm ekonomii; stopień otwartości ekonomii na inne nauki społeczne;
homo oeconomicus vs homo realis: o pożytkach płynących z większego otwarcie się ekonomii na psychologię).

Literatura podstawowa:
Czerwonka, M., Ostaszewski, J., Rzeszutek, M., Walczak, M. (2014). W poszukiwaniu mainstreamu w dyscyplinie finanse. W: J. Ostaszewski, E. Kosycarz (red.). Rozwój nauki o finansach. Stan obecny i pożądane kierunki jej ewolucji (s. 15-40). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza.
Szyszka A. (2010). Systemowe zmiany na rynkach finansowych a poszukiwanie adekwatnej teorii finansów. W: Frąckowiak, J. Szambelańczyk (red. nauk.). Ku nowemu paradygmatowi nauk o finansach (s. 98-102). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu nr 144, s. 98-102

Literatura uzupełniająca:
Brzeziński, M., Gorynia, M., Hockuba, Z. (2008). Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI w. Między imperializmem a kooperacją. Ekonomista, 2, 201-232.
Thaler R. (1996). Doing Economics without Homo Economicus. W: Foundations of Research in Economics: How Do Economists Do Economics? Cheltenham: Edward Elgar.
Wojtyna A. (2008). Współczesna ekonomia- kontynuacja czy poszukiwanie nowego paradygmatu? Ekonomista, 1, 9-32.
Wojtyna, A. (2011). Czy w wyniku kryzysu finansowego ekonomia otworzy się bardziej na psychologie? W:P. Kozłowski (red.) Węzeł polski. Bariery rozwoju z perspektywy ekonomicznej i psychologicznej (s.169-184). Warszawa: Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.

15. Kolokwium i ostateczny termin oddania prac zaliczeniowych.