Specjalizacja - Terapia rodzin i małżeństw 2500-SP310-EGZ

obowiązkowe

Opis specjalizacji Celem specjalizacji jest dostarczenie wiedzy na temat zaburzeń w bliskich związkach oraz umiejętności niezbędnych do prowadzenia konsultacji rodzinnych. Specjalizacja uczy rozumienia relacji w rodzinach, diagnozy zjawisk patologicznych, planowania kierunku psychoterapii rodzin i podejmowania interwencji terapeutycznych. Kształcenie odbywa się przede wszystkim w paradygmacie systemowym. Zajęcia o charakterze wykładowym i seminaryjnym przedstawiają – tradycyjną systematyzację zaburzeń psychicznych, psychologiczne ujęcia mechanizmów zaburzeń emocjonalnych, różne szkoły terapii rodzin, zasady tworzenia związku małżeńskiego i przyczyny jego zaburzenia, specyficzne mechanizmy patologii rodzin (np. w przypadku diagnozy depresji jednego z jej członków, schizofrenii, alkoholizmu, stosowania przemocy, nadużyć seksualnych wobec dziecka w rodzinie). Ćwiczenia nastawione są na zdobywanie praktycznych umiejętności – nawiązywania i podtrzymywania kontaktu, diagnozowania problemów rodzinnych (m. in. przy użyciu genogramów) i mechanizmów podtrzymujących je, formułowania celu terapii, stosowania technik terapeutycznych typowych dla terapii rodzin. Trzy kategorie ćwiczeń są przeznaczone wyłącznie dla studentów specjalizacji. Polegają one na analizie własnego genogramu, analizie przebiegu procesu terapii rodzinnej oraz udziale w roli koterapeuty w terapii rodziny lub małżeństwa. Ten rodzaj zajęć jest szczególnie zobowiązujący i dlatego wymaga wcześniejszego przygotowania teoretycznego. Ponadto student specjalizacji może wybrać jedno z trzech zajęć ćwiczeniowych, których celem jest pogłębienie wiedzy i umiejętności praktycznych dotyczących węższych problemów. Program specjalizacji Warunkiem ukończenia specjalizacji jest zaliczenie wszystkich obowiązkowych zajęć i przynajmniej jednego kursu fakultatywnego do wyboru. Ocenę końcową specjalizacji stanowi średnia ocen zajęć specjalizacyjnych. Przedmioty W nawiasach – rok, rodzaj zajęć, liczba godzin. Mechanizmy psychopatologii (4 w 30) dr hab. Mirosława Huflejt-Łukasik Wykład ten realizowany jest przez specjalizację „Psychoterapia”. W ramach tego wykładu przedstawiane są wiodące koncepcje kliniczne wyjaśniające zaburzenia – klasyczna psychoanaliza, teorie relacji z obiektem, analiza transakcyjna, podejście fenomenologiczno-egzystencjalne, podejście behawioralne, podejście poznawcze. Każda koncepcja zostanie omówiona ze względu na podstawowe założenia dotyczące: normalnego rozwoju i funkcjonowania psychiki, zdrowia i zaburzenia psychicznego, czynników zakłócających rozwój, mechanizmów zmiany psychiki, które stanowią punkt wyjścia do oddziaływań psychoterapeutycznych. Podstawa zaliczenia – egzamin Psychologia małżeństwa (4 s 30) dr hab. Barbara Tryjarska, prof. UW Seminarium dostarcza wiedzy na temat: różnic funkcjonowania obu płci we wzajemnych relacjach, uwarunkowań wzajemnej atrakcyjności, zasad doboru partnerów, czynników decydujących o jakości i trwałości małżeństwa, uwarunkowań i konsekwencji rozwodów. Przedstawiane są także podstawy teoretyczne rozumienia relacji w parze i jej zaburzeń w kilku koncepcjach (psychoanaliza, analiza transakcyjna, podejście poznawczo-behawioralne, komunikacyjne). Studenci mają zastosować wiedzę teoretyczną do rozumienia danych klinicznych opisujących zaburzoną relację małżeńską. Podstawa zaliczenia - suma punktów uzyskanych z kilku testów wiadomości, opracowanego studium relacji małżeńskiej oraz aktywności na zajęciach. Podstawy kontaktu klinicznego (4 ć 15) dr Szymon Chrząstowski Zajęcia mają charakter warsztatowy. Są prowadzone w formie zblokowanej. Mają nauczyć studentów umiejętności potrzebnych do dobrego nawiązania i podtrzymania kontaktu, ustalania kontraktu, strukturalizowania sesji terapeutycznych, posługiwania się elementarnymi technikami terapeutycznymi oraz rozumienia siebie i klienta w kontakcie terapeutycznym. Kurs ma przygotować do przeprowadzenia konsultacji psychologicznej zarówno z osobami z zaburzeniami psychicznymi, jak i z osobami mającymi różnego rodzaju trudności życiowe. Wiodącymi perspektywami teoretycznymi prezentowanymi w trakcie zajęć będzie podejście systemowe i narracyjne. Podstawa zaliczenia – uczestnictwo w 85% zajęć; przeprowadzenie rozmowy o walorze terapeutycznym z wnikliwym komentarzem. Podstawy pomocy parze i rodzinie (4 ć 30) dr Szymon Chrząstowski Zajęcia mają charakter warsztatowy. Są prowadzone w formie zblokowanej. Omówione zostaną podstawowe zasady terapii rodzin prowadzonej zgodnie z wytycznymi szkoły Mediolańskiej: stawianie hipotez, cyrkularność i neutralność. W trakcie warsztatów uczestnicy będą próbować stosować te wskazówki w pracy z rodziną lub parą. Studenci zapoznają się również ze sposobem prowadzenia terapii przy użyciu zespołu odzwierciedlającego. Celem kursu jest także nauczenie rozpoznawania podstawowych zjawisk zachodzących w relacjach między członkami rodziny, formułowanie problemu rodzinnego, ustalanie kontraktu z rodziną, ćwiczenie niektórych technik terapeutycznych specyficznych dla pracy z rodziną. Podstawa zaliczenia – uczestnictwo w 85% zajęć; zaplanowanie przebiegu konsultacji rodzinnej Zastosowanie genogramu w terapii rodzin (4 ć 15) dr Szymon Chrząstowski Udział w zajęciach ma dostarczyć uczestnikom podstaw teoretycznych zastosowań techniki genogramu jako metody do diagnozy relacji rodzinnych i ich genezy pokoleniowej. Ma pokazać możliwości zastosowania tej metody jako techniki terapeutycznej. Podczas zajęć będą analizowane między innymi genogramy Adlera, Billa Clintona, Einstaina, Freuda, Reicha, Woody Allena Podstawa zaliczenia – kolokwium polegające na analizie wybranego genogramu. Genogram we własnej psychoterapii treningowej (4 ć 45) dr Szymon Chrząstowski Zajęcia mają charakter warsztatowy. Powinny odbywać się w małych grupach. Są one odpowiednikiem psychoterapii treningowej wymaganej wobec przyszłych terapeutów rodzinnych. Polegają na analizie własnego genogramu wraz z uczestnikami grupy. Zajęcia odbywają się z pełnym poszanowaniem autonomii uczestników. Głównymi celami zajęć są: 1. umiejętność wykorzystania genogramu do poznania historii własnej rodziny, 2. rozpoznanie własnych zasobów i ograniczeń jako psychoterapeuty. Wymagania wstępne: 1. zalecane uczestnictwo w zajęciach „Zastosowanie genogramu w terapii rodzin”, 2. gotowość do badania i zaprezentowania historii własnej rodziny. Podstawa zaliczenia – obecność oraz zaprezentowanie własnego genogramu. Zaburzenia rodziny (4 ć 30) dr hab. Barbara Tryjarska, prof. UW Kurs dostarcza najważniejszych pojęć do diagnozy rodziny z uwzględnieniem ukrytych reguł jej funkcjonowania, tajemnic i mitów rodzinnych. Zadaniem zajęć jest przedstawienie specyfiki funkcjonowania rodzin manifestujących określone problemy – rodzin z zaburzeniami psychosomatycznymi, anoreksją, żałobą, depresją, schizofrenią, alkoholizmem, przemocą między małżonkami, przemocą wobec dziecka, wykorzystaniem seksualnym dzieci w rodzinie. Dostarcza również wiedzy na temat odmiennych kierunków pracy z rodzinami manifestującymi różne problemy. Podstawy zaliczenia – sprawdzian wiadomości. Psychiatria (4 w 30) prof. Waldemar Szelenberger Wykład ten jest realizowany przez specjalistę psychiatrę spoza Wydziału Psychologii w ramach specjalizacji „Psychoterapia”. Na wykładach omawiane są definicje zdrowia psychicznego, klasyfikacje zaburzeń psychicznych wg dwóch systemów klasyfikacji DSM-IV i ICD-10, wprowadzana jest także klasyfikacja objawów psychopatologicznych. Kolejne wykłady poświęcone są omówieniom poszczególnych grup zaburzeń: zaburzenia osobowości, zaburzenia nerwicowe, zaburzenia związane ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzenia odżywiania, schizofrenia, zaburzenia nastroju, organiczne zaburzenia psychiczne, zaburzenia rozwoju. Podstawa zaliczenia – egzamin. Psychopatologia okresu dziecięcego (4 ć 30) dr Joanna Radoszewska Celem zajęć jest przedstawienie specyfiki diagnozy psychologicznej dziecka. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych u dzieci i postacie zaburzeń. Objawy zaburzeń psychicznych okresu dziecięcego a przejawy dorastania, rozwoju psychicznego. Znaczenie patologii rozwoju dziecka dla jego reprezentacji u matki. Zaburzenie psychiczne z perspektywy dziecka. Problemy będące udziałem psychologa klinicznego w toku kontaktu diagnostycznego z dzieckiem i jego rodzicami. Podstawa zaliczenia – kolokwium Zaburzenia młodzieży (4 ć 30) dr Małgorzata Dragan Adolescencja jest okresem intensywnego rozwoju i wielu zmian - natury biologicznej i psychologicznej. Pomyślne rozwiązanie zadań rozwojowych staje się podstawą dobrego przystosowania. Celem kursu jest omówienie najważniejszych zaburzeń typowych dla okresu dorastania oraz mechanizmów leżących u ich podłoża (przede wszystkim – uwarunkowań rodzinnych). Szczególny nacisk będzie położony na umiejętność rozpoznania i rozumienia zachowań problemowych młodzieży. Po ukończeniu kursu uczestnicy powinni znać uniwersalne prawidłowości rozwoju w okresie dorastania, a na ich tle rozumieć psychologiczne problemy młodzieży. Podstawa zaliczenia – sprawdzian pisemny Szkoły terapii rodzin i małżeństw (5 w 30) dr hab. Barbara Tryjarska, prof. UW Wykład ten jest głównym wykładem specjalizacyjnym. Poświęcony jest prezentacji wiodących szkół terapii rodzin i małżeństw: psychodynamicznej, behawioralnej, fenomenologiczno-egzystencjalnej, komunikacyjnej, strukturalnej, strategicznej oraz konstruktywistycznej. Prezentowane będą poglądy wybranych przedstawicieli poszczególnych szkół. Omawiane będą założenia każdej ze szkół, tezy opisujące zaburzenie rodziny, cele terapii, strategie i techniki terapeutyczne. Przedstawione zostaną zasady etyczne prowadzenia psychoterapii oraz rezultaty badań nad efektywnością terapii rodzin. Podstawa zaliczenia – egzamin. Metody diagnozy funkcjonowania rodziny (5 ć 30) dr Szymon Chrząstowski Zajęcia mają na celu przedstawienie różnych metod badania funkcjonowania rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem metod kwestionariuszowych i wywiadu jako najbardziej użytecznych w praktyce terapeuty rodzinnego. Przy okazji prezentacji współczesnych trendów badań nad rodzinami (m. in. badań nad komunikacją, analizą narracji) przedstawione zostaną różne koncepcje dotyczące funkcjonowania w bliskich związkach. Uwaga poświęcona zostanie zwłaszcza odmiennym sposobom rozumienia bliskości oraz związkom między jej patologicznymi przejawami a zaburzeniami psychicznymi. Student po zakończeniu kursu powinien: 1) umieć dokonać podstawowej diagnozy funkcjonowania rodziny z wykorzystaniem wybranych metod kwestionariuszowych i wywiadu diagnostycznego, 2) posiadać umiejętność łączenia diagnozy funkcjonowania rodziny z indywidualną diagnozą członków rodziny, 3) posiadać umiejętność prezentacji diagnozy rodziny i indywidualnych jej członków podczas zebrań klinicznych, 4) posiadać wiedzę o głównych metodach badań dotyczących funkcjonowania rodziny, 5) posiadać umiejętność krytycznej analizy wyników badań poświęconych rodzinom, 6) posiadać wiedzę dotyczącą różnych wzorów przejawiania bliskości i odrzucenia w rodzinach. Podstawa zaliczenia – 1. Sprawdzian; 2. Dodatkowe zadanie - wykonanie diagnozy funkcjonowania rodziny lub pary, a następnie prezentacja tej diagnozy w trakcie zajęć Terapia rodzin (5 ć 60) dr hab. Barbara Tryjarska, prof. UW dr Szymon Chrząstowski Zajęcia mają charakter stażowy i odbywają się w małych 6-osobowych grupach. Polegają na uczestnictwie w terapii rodziny lub małżeństwa. Student pełni rolę koterapeuty współprowadzącego terapię wraz z doświadczonym terapeutą lub należy do zespołu odzwierciedlającego. Wiodącą szkołą w ramach, której prowadzona jest psychoterapia jest systemowe podejście do rodziny uzupełniona o elementy podejścia psychodynamicznego (dr hab. B. Tryjarska), narracyjnego (dr S. Chrzastowski). Kurs stwarza okazję do praktycznego wykorzystania dotychczasowej wiedzy. Jego celem jest przygotowanie do podjęcia pracy terapeuty w różnego typu ośrodkach pomocy psychologicznej. Istotnym elementem kursu jest także branie czynnego udziału w grupie superwizyjnej. W trakcie jej trwania omawia się przebieg psychoterapii (odsłuchiwane są kasety z nagraniami z sesji psychoterapeutycznych) oraz bada własne reakcje emocjonalne w kontekście pracy z rodziną. Superwizje prowadzone są zarazem przed i po każdym spotkaniu z rodziną, jak i w łączonej grupie tak, aby stworzyć możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń i nauczyć się efektywnie korzystać z tej formy pomocy dla koterapeutów. Szczególny nacisk kładziony jest na wymiar etyczny relacji psychoterapeutycznej. Sesje z rodzinami odbywają się na terenie Wydziału Psychologii. Podstawa zaliczenia – przygotowanie studium przypadku rodziny lub małżeństwa w procesie terapii (interpretacja mechanizmów zaburzenia relacji, dynamika wzajemnych relacji, najważniejsze zjawiska w procesie terapii). Analiza przebiegu psychoterapii rodzinnej (5 ć 15) Pracownicy Specjalistycznej Poradni Rodzinnej Dzielnicy Bemowo (dyrektor mgr Jarosław Serdakowski) Zajęcia są stażem w placówce terapeutycznej. W trakcie zajęć analizowane są cztery procesy psychoterapii rodzinnej. Osoby prowadzące zajęcia prezentują wideo z sesji terapii rodzinnej, a następnie je komentują. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na uwarunkowania zgłaszanych problemów oraz zastosowane przez terapeutów interwencje. Zajęcia mają pomóc w zrozumieniu, w jaki sposób wiedza teoretyczna przekłada się na praktyczne interwencje. Kurs ma formę zblokowaną. Odbywa się poza Wydziałem Psychologii. Terapia narracyjna z rodziną i parą (5 ć 15) dr Szymon Chrząstowski Celem kursu jest zapoznanie studentów z założeniami teoretycznymi terapii narracyjnej oraz jej głównymi technikami. Studenci poznają specyficzny (dla terapii narracyjnej) sposób myślenia o swoich Rozmówcach (pacjentach) i możliwościach pomocy im. Uczestnicy zajęć będą zachęcani do myślenia o tym, w jaki sposób mogą twórczo wykorzystać wybrane idee terapii narracyjnej. W trakcie zajęć studentom będą proponowane do wykonania różne zadania mające stanowić praktyczną ilustrację omawianych koncepcji i technik. Podstawa zaliczenia – przygotowanie pięciu projektów w trakcie zajęć KURSY FAKULTATYWNE (należy wybrać przynajmniej jeden) Terapia małżeństw z perspektywy poznawczo-behawioralnej (5 ć 15) dr Małgorzata Dragan Celem zajęć jest omówienie podstawowych założeń poznawczo-behawioralnej terapii małżeństw wg A.T. Becka. W oparciu o przykłady dokonana zostanie konceptualizacja najczęściej zgłaszanych problemów, jak również analiza proponowanych w tym podejściu metod wprowadzania zmian i rozwiązywania konfliktów. Podstawa zaliczenia – obecność na zajęciach Psychodrama w terapii rodzin (5 ć 30) dr hab. Barbara Tryjarska, prof. UW Celem zajęć jest przedstawienie możliwości zastosowania technik psychodramatycznych w pracy terapeutycznej z rodzinami. Przedstawiane będą: (1) prototypowe role rodzinne i typowe sytuacje (np.: opieki, bliskości, stawiania wymagań, kierowania i dominowania, konfliktu, złości, odrzucenia) oraz możliwe sposoby odnoszenia się wzajemnego; (2) odtwarzanie kluczowych sytuacji rodzinnych; (3) symboliczne modelowanie relacji wewnątrzrodzinnych z punktu widzenia pojedynczej osoby. Studenci będą brać udział w scenach psychodramatycznych, oczekiwany jest więc pewien poziom otwartości własnej. Zajęcia odbywają się w formie zblokowanej. Podstawa zaliczenia – obecność na wszystkich zajęciach Kryteria naboru na specjalizację Specjalizacja oferuje 12 miejsc dla studentów studiów dziennych. Mogą w niej uczestniczyć studenci trybu wieczorowego, jeżeli będą brać udział w zajęciach przedpołudniowych. Podstawą naboru jest średnia ocen z przedmiotów obligatoryjnych w latach I-III. Pracownicy Pracowni Psychologii Zaburzeń Rodziny (dr hab. Barbara Tryjarska, dr Szymon Chrząstowski) prowadzą konsultacje dla rodzin i małżeństw oraz psychoterapię rodzinną (trwająca do 1 roku). Dla kogo psychoterapia rodzinna i małżeńska Podejmujemy terapię rodzin, których członkowie chcą lepiej wspólnie funkcjonować, zrozumieć podstawy wzajemnego niezadowolenia, konfliktów czy utraty zaufania. Punktem wyjścia do decyzji może być cierpienie tylko jednego członka rodziny (np. obniżony nastrój, stałe napięcie, trudności jasnego i otwartego wyrażania własnych poglądów, obawa przed utratą miłości), ale ważne jest, aby w sesjach terapii rodzinnej byli gotowi brać udział wszyscy członkowie rodziny. Do terapii rodzinnej lub małżeńskiej mogą także kierować - psychiatra, psycholog, pedagog szkolny, seksuolog. Nie pracujemy z rodzinami z problematyką uzależnień od alkoholu i narkotyków, oraz z małżeństwami, które już podjęły decyzję o rozwodzie.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2500-SP310-EGZ w USOSweb