Szkoły terapii rodzin i małżeństw 2500-SP310-07
SZCZEGÓŁOWA TEMATYKA WYKŁADU
1. Wprowadzenie do terapii rodzin. Systematyzacje szkół terapii rodzin.
2. Psychodynamiczne podejście do terapii rodzin - charakterystyka ogólna założeń, głównych tez, technik terapii. Uwzględnienie teorii relacji z obiektem i podejścia E. Eriksona.
3. Psychodynamiczne podejście do terapii małżeństw - koncepcja Streana. Specyfika deficytów wyniesionych z poszczególnych faz rozwoju i ich manifestacja w relacji z partnerem - specyfika objawów i problemów małżeńskich. Praca terapeutyczna z pojedynczą osobą i parą.
4. Idee systemowe i psychodynamiczne w koncepcji M. Bowena. System emocjonalny rodziny nuklearnej; projekcje rodzinne; tworzenie trójkątów w celu neutralizacji lęku; trudności różnicowania Ja; zjawisko fuzji w rodzinie; międzypoikoleniowa transmisja patologii.
5. Behawioralne podejście do patologii małżeństw - koncepcja Jacobsona. Podstawy teoretyczne - tezy teorii uczenia, teorii społecznego uczenia i wymiany społecznej. Podstawy zaburzenia pary: przewaga kontroli negatywnej, deficyt kontroli bodźców, deficyt zmiany zachowania, erozja wzmocnień, braki umiejętności komunikacyjnych i rozwiązywania problemów. Techniki pracy terapeutycznej z parą.
6. Poznawcze podejście do terapii małżeństw - koncepcja Becka i Datilio. Założenia ogólne dotyczące zaburzeń poznawczych - błędy w sposobach zbierania informacji i ich przetwarzaniu; określenie myśli automatycznych; rozpoznawanie emocji kojarzącymi się z myślami automatycznymi; tworzenie błędnych przekonań. Kierunki i techniki pracy z parą.
7. Fenomenologiczno-egzystencjalna terapia rodzin - podejście Whitakera. Ogólna charakterystyka kierunku - fenomenologiczne i egzystencjalne założenia dotyczące natury człowieka. Założenia o przekazach emocjonalnych między członkami rodziny, obronność rodziny i sztywna lojalność, ograniczenie rozwoju autonomii członków w rodzinie. Szczególna rola terapeuty i jego osobistych kompetencji w pracy terapeutycznej z rodziną.
8. Założenia szkół systemowych (cybernetyka pierwszego rzędu). Podejście komunikacyjne w terapii rodzin. Aksjomaty komunikacji. Funkcje komunikacji. Przejawy zaburzonej komunikacji w rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem podejścia V. Satir. Techniki terapeutyczne typowe dla szkoły komunikacyjnej.
9. Strukturalna terapia rodzin S. Minuchina. Założenia dotyczące zaburzenia rodziny - systemy niezaangażowane i uwikłane. Włączenie terapeuty do systemu rodzinnego, diagnoza problemów i fazy oddziaływania.
10. Strategiczne podejście do terapii rodzin - J. Haley. Zaburzenia sekwencji zdarzeń w rodzinie, objaw pacjenta włączony w patologiczną sekwencję zdarzeń. Specyfika technik terapeutycznych - pytania cyrkularne, pozytywne oznaczenia, zadania, trzy strategie paradoksalne.
11. Idee postmodernizmu i konstruktywizmu społecznego w terapii rodzin. Zaburzenie jako część zmieniającego się kontekstu, systemy ludzkie jako systemy tworzące znaczenia w procesie komunikacji społecznej. Zaburzona rodzina jako system skoncentrowany na problemie, który jest zdolny do do uruchomienia procesów samouzdrawiania. Terapeuta jako osoba kierująca dialogiem.
12. Praca z zespołem odzwierciedlającycm Andersena. Szczególna rola terapeuty jako osoby uważnie słuchającej, zaciekawionej, zadającej pytania. Uruchamianie procesu samokorekcji. Zasada działania zespołu odzwierciedlającego.
13. 14. Etyka terapii rodzin. Aksjologia uprawiania psychoterapii - uniwersalne reguły obowiązujące psychoterapeutę. Specyficzne dylematy terapeuty rodzinnego.
15. Skuteczność terapii rodzin. Specyfika sposobu prowadzenia badań nad skutecznością psychoterapii. Podsumowanie wyników badań nad jej efektywnością.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Uczestnicy kursu:
- Potrafią różnicować założenia różnych podejść do terapii rodzin;
- Rozumieją istotne pojęcia dla każdego z podejść i mechanizmy doprowadzające do zaburzenia rodziny;
- Potrafią diagnozować rodzinę w ramach poszczególnych szkół.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny jest egzamin składający się z dwóch części:
(1) Test wiadomości - 20 pytań z czterema odpowiedziami jednokrotnego wyboru,
(2) Dwa pytania otwarte.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Cecchin G. (1995). Mediolańska szkoła terapii rodzin. Kraków: Collegium Medicum UJ
2. Datilio F. M., Padeski C. A. (1999). Terapia poznawcza dla par małżeńskich. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej
3. Górniak L. (2003). Konstruktywizm a zmiany w praktyce psychoterapeutycznej. W: L. Górniak, B. Józefik (red.) Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Kraków: Wyd. UJ
4. Józefik B. (2003). Terapia jako proces współtworzenia nowych znaczeń i opowieści. Idee i praktyki narracyjne. W: L. Górniak, B. Józefik (red.) Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Kraków: Wyd. UJ
5. Namysłowska I. (2000). Terapia rodzin. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii
6. Stierlin H., Rucker-Embded I. Wetzel N., Wirsching M. (1999). Pierwszy wywiad z rodzniną. Gdańsk: GWP część I
7. Tryjarska B. (2006). Część II - Terapia rodznna. W: L. Grzesiuk (red.) Psychoterapia. Praktyka. Podręcznik akademicki Tom II. Warszawa: Eneteia
8. Goldenberg H., Goldenberg I. (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo UJ; Roz: 6 - 12
LITERATURA DODATKOWA
1. Satir V. (2000). Terapia rodzin. Gdańsk: GWP
2. Napier A., Whitaker C. (2006). Rodzinna karuzela. Kraków: Wydawnictwo Znak
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: