Problemy etyczne w psychoterapii 2500-SP308-09

Wiedza:
- znajomość zasad etycznych w psychoterapii i pomocy psychologicznej, w tym w specjalistycznej pomocy psychologicznej czy interwencji kryzysowej;
- wymagania dotyczące zawodu psychologa i psychoterapeuty,
- znajomość regulacji prawnych związanych z pracą psychologa i psychoterapeuty;
- wiedza o czynnikach zaburzeń psychicznych.

Postawy:
- odpowiedzialność i profesjonalizm w wykonywaniu zawodu psychologa i psychoterapeuty;
- uważność na obszary zagrożone nieetycznym zachowaniem.

Umiejętności:
- rozpoznawanie problemów etycznych i sposoby dochodzenia do ich rozwiązywania.

Zaliczenie zajęć ma miejsce na podstawie przygotowania przez studenta i realizacji podczas zajęć tematu do dyskusji o problemach etycznych związanych z wybranym szczegółowym zagadnieniem.

Działania będące podstawą oceny:
- przygotowanie podstawowych definicji do danego zagadnienia,
- opracowanie pytań dotyczących problemów etycznych,
- zaplanowanie realizacji tematu w formie pisemnej (konspekt),
- realizacja tematu podczas zajęć, ze szczególnym naciskiem na postawienie pytań do dyskusji.

-

Literatura obowiązkowa

- Huflejt-Łukasik M. (1998). Zasady etyczne w psychoterapii. W: W. Kaczyńska (red.). O etyce służb społecznych. Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, str. 143-146.
- Yalom I.D. (2003). Dar terapii. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia
- Stepulak Marian (2001). Tajemnica zawodowa psychologa. Wyd. KUL
- Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (2004) (red.). Etyczne dylematy psychologii. Warszawa: SWPS Academica.
- Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (2004). (red.) Praktyka psychologiczna w świetle standardów etycznych. Warszawa: SWPS Academica
- Schwartz B. (1992). Powstanie i upadek wartości. "Nowiny Psychologiczne", 2, 5-24.
- Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, Dziennik Ustaw RZP, Warszawa, 20 października, 1994. Ustawa 530
- Sowa J. (1984). Kulturowe założenia pojęcia normalności w psychiatrii. PWN. Rozdz. III, IV, V, VI.

Literatura uzupełniająca

Ustawa o zawodzie psychologa

- Toeplitz- Winiewska, M. (2006). Realizacja ustawy o zawodzie psychologa- stan obecny, zadania, wyzwania, problemy. "Nowiny Psychologiczne", 1, 5-13.
- Toeplitz- Winiewska, M. (2004). Czy środowisko psychologów jest zdolne do samokontroli. "Charaktery", 9, 34-35.
- Wojtowicz, E. (2005). Cele życiowe, wybory zawodowe i oczekiwania finansowe studentów psychologii. "Psychologia: Edukacja i Społeczeństwo", 2, 143-156.

Wymagania osobowościowe i kompetencje zawodowe psychoterapeuty

- Truax C., Mitchel K.M..(1971). Research on certain therapists interpersonal skills on relation to process and outcome. W: Bergin A. E., Garfield (red.). Handbook of psychotherapy and behavior change: an empirical analysis, New York, 299-344.
- Matarazzo R. G. (1971). Research on the learning of psychotherapeutic skills. W: Bergin A. E., Garfield (red.). Handbook of psychotherapy and behavior change: an empirical analysis. New York, 895-924.
- Kościelska M. (1995). O fenomenie osobowości terapeutycznej. "Nowiny Psychologiczne",1.
- Kottler J.A. (2005). Skuteczny psychoterapeuta. Gdańsk: GWP.
- Galińska E. (2010). Zawód psychoterapeuty. W: L.Grzesiuk, H. Suszek (red.) Psychoterapia. Integracja, str. 293-316
- Suszek H. (2010). Motywacja do zawodu psychoterapeuty. W: L.Grzesiuk, H. Suszek (red.) Psychoterapia. Integracja, str. 365-380.

Problemy zawodu psychologa klinicznego

- Poznaniak W., Skibiński M. (1997). Wartości i wartościowanie w diagnostyce i terapii psychologicznej. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice: Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Szaszkiewicz W. (1994). Zawód - psycholog. "Nowiny Psychologiczne", 4.
- Morgasiński A. (1991). O wolności w refleksji psychologicznej. "Nowiny Psychologiczne", 1-2, 55-62.
- Poznaniak W. (1991). Problemy zawodu psychologa klinicznego. W: Sęk H. (red.). Społeczna psychologia kliniczna. PWN, r. 8.
- Kościelska M. (1994). Zachowania "szczególnie kłopotliwe" w interpretacji psychologicznej. "Nowiny Psychologiczne", 3.
- Lipowska-Teutsch A. (1995). Co każdy psycholog wiedzieć powinien. "Nowiny Psychologiczne", 1.
- Kościelska M. (2007). Sens odpowiedzialności. Perspektywa psychologa klinicznego. Impuls.

Uwikłanie perspektywy wartościującej w psychologii, w psychoterapii

- Thorn B. (1990). Konfrontacja moralna w terapii rogeriańskiej. "Nowiny Psychologiczne", 5-6, 31-40.
- Poznaniak, Skibiński. (1997). Wartości i wartościowanie w diagnostyce i terapii psychologicznej. W: Ratajczak, Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego

Duchowość

- Genia, V. (1994). Secular psychotherapists and religious clients: professional considerations and recommendations. "Journal of Counseling & Development", 72, 395-398.
- Smith, D. P., Orlinsky, D. E. (2004). Religious and spiritual experience among psychotherapists. "Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training", 41, 144–151.
- Lukoff, D., Lu, F., Turner, R. (1992). Toward a more culturally sensitive DSM-IV. Psychoreligious and psychospiritual problems. "Journal of Nervous and Mental Disease", 11, 673-682.
- Janus, D. (2004). Psychopatologia a religia. Strukturalne zbieżności pomiędzy zaburzeniami psychicznymi a religią. Warszawa: Eneteia.
- Griffith, J. L., Griffith M. E. (2008). Odkrywanie duchowości w psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo WAM
- Anna Ostaszewska (2006): Psychoterapia chrześcijańska- podejście personalistyczne i duchowe. Artykuł dostępny na stronie: http://www.spch.pl
- Jaszewska M. „Psychoterapia a religia - konflikt czy współdziałanie?” materiał dostępny on-line: http://partnerstwo.onet.pl/1500014,3505,3,artykul.html
- Ciarrocchi, J. W. , Wicks, R. J. (2008). Psychoterapia duchownych i osób zakonnych. GWP.

Głębokość ingerencji i manipulacja

- Rakowska J.M. (1998). Zagadnienia etyczne związane z manipulacją w psychoterapii. "Nowiny Psychologiczne",1.
- Muszyńska E. (1998). Poza świadomością pacjenta. Etyczny aspekt technik terapeutycznych Miltona H. Ericksona. "Nowiny Psychologiczne", 3.
- Frank, J. D., Frank. J. B. (2005). Perswazja i uzdrawianie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP

Niekorzystny wpływ psychoterapii

- Lis-Turlejska M.. (1991). Duchowość zdrowia psychicznego. Niebezpieczeństwa psychoterapii. W: Lis-Turlejska M. (red.). Nowe zjawiska w psychoterapii. Agencja Wydawnicza J. Santorski, 88-101.
- Lakoff R.J. (1995). Lecząca rozmowa - problem nadużyć w psychoterapii. "Gestalt", 18.
- Mika S. (1995). Niektóre pożytki i niebezpieczeństwa uprawiania psychologii. Kolokwia Psychologiczne, 5. W kręgu teorii czynności. Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
- Mika S. Dlaczego nie zawsze nam się udaje...?, Niepublikowany tekst.
- Mika S. (1999). Ach, niezmienne próby zmian. “Charaktery”, 3, str. 38-40.
- Szałek P.(1998). Szamanizm czy leczenie: uwagi na marginesie teoretycznych rozterek psychoterapii. "Nowiny Psychologiczne", 3.
- Masson Jeffrey (2004). Przeciw terapii. Impuls

Postmodernistyczna krytyka psychoterapii

- Chrząstowski, S (2003). Przeciwko "sekretnej psychoterapii" - postmodernizm w psychoterapii. "Nowiny Psychologiczne", 2, 59-70.
- Parker, I. (1999). (red.). Deconstructing psychotherapy. London: SAGE Publications Ltd.
- Deissler, K. G. (1998). Terapia systemowa jako dialog. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Niedobrowolność hospitalizacji

- Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, Dziennik Ustaw RZP, Warszawa, 20 października, 1994. Ustawa 530.
-lub - Nowości z Neurologii i Psychiatrii, 1994, Ustawa psychiatryczna.
- Pietrzyk, A. (1997). Psycholog kliniczny wobec dylematu przymusowej hospitalizacji. W: Z. Ratajczak i Z. Spendl (red.), Psychologia. Badania i aplikacje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
- Rosenhan, D. L. (1973). On Being Sane in Insane Places. Science, 179, 250-258.
- Goffman, E. (2011). Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i innych instytucji totalnych. Gdańsk: GWP.

Kulturowy relatywizm ujmowania zdrowia psychicznego

- Stepulak M.Z. (1997). Koncepcja normy w świadomości etycznej psychologów. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Hunter Jenkins Janis & Barrett Robert John (red.), (2005). Schizofrenia, kultura i subiektywność - na krawędzi doświadczenia. Libron.
- Brodniak, W.A. (2000). Choroba psychiczna w świadomości społecznej. Warszawa: Oficyna Naukowa.
- Jakubik, A. (1989). Psychiatria kulturowa. W: S. Dąbrowski, J. Jaroszyński, S. Pużyński (red.), Psychiatria. Tom 3., Warszawa: PZWL

Genetyczne vs społeczne uwarunkowania zaburzeń

- Eisenck H.J. (1990) Genetic and environmental contributions to indyvidual differences: the three major dimensions of personality,”Journal of Personality”, 1, 245-261.
- Rosenhan D.L., Seligman M.E.P. (1994). Psychopatologia, PTP. Warszawa, 55-72, 405-411, 444-463, 38-48.
- Schowalter J.E.(1990) Genetics and mental health. W: J. A. Talbott i in. (red.) Year book of psychiatry and applied mental health. Chicago, Year Book Medical Publishers, Inc., 61-73.
- Leksykon Psychiatrii (1993) Warszawa, PZWL.
- Laing R.D. (1996). Polityka doświadczenia. Rajski ptak. Warszawa, 103-132.
- Laing R.D., Esterson A. (1995). Zdrowie, szaleństwo, rodzina. Warszawa, PWN.
- Oniszczenko W. (1999). Ile może gen z tego, co może. “Charaktery”, 3.
- Hunter, J.J., Barrett, R. J. (red.),(2005). Schizofrenia, kultura i subiektywność - na krawędzi doświadczenia. Libron.

Pomóc osobom terminalnie chorym / Problematyka żałoby

- Kubler-Ross E. (1979). Rozmowy o śmierci i umieraniu, PAX.
- Kubacka – Jasiecka, D., Łosiak W. (1999). Zmagając się z chorobą nowotworową. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Simonton O. C., Matthews-Simonton S. (1989). System przekonań, a kierowanie emocjonalnym aspektem złośliwych chorób nowotworowych. "Nowiny Psychologiczne", 1. “Charaktery”, 1999, 4, str. 12-31.
- Wrońska-Polańska H. (1990). Sposoby radzenia sobie z lękiem u pacjentów z białaczką. "Nowiny Psychologiczne", 3-4.
- Heszen-Niejodek I. (1990) Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych. Warszawa, Wyd. PZWL.
- Czapiński J. (1984). Doświadczenie życiowe a choroba. Wprowadzenie do problematyki. ”Nowiny psychologiczne”, 6/7, str. 39-55.
- Brehant J. (1993). Thanatos - chory i lekarz w obliczu śmierci. Warszawa: Wyd. Ancher.
- Kubler-Ross, E. (2007). Dzieci i śmierć. Jak dzieci i ich rodzice radzą sobie ze śmiercią. Media Rodzina.
- Levine S. (1996). Kto umiera? Sztuka świadomego życia i świadomego umierania. Wydawnictwo Ewa Korczewska.
- Feifel H. (1990). Psychologia a śmierć. "Nowiny Psychologiczne", 5-6, str. 3-16.
- Widera-Wysoczańska A. (1995). Świat dziecięcych doświadczeń związanych ze śmiercią. "Nowiny Psychologiczne", 2.
- Badura-Madej W. (1993). Psychologiczne aspekty śmierci, umierania i żałoby. Wybór tekstów. Kraków, Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
- Cassem E.H. (1988). The person confronting the death. W: Nicholi A.M Jr. (red.). The new Harvard guide to psychiatry. Cambridge, Mass., The Belknap Press of Harvard University Press.
- McGoldrick i in. (1989) Rytuały żałobne. Jak kultura kształtuje przeżywanie śmierci. W: Mity i rzeczywistość terapii rodzin. Tom III. Synapsis, str. 159-167.
-"Nowiny Psychologiczne", 1988, 1, (artykuły o reakcjach osób, którym umarł ktoś bliski śmiercią samobójczą).

Przemoc w rodzinie

- Kubacka-Jasiecka D., Lipowska-Teutsch A. (red.). (1997). Wobec przemocy. Biblioteka Towarzystwa Interwencji Kryzysowej. Nr 2. Kraków: Wydawnictwo ALL.
- Lipowska-Teutsch A. Rodzina a przemoc. Kraków, Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
- Lipowska-Teutsch A. (red.) Ofiary istnieją. Antologia. Kraków, Ośrodek Interwencji Kryzysowej.
- Mathias B. (1988). Mówmy otwarcie o przemocy w rodzinie. W: Mity i rzeczywistość terapii rodzin. Tom II. Synapsis, 112-123.
- Cozzi C., Arvidson P.. (1988). Schronisko. W: Mity i rzeczywistość terapii rodzin. Tom II. Synapsis, 124-130.
- Przemoc w rodzinie (1991). Fundacja Synapsis.
- Piekarska A. (1991). Przemoc w rodzinie. Pracownia Testów Psychologicznych.
- Pospiszyl I. (1998). Przemoc w rodzinie. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- Jundziłł I. (1993). Dziecko - ofiara przemocy. Warszawa, WsiP.
- Sławiński S. Spór o wychowanie w posłuszeństwie.
- Miller A. (1999). Każdy klaps bardzo boli. (Wywiad.) Charaktery, 9.
- Leach P. (1995). Czy rodzice powinni bić dzieci? "Nowiny Psychologiczne",4.
- Kiembłowski P. (1999). Problem przemocy w rodzinie w różnych krajach, "Nowiny Psychologiczne", 4.
- Kirwil L. (1996). Jak chronić dziecko przed ekranową przemocą? "Nowiny Psychologiczne", 2.
- Russell L. (1999). Milcząca przemoc. Świadectwo maltretowanej dziewczynki. WAM.

Przemoc i nadużycia seksualne

- Łuszczyńska-Cieślak A. (1999). Konsekwencje somatyczne traumy seksualnej i fizycznej a psychopatologia. "Nowiny Psychologiczne", 2.
- Łuszczynska-Cieslak A. (1994). Przemoc seksuologiczna i jej psychologiczne konsekwencje. "Nowiny Psychologiczne", 1.
- Jaroff L., McDowellJ. (1994). Kłamstwa umysłu. "Nowiny Psychologiczne", 4.
- Łuszczyńska-Cieślak A. (1994). Komentarz do artykułu "Kłamstwa umysłu". "Nowiny Psychologiczne", 4.
- Lew-Starowicz Z. (1992), Przemoc seksualna, Warszawa, Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Wykorzystywanie seksualne dzieci
- Brągiel J., (1996), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
- Frosh S., Glaser D., (1995), Dziecko seksualnie wykorzystywane, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Chładzińska-Kiejna S. (1995). Nadużycia seksualne wobec dzieci a zaburzenia odżywiania się. "Nowiny Psychologiczne", 2.
- Gołąb A., (1994), Psychologiczne aspekty diagnozy przypadków krzywdzenia dzieci, w: E. Czyż, J. Szymańczyk (red.), Dziecko krzywdzone, Warszawa, Fundacja "Dzieci Niczyje".
- Gołąb A., Przydatność technik apercepcyjnych dla oceny zasadności podejrzeń o nadużycie seksualne wobec dzieci, w: A. Czerederecka, T. Jaśkiewicz- Obydzińska (red.), Techniki projekcyjne w psychologicznej ekspertyzie sądowej, s.68- 82.
- Gromska J., (1993). Raport o przestępczości wobec dzieci, w tym seksualnej, w: J. Bińczycka (red.), rawa dziecka, deklaracje i rzeczywistość, Kraków, Oficyna Wydawnicza "Impuls".
- Lew-Starowicz Z.(1994), Przemoc seksualna wobec dzieci, Warszawa, Opieka- Wychowanie- Terapia.
- Pospiszyl I., (1993), Wykorzystywanie seksualne dzieci, "Psychologia Wychowawcza", 1. s.52- 59.
- Pacewicz A. (1994), Nadużycia seksualne wobec dzieci- rozpoznanie, terapia, profilaktyka, w: E. Czyż, J. Szymańczyk (red.), Dziecko krzywdzone, Warszawa: Fundacja "Dzieci Niczyje".
- Toeplitz- Winiewska M., Problemy etyczne stosowania technik projekcyjnych w badaniach dla celów sądowych, A. Czerederecka, T. Jaśkiewicz- Obydzińska (red.), Techniki projekcyjne w psychologicznej ekspertyzie sądowej, s.25- 32.

Problemy etyczne w psychoterapii rodzinnej

- Pohorecka A. (1994). Niektóre problemy etyczne w terapii rodzin i małżeństw. "Nowiny Psychologiczne", 2.
- Cecchin G. (1995). Mediolańska szkoła terapii rodzin. Wybór Prac. Kraków, Collegium Medicum UJ.
-Tryjarska B. (1991). Problemy małżeńskie. "Nowiny Psychologiczne", 5-6.
-Tryjarska B., Grzesiuk L. (1987). "Nowiny Psychologiczny", 1987, 1. (psychoterapia systemowa)
- Namysłowska I., Ruszkowska E., Siewierska A. (1996). Komentarz do artykułu Alvina Pam'a: Systemowa teoria rodzin - pogląd krytyczny. "Psychoterapia", 3, 23-35.
- Pam A. (1996). Systemowa teoria rodzin - pogląd krytyczny. "Psychoterapia", 3, 5-23.
- Pietrzyk A. (1992). Strategia i taktyki mediacyjne w sprawach rozwodowych. "Nowiny Psychologiczne", 1992, 3.
- de Barbaro B. (1997). Dzieje terapeuty rodzinnego. "Znak", 10, 28-27.
- Orwid M. (1996). Uwagi do dyskusji.... "Psychoterapia", 4, 81- 85.
- Ostrowska K. (1998). Etyczne problemy pomagania rodzinie. W: W. Kaczyńska (red.). O etyce służb społecznych. Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, 135-142.
- Ruszkowska E., Siewierska A. (1997). Problem śmierci i separacji w terapii rodzinnej pacjentek w wieku dorastania hospitalizowanych z powodu zaburzeń odżywiania. "Nowiny Psychologiczne",3.

Problemy etyczne w psychologii, psychoterapii - zagadnienia szczegółowe

- Popularyzacja wiedzy psychologicznej. (Wypowiedzi naukowców.) "Nowiny Psychologiczne", 1996, 2.
- Spendl Z. (1997). Pojęcie i geneza świadomości etycznej psychologów. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Adamiec M. (1997). Wiedza psychologiczna – ukryta etyka. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Przesmycka–Kamińska J. (1997). Refleksja etyczna w psychologii osobowej i środowiskowej. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Kaczyńska W. (1998). W poszukiwaniu normatywnych i aksjologicznych podstaw etyki niesienia pomocy. W: W. Kaczyńska (red.). O etyce służb społecznych, Warszawa, Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, 1998, 183-206.
- Destrukcyjne czynniki w psychoterapii. Materiały z I konferencji Sekcji Psychoterapii PTP, 1999.
- Stanik J.M., Kowalczyk A. (1997). Uchybienia etyczno-zawodowe w psychologicznym opiniodawstwie sądowym w sprawach z zart.148. paragraf 2K.K. W: Z. Ratajczak, Z. Spendl. Psychologia. Badania i aplikacje. Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. Katowice, Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
- Grudzińska Z. (1994). Jak doświadczałam psychoterapii. "Nowiny Psychologiczne", 2.
-"Dylematy etyczne w psychoterapii". I Otwarte Spotkanie Klubu Psychoterapii i Psychoedukacji. "Nowiny Psychologiczne", 1997, 4.
- Kokoszka A. (1990). Najistotniejsze problemy aksjologiczne praktyki psychoterapeutycznej. "Przegląd Psychologiczny", 3, 57-69.
- Lakin M. (1987). Etyczne zagadnienia treningu. "Nowiny Psychologiczne", 1.
- Kmita Grażyna & Kaczmarek Teresa (red.), (2004). Wczesna interwencja. Miejsce psychologa w opiece nad małym dzieckiem i jego rodziną. EMU.

- Fengler J. (2001). Pomaganie męczy. Gdańsk, GWP.
- Okła, W., Steuden, S. (1999). Strukturalne i dynamiczne aspekty zespołu wypalenia w zawodach wspierających. Roczniki Psychologiczne, t. II, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Feminizm a psychoterapia

- Corey, G. (2005). Teoria i praktyka poradnictwa i psychoterapii. Poznań: Zysk i S-ka (rozdział 12: Terapia feministyczna: s. 450-502).
- Braverman, L. (red.) (2003). Podstawy feministycznej terapii rodzin. Gdańsk: GWP
- Józefik, B., de Barbaro, B. (2004). Terapia rodzin a perspektywa feministyczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Walsh, M. R. (red.) (2003). Kobiety, mężczyźni i płeć. Warszawa: IFiS PAN (Część 7: s. 397-445).
- Brannon, L. (2002). Psychologia rodzaju. Kobiety i mężczyźni: podobni czy różni. Gdańsk: GWP (rozdział o terapii).

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2500-SP308-09 w USOSweb