Podstawy języka migowego w pracy zawodowej psychologa. Część 2 2500-SP306-22
Blok I – Czy istnieje „psychologia głuchego” – omówienie określeń sugerujących istnienie typowej osobowości głuchego i wskazujących na deficyty, ograniczenia w rozwoju osoby głuchej; stereotypy i uprzedzenia wobec ludzi głuchych; prezentacja wyników badań psychologicznych i socjologicznych odrzucających istnienie psychologii głuchego.
Blok II – Powtórzenie materiału z podstawowego kursu – przypomnienie słów migowych i utrwalanie elementów gramatycznych PJM i alfabetu palcowego; wykonywanie ćwiczeń konwersacyjnych, narracyjnych i translatorskich; przypomnienie zasad tworzenia prostych dialogów w PJM, w tym różnego rodzaju pytań z wykorzystaniem sygnałów niemanualnych; omówienie norm zachowania obowiązujących w procesie komunikacji w oparciu o PJM; przypomnienie różnic językowych pomiędzy PJM a językiem polskim.
Blok III – Tworzenie autonarracji – tworzenie opowiadania o sobie: przedstawienie się, podawanie wieku, prezentowanie swego przydomku migowego, podawanie pochodzenia, adresu; opowiadanie o swojej rodzinie, stopniu znajomości języków, wrażeniach z nauki języka migowego; opisywanie różnicy między Głuchymi a słyszącymi; ćwiczenia translatorskie – tłumaczenie tekstów migowych na język polski w formie pisane; wprowadzenie liczb w zakresie 50-100.
Blok IV – Wprowadzenie tematu „Rodzina i przyjaciele” – wprowadzenie osobowych zaimków liczebnych; objaśnienie zasady użycia tych specyficznych znaków zaimkowych; gramatyczne wskazywanie różnic liczbowych; wprowadzenie znaków opisujących członków rodziny; demonstracja genealogicznego drzewa rodziny w PJM; omówienie sposobu wyrażania natężenia cechy przymiotnikowej – stopniowanie przymiotników w PJM; demonstracja sposobu opisywania ilustracji rodziny; ćwiczenie narracyjne – tworzenie opowiadania o swojej/czyjejś rodzinie i ich pochodzeniu; ćwiczenie rozluźniające; demonstracja opowiadania o głuchej rodzinie: ćwiczenie translatorskie – tłumaczenie tego opowiadania na język polski; wprowadzenie liczb w zakresie 100-1000.
Blok V – Opisywanie ludzi i ich charakteru (część 1) – demonstracja sposobów opisywania wyglądu zewnętrznego ludzi przy pomocy tak zwanych klasyfikatorów opisujących; wykorzystanie tego rodzaju klasyfikatorów do tworzenia przydomków migowych; ćwiczenie manualne – tworzenie przydomków migowych na podstawie ilustracji przedstawiających różne wyglądy zewnętrzne; opisywanie podobieństw i różnic w wyglądzie; wprowadzenie podstawowych znaków określających wygląd wewnętrzny (charakter) człowieka; wprowadzenie słów migowych określających terminy psychologiczne związane z osobowością człowieka; opisywanie wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego człowieka; tworzenie narracji na temat wybranej postaci (historycznej, bohatera z filmu); kształtowanie umiejętności użycia klasyfikatorów w PJM; objaśnienie zasad użycia klasyfikatorów w narracji migowej.
Blok VI – Aktywność życiowa – wprowadzenie nowych znaków opisujące codzienne czynności; demonstrowanie sposobu wyrażania własnej opinii czy upodobania na temat aktywności życiowej; demonstrowanie sposobu wyrażania sugestii, udzielania rad innym; ćwiczenie narracyjne – tworzenie opowiadania o swojej aktywności życiowej z użyciem linii czasu tygodniowego; ćwiczenie translatorskie – tłumaczenie tekstów pisanych na PJM; wprowadzenie liczb w zakresie 2000-10000; wprowadzenie słów migowych określających terminy psychologiczne związane z pracą zawodową.
Blok VII – Użycie czasu (część 1) – omówienie sposobów użycia czasu w PJM; demonstracja sposobów użycia w obrębie linii czasu znaków określających ogólne pojęcia czasu; tworzenie zdań z użyciem pojęć czasowych; projekcja filmu „Audyzm ujawniony”; dyskusja na temat treści tego filmu.
Blok VIII – Utrwalanie materiału – utrwalanie słów migowych, wyrażeń, zasad gramatycznych; wykonywanie ćwiczeń konwersacyjnych, narracyjnych i translatorskich; sprawdzian umiejętności językowych uczestników kursu; omówienie kwestii tożsamości kulturowej u g/ Głuchych i związanych z nią zmiennych socjokulturowych; objaśnianie pojęcia „płynnej tożsamości” ; projekcja filmu pt. „Koniec”; zaliczenie pierwszej części przedmiotu.
Blok IX – Zjawisko audyzmu a kultura głuchych – socjologiczne spojrzenie na rozwój kultury społeczności głuchych; omówienie różnych form dyskryminacji ze względu na głuchotę; dynamika opresji społecznej a róże formy audyzmu: (1) indywidualny, (2) instytucjonalny i (3) ideologiczny; czy głusi mają prawo do dwujęzyczności i dwukulturowości; oralizm versus kultura głuchych; zmiany kulturowo-społeczne w społeczności głuchych.
Blok X – Opisywanie ludzi i ich charakteru (część 2) – przypomnienie sposobów opisywania wyglądu zewnętrznego ludzi przy pomocy klasyfikatorów opisujących; demonstracja przydomków migowych dla znanych postaci przy pomocy tego rodzaju klasyfikatorów; ćwiczenie manualne – tworzenie przydomków migowych na podstawie ilustracji przedstawiających różne wyglądy zewnętrzne fikcyjnych osób; opisywanie podobieństw i różnic w wyglądzie; tworzenie opowiadania na temat wyglądu członków swojej rodziny, znanych nam osób (znajomych z pracy); tworzenie opowiadania o cechach charakteru, o tym, jak postrzegamy innych (ocena psychologiczna); ćwiczenie pantomimiczne – naśladowanie i demonstrowanie zachowania bądź charakteru wybranej osoby.
Blok XI – Tworzenie i użycie czasu (część 2) – przypomnienie sposobów użycia czasu w PJM; konstruowanie wypowiedzi z użyciem w obrębie linii czasu słów migowych określających różne pojęcia czasu; tworzenie zdań z użyciem pojęć czasowych; wprowadzenie liczb inkorporowanych w zakresie godziny, dnia, tygodnia i roku; ćwiczenie narracyjne – tworzenie opowiadania o rozkładzie zajęć.
Blok XII – Tworzenie narracji – demonstracja na video różnych opowiadań życiowych opracowanych przez osoby głuche; rozwijanie umiejętności tłumaczenia różnych tekstów migowych na język polski; doskonalenie umiejętności konstruowania narracji (tworzenie opowiadania na temat studiów, doświadczeń w nauce PJM, spotkania z osobami głuchymi itp.); doskonalenie umiejętności posługiwania się przestrzenią migową na płaszczyźnie językowej i topograficznej; rozwijanie umiejętności tworzenia mowy bezpośredniej, jak i pośredniej w narracji migowej; wydawanie złożonych poleceń w PJM.
Blok XIII – Wprowadzenie znaków określających nazwy zawodów – tworzenie opowiadania o wykonywaniu przez członków rodziny (bądź znajomych) różnych zawodów; opisywanie swojego otoczenia pracy, planów zawodowych, zamierzeń, marzeń w związku z pracą zawodową; demonstracja narracji pt. „Głusi mogą wszystko – tylko nie słyszą”; ćwiczenie translatorskie – tłumaczenie tego opowiadania na język polski; objaśnienie sposobu użycia mowy zależnej i niezależnej w narracji migowej; demonstrowanie przykładów użycia mowy zależnej i niezależnej; ćwiczenie gramatyczne – przekształcanie mowy zależnej w niezależną.
Blok – XIV – Gramatyka twarzy: prezentacja sposobu tworzenia zdań z oznaką tematyzacji; objaśnienie zasady oznaczania tematu właściwą ekspresją twarzy; przypomnienie antonimów w PJM; ćwiczenie gramatyczne – wykonywanie wahadłowego ruchu głowy przy użyciu wybranych słów jako antonimów do tworzenia pytań wyboru; ćwiczenie w wyrażaniu zdań kontrastowych (przeciwstawnych) w PJM z użycie bocznych ruchów głowy; demonstracja przykładów zdań kontrastowych; wprowadzenie znaków opisujących różnego rodzaju uczucia i stany emocjonalne (podkreślanie różnicy między gramatyczną a emocjonalną ekspresją twarzy); ćwiczenie semantyczne – tworzenie antonimów-znaków określających emocje; ćwiczenie narracyjne – tworzenie opowiadania o swych uczuciach i o tym, co lubimy robić sam, a co z przyjaciółmi oraz o rzeczach, których dokonaliśmy i których chcemy zrobić – z użyciem m.in. zdań kontrastowych.
Blok XV – Powtórzenie materiału – utrwalanie słów, wyrażeń migowych, wykonywanie ćwiczenia konwersacyjnych, narracyjnych i translatorskich; sprawdzian umiejętności językowych kursantów; zaliczenie drugiej części przedmiotu.
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia:
Sformułowany jako efekty uczenia:
Wiedza
Studenci:
rozumieją, co jest normą, a co poza nią wykracza w kulturze Głuchych;
znają nowe trendy w rozwoju kultury Głuchych w Polsce i na świecie;
rozumieją psychologiczne aspekty tożsamości Głuchego/niedosłyszącego;
mają świadomość podziału komunikatów niewerbalnych (dystans, mimika, postawa, gesty) i rozumieją istotę spójności przekazu w procesie komunikacji w języku migowym;
Umiejętności
Studenci:
posiadają podstawowy zakres słownictwa i znają reguły gramatyczne PJM;
znają reguły naprzemienności ról w procesie konwersacji migowej;
zrozumieją i stosują potoczne wyrażenia i wypowiedzi dotyczące konkretnych potrzeb życia codziennego, a także formułują pytania z użyciem odpowiednich ekspresji twarzy z zakresu życia prywatnego, dotyczącego np.: miejsca, w którym mieszkają, ludzi, których znają i rzeczy, które posiadają oraz odpowiadają na tego typu pytania;
rozumieją znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych im spraw i zdarzeń typowych dla pracy, szkoły, czasu wolnego itd.;
potrafią radzić sobie w większości sytuacji komunikacyjnych, które mogą się zdarzyć na spotkaniach z Głuchymi (np. w klubie Głuchych), gdzie używa się PJM, a także tworzyć spójne wypowiedzi migowe na tematy, które są im znane oraz opisywać doświadczenia, zdarzenia, nadzieje, marzenia i zamierzenia, krótko uzasadniając oraz wyjaśniając swoje opinie i plany
Postawy:
Studenci:
wdrażają zmiany w sposobie spostrzegania osób g/Głuchych i niedosłyszących;
mają świadomość istnienia ryzyka opresji społecznej i dyskryminacji ze względu na głuchotę;
znają konsekwencje stosowania praktyk o paternalistycznym charakterze;
znają pojęcie audyzmu, ableizmu, handicapizmu;
mogą pełnić rolę mediatora/asystenta w konfliktach o podłożu kulturowym, które mogą mieć miejsce przy zderzeniu się dwóch światów: słyszących i Głuchych.
Kryteria oceniania
- zaliczenie końcowe (w formie "ustnej" w polskim języku migowym) - 91% oceny końcowej
- kontrola obecności (obecność na wszystkich zajęciach + 4 %; nieobecność na jednym wykładzie + 2%)
- poziom aktywności na zajęciach (prowadzenie dialogów i opowiadań w polskim języku migowym + 5%)
Kryteria oceny końcowej:
51-60% dst,
61-70% dst+
71-80% db,
81-90% db+
91-99% bdb,
100% celujący
Literatura
1. Bauman, H-Dirksen, L. (2006). Audism. W: D. Mitchell, S. Snyder (red.), Encyclopedia of disability, Vol. 5. London: Sage Publications.
2. Dunn, L. (2008). The burden of racism and audism. W: H-Dirksen L. Bauman (red.), Open your eyes. Deaf studies talking. University Of Minnesota Press.
3. Lane, H. (1993). Czy istnieje psychologia głuchych? Audiofonologia, 5, 109-136.
4. Lane, H. (1996) Maska dobroczynności. Deprecjacja społeczności głuchych. Warszawa: WSiP.
5. Leigh, I. (2010). Reflections on identity. W: M. Marschark, P.E. Spencer (red.), The Oxford Handbook of Deaf Studies, Language, and Education, vol. 2. Oxford University Press.
6. Nowell, N.L. (2006). Oppression. W: D. Mitchell, S. Snyder (red.), Encyclopedia of disability, Vol. 5. London: Sage Publications.
7. Tomaszewski, P. (2011). Lingwistyczny opis struktury polskiego języka migowego. W: I. Kurcz, H. Okuniewska (red.), Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka. Warszawa: SWPS Academica.
8. Tomaszewski P. (2015) Rozwijanie kompetencji socjokulturowej w nauczaniu polskiego języka migowego. W: P. Tomaszewski, E. Pisula, K. Bargiel-Matusiewicz (red.), Społeczne i kulturowe aspekty niepełnosprawności i zdrowia. Warszawa: WUW.
9. Tomaszewski, P., Wieczorek, R. (w druku, 2015). Kropla drąży skałę. Ku depatologizacji głuchoty. W: H. Wrona-Polańska, E. Pisula, K. Bargiel-Matusiewicz (red.), Zdrowie i choroba w kontekście funkcjonowania społecznego i zawodowego. Wyd. UW
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: