Psychologia w resocjalizacji nieletnich 2500-SP304-01
Seminarium na za zadanie zapoznanie studentów z podstawowymi obszarami zastosowania psychologii w oddziaływaniach resocjalizacyjnych, wychowawczych i profilaktycznych wobec osób nieletnich.
W trakcie zajęć omawiane będą następujące zagadnienia:
1. Wprowadzenie pojęć. Resocjalizacja i nauki pokrewne.
2. Etiologia zachowań przestępczych – czynniki kryminogenne, uwarunkowania psychologiczne, biologiczne, środowiskowe. Patologie społeczne o charakterze kryminogennym.
3. Proces socjalizacji a niedostosowanie społeczne – teorie psychologiczne, kryminologiczne, pedagogiczne, socjologiczne, biologiczne.
4. Przestępczość – formy, mechanizmy, sposoby działania. Omówienie różnych rodzajów przestępczości na prawdziwych przykładach.
6. Przeciwdziałanie przestępczości – działania legislacyjne i zadania służb. Probacja i środki probacyjne – warunkowe zawieszenie wykonania kary, warunkowe przedterminowe zwolnienie, System Dozoru Elektronicznego, instytucja kuratora sądowego. Sprawiedliwość naprawcza – mediacje.
7. Przestępczość nieletnich - zdefiniowanie pojęć, zapoznanie z przepisami prawa karnego mającymi zastosowanie w sprawach dotyczących nieletnich sprawców przestępstw oraz Ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich.
8. Środki wychowawcze i poprawcze, charakterystyka placówek dla młodzieży niedostosowanej społecznie - zasady organizacji i działania.
9. Diagnoza psychologiczna w resocjalizacji – przedmiot i metody. Analiza opinii psychologicznych. Omówienie procesu diagnostycznego i sposobu sporządzania diagnozy. Diagnoza a prognoza kryminologiczna – zakres, przedmiot, metody.
10. Profilaktyka zachowań przestępczych wśród młodzieży nieprzystosowanej społecznie – streetworking, specjalistyczne placówki wsparcia dziennego (świetlice, kluby, ogniska wychowawcze).
11. Programy psychoedukacyjne i terapeutyczne w placówkach opiekuńczych, wychowawczych, poprawczych i resocjalizacyjnych – oddziaływania redukujące deficyty wychowawcze i oddziaływania psychokorekcyjne, metody twórczej resocjalizacji.
12. Podkultura przestępcza i więzienna oraz jej związek z demoralizacją nieletnich i młodocianych sprawców przestępstw.
13. Terapia i profilaktyka uzależnień wśród nieletnich i młodocianych sprawców przestępstw – programy edukacyjno-terapeutyczne.
14. Efektywność oddziaływań psychokorekcyjnych w placówkach resocjalizacyjnych – uwarunkowania psychologiczne. Psychologiczne aspekty readaptacji społecznej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student posiada podstawową wiedzę na temat zastosowania psychologii w procesie resocjalizacji nieletnich oraz w obszarze działań profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży. Zna specyfikę funkcjonowania różnych rodzajów instytucji opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych dla młodzieży niedostosowanej społecznie. Student potrafi sprawnie poruszać się w zagadnieniach dotyczących etiologii przestępczości, niedostosowania społecznego oraz diagnozy i prognozy resocjalizacyjnej. Zna i rozumie zjawiska i prawidłowości wyróżniane przez psychologię resocjalizacyjną oraz ich odniesienia do realnego funkcjonowania jednostek. Umie wyszukać potrzebne informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach w literaturze naukowej oraz w aktach prawnych związanych z tematyką zajęć.
Kryteria oceniania
1. Obecność na zajęciach.
2. Przygotowanie i przedstawienie na zajęciach pracy zaliczeniowej.
3. Zaliczenie kolokwium.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Błachut, J., Gaberle, A., Krajewski, K. (2006). Kryminologia. Gdańsk: Wydawnictwo Arche.
2. Bułat, K., Czarniak, P., Gorzelak, A. i in. (2007). Kryminologia. Warszawa: Wolters Kluwer.
3. Gierowski, J. K, Jaśkiewicz-Obydzińska, T., Najda, M. (2010). Psychologia w postępowaniu karnym. Warszawa: LexisNexis.
4. Greve, W. (2001). Imprisonment of Juveniles and Adolescents: Deficits and Demands for Developmental Research. W: Applied Developmental Science, 5 (1), 21–36.
5. Hołyst, B. (2009). Kryminologia. Warszawa: Lexis Nexis.
6. Konopczyński, M. (2008). Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza. Warszawa: Pedagogium, Wydawnictwo Naukowe PWN - rozdz. 2, 3, 4
7. Marczak, M. (red.) (2009). Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez Służbę Więzienną w Polsce. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
8. Ostrowska, K. (2008). Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii. Warszawa: Fraszka Edukacyjna - rozdz. 8, 9, 10, 12, 13, 14
9. Pływaczewski, E. (2012). Current problems of the penal law and criminology. Warszawa: Wolters Kluwer.
10. Pytka, L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej - rozdz. 2, 3
11. Wysocka, E. (2008). Diagnoza w resocjalizacji. Obszary problemowe i modele rozwiązań w ujęciu psychopedagogicznym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN - rozdz. 4, 5, 6
12. Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 (Dz. U. z 06.06.1997 r., nr 88, poz. 553) – wybrane artykuły
13. Kodeks karny wykonawczy z dnia 6 czerwca 1997 (Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557) – wybrane artykuły
14. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 czerwca 1997 (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555) – wybrane artykuły
15. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 (Dz.U. z 1982 roku, nr 35, poz. 228)
16. Wybrane artykuły z Kwartalnika Informacyjnego Ministerstwa Sprawiedliwości „Na wokandzie”
17. Wybrane artykuły z czasopisma Instytutu Ekspertyz Sądowych „Problems of Forensic Sciences”
18. Wybrane artykuły z czasopisma „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja”
Literatura uzupełniająca:
1. Allen, B., Bosta, D. (2010). Games criminals play. How you can profit by knowing them. Sacramento, California: Rae John Publishers.
2. Cunningham, A. (2001). Forgotten Families – the impacts of imprisonment. Family Matters, 59, 35-38.
3. Jabłoński, P., Jędrzejko, M., Karnaś, M. (2008). Narkomania – próby diagnozy zjawiska w Polsce. Wybrane problemy przestępczości narkotykowej. W M. Jędrzejko (red.) Narkomania. Zjawisko, zagrożenia (s. 13-30). Pułtusk, Warszawa: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, Oficyna Wydawnicza Aspra – JR.
4. Jędrzejewski, M. (2001). Subkultury a przemoc w perspektywie psychoedukacji, socjalizacji i samorealizacji dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
5. Kamiński, M. (2006). Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
6. Machel, H. (2007). Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej – casus polski. Studium penitencjarno – pedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
7. Makowski, R. (2008). Za murami poprawczaka. Refleksje i wspomnienia. Warszawa: Krateczka.
8. Nowakowski, O. (2005). My z poprawczaka. Wydawnictwo ON.
9. Piotrowski, P. (2003). Subkultury młodzieżowe. Aspekty psychospołeczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
10. Pospiszyl, K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
11. Pospiszyl. I. (2009). Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
12. Przybyliński, S. (2007a). „Dziara”, „cynkówka”, „kolka”. Zjawisko tatuażu więziennego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
13. Sitarczyk. M. (2005). Nieletni sprawcy zabójstw. Sylwetki psychologiczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
14. Szaszkiewicz, M. (1997). Tajemnice grypserki. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: