Psychologiczne, społeczne i kulturowe aspekty doświadczenia traumy 2500-PL-PS-FO9

1. Zajęcia organizacyjne: prezentacja celu zajęć, kryteria i terminy zaliczenia
1. Krótka historia i ewolucja pojęcia „traumy” w psychologii, psychiatrii i literaturze pięknej
Literatura podstawowa:
Lis-Turlejska, M. (1998). Traumatyczny stres. Koncepcje i badania. Warszawa: PAN (str.13-19).
Literatura uzupełniająca:
Houellebecq, M. (2005). Platforma (wybrane fragmenty). Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Kucmin, T., Kucmin, A., Nogalski, A.,Sojczuk, S., Jojczuk, M. (2016). Historia traumy i zaburzeń potraumatycznych
w literaturze. Psychiatria Polska, 50(1), 269–281.
McFarlane, A. (2000). On the social denial of trauma and the problem of knowing the past. W: A. Shalev, R. Yehuda, A. McFarlane (red.). International handbook of human responses to trauma (s. 11-26). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Rzeszutek, M., Schier, K. (2008). Doświadczenia utraty a obraz własnego ciała u młodych dorosłych. Psychologia-Etologia-Genetyka, 17, 89-110.
Schier, K. (2005). Bez tchu i bez słowa. Więź psychiczna i regulacja emocji u osób chorych na astmę oskrzelową. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (str. 26-45).
van der Kolk, B.A., Weisaeth, L. & van der Hart, O. (1996). History of trauma in psychiatry. W: B.A. Van der Kolk, A. McFarlane, L. Weisaeth (red.). Traumatic stress: The effects of overwhelming experience on mind, body and society (s. 47-74). New York: The Guilford Press.

2. PTSD jako kategoria zaburzeń psychicznych
Literatura podstawowa:
Lis-Turlejska, M. (2002). Stres traumatyczny. Występowanie, następstwa, terapia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” (str. 7-19).
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 1-22).
Literatura uzupełniająca:
Święcicki, Ł., Gałecki, P. (2015). Kryteria diagnostyczne z DSM-5 (rozdział: „Stres i zaburzenia związane z czynnikiem stresowym”). Wrocław: Wydawnictwo Edra Urban & Partner.
Zawadzki, B. & Popiel, A. (2014). Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-5, a przed ICD-11. Nauka, 4, 69-86.

3. Definicja „zdarzeń traumatycznych” ich wybrane typologie
Literatura podstawowa:
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (str. 15-22).
Literatura uzupełniająca:
Breslau, N. & Kessler, R.C. (2001). The stressor criterion in DSM-IV posttraumatic stres disorder: an empirical investigation. Society of Biological Psychiatry, 50, 699-704.
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 247-256).

4. Osobowościowe i poznawcze czynnika ryzyka PTSD (cz. 1)
Literatura podstawowa:
Strelau, J. (red.) (2004). Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: GWP (r. 1, 4, 5).
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (s. 77-109).
Literatura uzupełniająca:
Oniszczenko, W. (2010). Związek temperamentu w ujęciu regulacyjnej teorii temperamentu z objawami zaburzenia stresowego pourazowego w różnych grupach poszkodowanych. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 1, 10-17.
Ozer, E. J., Best, S. R., Lipsey, T. L. & Weiss, D. S. (2003). Predictors of Posttraumatic Stress Disorder and Symptoms in Adults: A Meta – Analysis. Psychological Bulletin, 129 (1), 52 – 73.
Strelau, J. & Zawadzki, B. (2005). Trauma and Temperament as Predictors of Intensity of Posttraumatic Stress Disorder Symptoms After Disaster. European Psychologist, 10 (2), 124–135.

5. Osobowościowe i poznawcze czynnika ryzyka PTSD (cz. 2)
Literatura podstawowa:
Strelau, J. (red.) (2004). Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: GWP (r. 14, 17).
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (s. 34-59).
Hobfoll, S. E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: GWP (r.3).
Literatura uzupełniająca:
DiGrande, L., Neria, Y., Brackbill, R.M., Pulliam, P. & Galea, S. (2010) Long-term Posttraumatic Stress Symptoms Among 3,271 Civilian Survivors of the September 11, 2001, Terrorist Attacks on the World Trade Center. American Journal of Epidemiology, 29, 1-11.
Brewin, C.R., Andrews, B. & Valentine, J.D. (2000). Meta-analysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma-exposed adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 748-766.

6. Wsparcie społeczne a PTSD (cz. 1)
Literatura podstawowa:
Sęk, H., Cieślak, R. (2012). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (r. 1,2,3,11).
Literatura uzupełniająca:
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 276-288).
Cohen, S. & Wills, T. A. (1985). Stress, social support and the buffeting hypothesis. Psychological Bulletin, 98, 310 – 385.
Łuszczyńska, A. & Cieślak, R. (2005). Protective, promotive, and buffering effects of perceived social support in managerial stress: The moderating role of personality. Anxiety, Stress & Coping, 18(3), 227-244.

7. Wsparcie społeczne a PTSD (cz.2)
Literatura podstawowa:
Kanasty, K. (2003). Klęska żywiołowa czy katastrofa społeczna. Psychospołeczne konsekwencje polskiej powodzi 1997 roku. Gdańsk: GWP (r. 2, 3, 4).
Literatura uzupełniająca:
Hobfoll, S. E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (str. 194-220).
Kaniasty, K., & Norris, F.H. (2008). Longitudinal linkages between perceived social support and posttraumatic stress symptoms: Sequential roles of social causation and social selection. Journal of Traumatic Stress, 21(3), 274-281.

8. Konsekwencje traumy przewlekłej
Literatura podstawowa:
Herman, J. L. (2004). Przemoc: uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP (część 1).
Literatura uzupełniająca:
Błaszczak-Wiślińska, I. (2005). Złożone zaburzenie po stresie traumatycznym (Complex-PTSD-DESNOS). Psychologia – Edukacja - Społeczeństwo, 2, 239-252.
Cloitre, M, Stolbach, B., Herman J., van der Kolk B., et al. (2009). A developmental approach to complex PTSD: childhood and adult cumulative trauma as predictors of symptom complexity. Journal of Traumatic Stress, 22(5), 399-408.

9. PTSD w obliczu przewlekłej choroby somatycznej: przegląd badań autorskich
Literatura podstawowa:
Rzeszutek, M. (2016). PTSD w obliczu przewlekłej choroby somatycznej na przykładzie pacjentów zakażonych wirusem HIV oraz cierpiących z powodu chronicznego bólu: przegląd badań. Polskie Forum Psychologiczne, 21, 61-75.
Kangas, M., Henry, J. L., Bryant, R. A. (2002). Posttraumatic stress disorder following cancer. A conceptual and empirical review. Clinical Psychology Review 22, 499–524.
Literatura uzupełniająca:
Rzeszutek, M., Oniszczenko, W., Schier, K., Biernat-Kałuża, E. & Gasik, R. (2016). Temperament traits, social support and medical illness-related trauma symptoms in a Polish sample of HIV/AIDS and rheumatoid arthritis patients. International Journal of Clinical and Health Psychology, 16, 137-146
Rzeszutek, M., Oniszczenko, W., Żebrowska, M. & Firląg-Burkacka, E. (2015). HIV infection duration, social support and the level of trauma symptoms in a sample of HIV positives Polish individuals. AIDS Care: Psychological, and Socio-medical Aspects of AIDS/HIV, 27, 363-369.
Rzeszutek, M., Oniszczenko, W. & Firląg-Burkacka, E. (2012). Temperament traits, coping style and trauma symptoms in HIV+ men and women. AIDS Care – Psychological and Socio-Medical aspects of AIDS/HIV, 24 (9), s. 1150-115.
Tedstone, J., & Tarrier, N. (2003). Posttraumatic stress disorder following medical illness and treatment. Clinical
Psychology Review, 23, 409–448. doi:12729679

10. Pozytywne skutki doświadczenia traumy: fenomen potraumatycznego wzrostu
Literatura podstawowa:
Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (s. 27-53).
Literatura uzupełniająca:
Tedeschi, R.. & Calhoun, L. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9, 455–471.
Tedeschi, R.. & Calhoun, L. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15, 1-18.

11. Psychoterapia zaburzeń potraumatycznych i wspomaganie wzrostu po traumie cz. 1
Literatura podstawowa:
Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (s. 212-218).
Lis – Turlejska, M., Łuszczyńska, A. (2006). Terapia potraumatyczna. W: L. Grzesiuk (red.). Psychoterapia – podręcznik akademicki, t. 2 (s. 453 - 466). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.
Literatura uzupełniająca:
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 2, 15,16).

12. Psychoterapia zaburzeń potraumatycznych i wspomaganie wzrostu po traumie cz. 2
Literatura podstawowa:
Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych: kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin (s. 212-218).
Lis – Turlejska, M., Łuszczyńska, A. (2006). Terapia potraumatyczna. W: L. Grzesiuk (red.). Psychoterapia – podręcznik akademicki, t. 2 (s. 453 - 466). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.
Literatura uzupełniająca:
Strelau, J., Zawadzki, B., Kaczmarek, M. (2009). Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar (r. 2, 15,16).

13. Trauma a film – omówienie fragmentów dzieł filmowych poświęconych tematyce traumy.

14. Prezentacje studentów/ek – prezentacja wybranych, nieomówionych na zajęciach zagadnień z problematyki kursu. Ostateczny termin oddania prac zaliczeniowych.

15. Kolokwium.