Czas psychologiczny: Ukryty wymiar naszego umysłu 2500-PL-PS-FO4-12

W ramach zajęć przybliżone zostaną najważniejsze koncepcje z zakresu psychologii czasu, począwszy od filozoficznych rozważań o czasie, formułowanych przez wybitnych myślicieli na przestrzeni wieków (np. Augustyn z Hippony), poprzez pierwsze koncepcje psychologiczne (William James, Kurt Lewin, Joseph Nuttin), aż po ujęcia współczesne. Przyjrzymy się mechanizmom poznawczym, leżącym u podstaw doświadczenia temporalności, w tym pamięci epizodycznej, mentalnym symulacjom przyszłości, które składają się na zdolność do mentalnej podróży w czasie – zdolności, która zdaniem wielu prymatologów jest swoistym „ostatnim bastionem”, odróżniającym homo sapiens od innych gatunków. Omówimy najważniejsze wyniki badań związanych z temporalnościa (w tym klasyczne eksperymenty Waltera Mischela nad odraczaniem gratyfikacji, badania nad dyskontowaniem wartości odroczonych wzmocnień Myersona i Greena oraz koncepcje psychologiczne ujmujące czas psychologiczny jako fundamentalny wymiar ludzkiej psychiki, w tym koncepcję perspektyw czasowych Philipa Zimbardo i Johna Boyda, teorię socjoemocjonalnej selektywności Laury Carstensen, koncepcję rozważania przyszłych konsekwencji Alana Strathmana, czy teorię możliwych Ja autorstwa Hazel Markus. Przyjrzymy się też bardziej elementarnym zjawiskom, takim jak percepcja upływu czasu, czy znaczenie mentalnej szybkości i czasu reakcji i ich roli w rozwoju inteligencji. Przejawów temporalności poszukamy również w najważniejszych koncepcjach temperamentu i osobowości. Omówimy też problematykę temporalności w kontekście klinicznym i subklinicznym, w tym np. w kontekście zaburzenia stresu posttraumatycznego, depresji, zaburzeń lękowych, czy prokrastynacji. Omówimy konstrukty temporalne, które na stałe weszły do kanonu psychologii pozytywnej, takie jak uważność (mindfulness), delektowanie się chwilą (savoring the moment), priorytetyzowanie pozytywności, czy wdzięczność. Zwrócimy również uwagę na kulturowe zróżnicowanie w zakresie doświadczenia czasu oraz orientacji temporalnych i jego znaczenie dla funkcjonowania społeczeństw. Przyjrzymy się również potencjalnym aplikacjom teorii temporalnych w praktyce psychologicznej: psychoterapii, wspieraniu rozwoju osobowości, psychodietetyce, czy też psychologii sportu. Poznamy również metody badawcze stosowane przez badaczy zajmujących się psychologią temporalną.