Umiejętności psychologiczne wobec kryzysu klimatycznego i współczesnych wyzwań cywilizacyjnych 2500-PL-PS-FO-50

"Celem kursu jest pogłębienie zrozumienia przez osoby studiujące współczesnych wyzwań cywilizacyjnych, stanowiących ważny kontekst pracy przyszłych psychologów jako praktyków i badaczy. Kluczowe wyzwania współczesnej cywilizacji takie jak takie jak: kryzys klimatyczny i kryzys bioróżnorodności, kryzysy społeczne oparte o nierówności, migracje i konflikty, wyzwania związane z rozwojem nowoczesnych technologii, w tym problem dezinformacji i polaryzacji politycznej związany z funkcjonowaniem mediów, social-mediów i nowych technologii, przemiany świata pracy, przemiany miast i wyzwania zielonej transformacji, zagrożenia w zakresie zdrowia, w tym nierówności związane ze zdrowiem i zdrowiem psychicznym, są ze sobą powiązane i mają znaczenie dla roli zawodowej przyszłych psychologów i uprawiania psychologii jako dziedziny nauki, zajmującej się człowiekiem w jego społecznym i środowiskowym kontekście. Kurs pogłębia rozumienie przez osoby studiujące tych zagadnień, ich wzajemnych powiazań i uwrażliwia na problemy etyczne z nimi związane. Kurs ma także na celu budować krytyczne zaangażowanie w rozwiązywanie problemów cywilizacyjnych przy wykorzystaniu narzędzi dostępnych psychologom takich jak krytyczne i systemowe myślenie, refleksyjność, dialog, wspieranie regeneracji i dbania o dobrostan osób i społeczności.

Kurs ma charakter warsztatu, gdzie oprócz niewielkich elementów teoretycznych mających charakter wprowadzenia, większość nauki odbywa się metodami aktywnymi, w formie warsztatowej. W pierwszej części kursu uczestnicy mogą stopniowo zaznajomić się z metodami pracy warsztatowej uczestnicząc w zaplanowanych dla nich ćwiczeniach, obejmujących dialog, dyskusję, pracę w parach i podgrupach, metody kreatywne, a także w zależności od warunków i możliwości grupy trudniejsze organizacyjnie formy warsztatowe, takie jak elementy dramy czy pracy w przyrodzie. W drugiej części kursu aktywność uczestników rośnie i mają oni za zadanie z puli przygotowanych tematów, wybrać i samodzielnie opracować zagadnienia, a także przedstawić je grupie metodami aktywnymi (np. w postaci zaplanowanych ćwiczeń, punktów do dyskusji), zadania te mogą mieć charakter pracy grupowej, gdzie 2 lub 3 osoby przygotowują wspólnie jakiś obszar i prezentują go grupie. Taki aktywny sposób nauki, uczenie przez działanie i możliwość wyboru osobiście interesujących zagadnień, służy budowaniu autonomii, kompetencji i kształceniu umiejętności psychologicznych potrzebnych przyszłym psychologom.

Pierwsze tematy kursu wprowadzają uczestników w podstawy naukowe wiedzy o współczesnych kryzysach, a także pojęcie polikryzysu i meta-kryzysu. Akcent i punkt wyjścia położony jest na kryzys klimatyczny, ale uwzględnione są zawłaszcza jego społeczne konsekwencje, i pokrewne kryzysy o charakterze społecznym. Ponieważ temat kryzysu klimatycznego łączy się z obecnością w przestrzeni publicznej denializmu klimatycznego, dezinformacji i manipulacji, w tym kontekście powstaje okazja do praktycznego ćwiczenia takich umiejętności jak: rozpoznawanie nazywanie i reagowanie na dezinformację i polaryzację i manipulację wywołaną uczestnictwem osób we współczesnym obiegu informacji oraz dyskursie, w szczególności zapośredniczonym przez technologię. Umiejętności te uczestnicy ćwiczą na szeregu zadań opartych o rzeczywiste przykłady dezinformacji. Pozwala to także wprowadzić na przykładzie dyskursów związanych z klimatem i środowiskiem, ćwiczenia trenujące umiejętność krytycznego myślenia, unikanie myślenia czarno-białego, myślenie dialektyczne i paradoks, a także ćwiczące strategie retoryczne wokół dezinformacji i przekazywania wiedzy (np. na przykładzie mitów klimatycznych), łączy się z tym ćwiczenie umiejętności obrony stanowiska nauki w ważnych kwestiach, a także ze względu na polaryzacje wokół tych zagadnień, ćwiczenie ważnej psychologicznie umiejętności radzenia sobie z konfliktem (dialog, rozumienie rożnych punktów widzenia).

Kolejne ćwiczone w ramach zaplanowanych zajęć warsztatowych umiejętności to refleksyjność i auto refleksyjność w odniesieniu do powyższych problemów, ćwiczona między innymi w formie refleksji nad fragmentami lektur, w tym zarówno tekstów psychologicznych, jak i tekstów kultury. Obecność trudnych emocji, stresu i lęku w konfrontacji z problemami cywilizacyjnymi otwiera także przestrzeń do pracy warsztatowej nad takimi umiejętnościami psychologicznymi jak umiejętność zachowania higieny psychicznej, a także dbania o własny dobrostan i dobrostan grupy. Wreszcie w formie warsztatowej będziemy ćwiczyć umiejętność korzystania z twórczości, kreatywności oraz zasobów kultury i sztuki do radzenia sobie z powyższymi wyzwaniami, a także przyglądać się powiązanym zagadnieniom etycznym. Choć zajęcia mają charakter warsztatowy, przygotowanie się do nich wymaga regularnego czytania z reguły krótkich, a czasami dłuższych lektur i innych form samodzielnego przygotowania się do zajęć. Część z tych materiałów jest dostępna tylko w języku angielskim, zatem koniecznym warunkiem jest umiejętność czytania w tym języku.
"