Zaburzenie stresowe pourazowe PTSD: czynniki ryzyka i mechanizmy rozwoju oraz sposoby terapii 2500-PL-F3-01

Efekty uczenia w zakresie wiedzy studentów uczestniczących w kursie:
• Dokładna znajomość aktualnych kryteriów diagnostycznych zaburzenia stresowego pourazowego, ostrej reakcji na stres, ostrego zaburzenia stresowego
• Znajomość czynników uznawanych za predyktory nasilenia symptomów PTSD
• Wiedza na temat sposobów terapii osób z rozwiniętym PTSD

Efekty uczenia w zakresie umiejętności studentów uczestniczących w kursie:
• Umiejętność rozróżniania pomiędzy różnymi sposobami reagowania na traumę
• Umiejętność przewidywania, czy wskazywania jednostek bardziej i mniej narażonych na rozwinięcie zaburzenia stresowego pourazowego po przeżyciu traumy
• Umiejętność przeprowadzenia psychoedukacji na temat reakcji krótko i długofalowej na traumę oraz doradzenia najlepszej dla jednostki formy leczenia/terapii PTSD

Efekty uczenia w zakresie postawy studentów uczestniczących w kursie:
• Krytyczne spojrzenie na sposoby reagowania na traumę przez jednostki – otwartość na rozważenie różnych możliwych zaburzeń i reakcji, bez ograniczania się tylko do PTSD
• Większa wrażliwość i empatia w stosunku do osób, które przeżyły traumę
• Otwartość na doradzenie skutecznych metod terapii PTSD
• Świadomość, iż u podstaw różnych problemów i zaburzeń (np. depresji, uzależnienia, nie tylko PTSD) może leżeć przeżycie traumy, większa gotowość do zadawania pytań o traumatyczne wydarzenia z życia jednostki

Kryteria zaliczenia: maksymalnie 2 nieobecności, przygotowanie i wygłoszenie prezentacji, przygotowanie pisemnego opracowania wybranego tematu, zaliczenie końcowego kolokwium

Literatura obowiązkowa:
Zajęcia 1: Lis-Turlejska, M. (2009). Zdarzenia traumatyczne - sposoby definiowania, pomiar i rozpowszechnienie. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 15-33). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zajęcia 2: Kryteria diagnostyczne według DSM-V. W opracowywaniu. Światowa Organizacja Zdrowia (1998). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii. Zawadzki, B., Strelau, J., Bieniek, A., Sobolewski, A., Oniszczenko, W. (2002). Kwestionariusz PTSD – wersja kliniczna (PTSD-K): konstrukcja narzędzia do diagnozy zespołu stresu pourazowego. Przegląd psychologiczny, 45, 289-315.
Zajecia 3: Lis-Turlejska M. Traumatyczny stres. Koncepcje i badania. Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa 1998. Dudek, B., Banach, K. (2009) Zastosowanie teorii zachowania zasobów Stevana Hobfolla do analizy stresu traumatycznego. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 64-74). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Foa, E.B, Kozak, M.J. (1986) Emotional processing of fear: exposure to corrective information. Psychological Bulletin. 99(1), 20-35. Ehlers, A., Clark, D.M. (2000). A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behaviour Research and Therapy, 38(4), 319-45.
Zajęcia 4: Ozer, E.J., Best, S.R., Lipsey, T.L., Weiss, D.S. (2003). Predictors of posttraumatic stress disorder and symptoms in adults: a meta-analysis. Psychological Bulletin, 129, 52-73. Brewin, C.R., Andrews, B., Valentine, J.D. (2000). Metaanalysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma-exposed adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 748-766.
Zajęcia 5: Zawadzki, B. (2006b). Wiek a nasilenie objawów chronicznego PTSD w grupie ofiar powodzi: rola cech temperamentu. Psychologia Rozwojowa, 11, 131-143. Zawadzki, B., Strelau, J. (2009). Płeć a nasilenie objawów PTSD - reanaliza danych z badań powodzian. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 207-230). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zajęcia 6: Gil, S. (2005a). Pre-traumatic personality as a predictor of post-traumatic stress disorder among undergraduate students exposed to a terrorist attack: A prospective study in Israel. Personalty and Individual Differences,9, 39, 819-827. Engelhard, I.M., Hout, A.M., Kindt, M. (2003). The relationship between neuroticism, pre-traumatic stress and post-traumatic stress: a prospective study. Personality and Individual Differences, 35, 381-388.
Zajęcia 7: Zawadzki, B, Kaczmarek, M., Strelau, J. (2009). Reaktywność emocjonalna a nasilenie objawów zaburzenia stresowego pourazowego u ofiar powodzi: efekt patoplastyczności, spektrum, podatności, czy komplikacji? W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Kosekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 77-109). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Kaczmarek, M., Kaźmierczak, I., Strelau, J. (2009). Ekspozycja na traumę oraz cechy osobowości jako czynniki modyfikujące nasilenie symptomów PTSD w grupie pogorzelców: badania rodzinne. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 110-130). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zajęcia 8: Luszczyńska, A., Benight, Ch.C., Cieslak, R. (2009). Self-efficacy and health-related outcomes of collective trauma. A systematic review. European Psychologist, 14, 49-60. Foa, E.B., Ehlers, A., Clark, D.M., Tolin, D.F., Orsillo, S.M. (1999). The Posttraumatic Cognitions Inventory (PTCI): development and validation. Psychological Assessment, 11, 303-314.
Zajęcia 9: Nixon, R. D.V., Nishith, P., Resick, P., (2004). The Accumulative Effect of Trauma Exposure on Short-Term and Delayed Verbal Memory in a Treatment-Seeking Sample of Female Rape Victims. Journal of Traumatic Stress, 17, 31–35 . Wessel, I., Merckelbach, H., Dekkers, T. (2002). Autobiographical Memory Specificity, Intrusive Memory, and General Memory Skills in Dutch–Indonesian Survivors of the World War II Era. Journal of Traumatic Stress, 15, 227–234.
Zajęcia 10: Popiel, A., Pragłowska, E. (2009). Psychopatologia reakcji na traumatyczne wydarzenia. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia(strony 34-63). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. DiGrande, L., Neria, Y., Brackbill, R.M., Pulliam, P., Galea, S. (2010) Long-term Posttraumatic Stress Symptoms Among 3,271 Civilian Survivors of the September 11, 2001, Terrorist Attacks on the World Trade Center. American Journal of Epidemiology, 29, 1-11.
Zajęcia 11: Popiel, A., Pragłowska, E. (2009). Terapia zaburzeń potraumatycznych. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 343-374). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Arsoba, J. (2009). Relacja z doświadczeń z misji niesienia pomocy ofiarom traumatycznych doświadczeń na przykładzie katastrofy drogowej w Grenoble we Francji . W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.) Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia (strony 400-410). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Literatura uzupełniająca:
Breslau, N., Kessler, R.C. (2001). The stressor criterion in DSM-IV posttraumatic stres disorder: an empirical investigation. Society of Biological Psychiatry, 50, 699-704.
Kessler, R.C., Sonnega, A., Bromet, E., Hughes, M., Nelson, C.B. (1995). Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey. Archives of General Psychiatry, 52, 1048-1060.
Norris, F.H. (1992). Epidemiology of trauma: Frequency and impact of different potentially traumatic events on different demographic groups. Journal of Consultancy and Clinical Psychology, 60, 409-418.
American Psychiatric Association, APA (2008). Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Wrocław: Elsevier Urban & Partner. American Psychiatric Association, APA (2008).
Tolin, D.F., Foa E.B. (2006). Sex differences in trauma and posttraumatic stress disorder: a quantative review of 25 years of research. Psychological Bulletin, 132, 959-992.
Lauterbach, D., Vrana, S. (2001). The relationship among personality variables, exposure to traumatic events, and severity of posttraumatic stress symptoms. Journal of Traumatic Stress, 14, 29-45.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania. Z perspektywy półwiecza badań. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (str. 187-203).
Strelau, J., Zawadzki, B., Oniszczenko, W., Sobolewski, A., Pawłowski, P. (2004). Temperament i style radzenia sobie ze stresem jako moderatory zespołu stresu pourazowego w następstwie przeżytej katastrofy. W: Strelau, J. (red.) Osobowość a ekstremalny stres (s. 48-64). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Solomon, Z., Mikulincer, M., Avitzur, E. (1988). Coping, Locus of Control, Social Support, and Combat-Related Posttraumatic Stress Disorder: A Prospective Study. Journal of Personality and Social Psychology, 55, 279-285.
Dorfel, D., Rabe, S., Karl, A. (2008). Coping strategies in daily life as protective and risk factors for posstraumatic stress in motor vehicle accident survivors. Journal of Loss and Trauma, 13, 422-440.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2500-PL-F3-01 w USOSweb