Psychologia rozwoju człowieka 2500-OB-12
Tematyka poszczególnych wykładów:
1) Wprowadzenie. Biologiczna i kulturowa perspektywa rozumienia procesów rozwoju. Metody badawcze psychologii rozwojowej.
2) Okres prenatalny. Narodziny. Kompetencje noworodka.
3) Percepcja i działanie w świecie fizycznym I.
4) Percepcja i działanie w świecie fizycznym II.
5) Percepcja i działanie w świecie społecznym I. Mózg społeczny.
6) Percepcja i działanie w świecie społecznym II. Poznanie społeczne.
7) Metapoznanie. Funkcje wykonawcze. Umiejętności liczbowe.
8) Przywiązanie i bliskie relacje.
9) Rozwój społeczno-emocjonalny. Pojęcie Ja. Samoregulacja.
10) Trajektorie rozwoju. Zaburzenia rozwojowe.
11) Rozwój językowy w okresie niemowlęcym i dzieciństwie.
12) Dorastanie I. – Rozwój psychiczny na tle dojrzewania biologicznego (dojrzewanie organizmu – i mózgu – a zmiany w funkcjonowaniu poznawczym, emocjonalnym i osobowości.
13) Dorastanie II. – Rozwój społeczny oraz zagrożenie zachowaniami ryzykownymi.
14) Dorosłość – Wyzwania i zmiany w osobowości we wczesnej i średniej dorosłości.
15) Starość i starzenie się – Dojrzałość i bilans życia. Problemy zdrowotno-psychologiczne późnej dorosłości.
Wykladowcy: dr Przemysław Tomalski (wykłady 1 - 10); dr hab. Ewa Haman (wykład 11); dr hab. Grażyna Katra (wykłady 12 - 15)
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza:
- umie scharakteryzować rozwój człowieka w poszczególnych fazach życia oraz w zakresie podstawowych sfer funkcjonowania
- zna specyfikę języka naukowego psychologii rozwojowej oraz powiązania pomiędzy tym obszarem badań a obszarami pokrewnymi
- zna kluczowe metody badawcze i najważniejsze badania empiryczne z zakresu psychologii rozwojowej, wraz z kontekstem historycznym ich powstania
- ma pogłębioną wiedzę z zakresu biologicznych podstaw rozwoju psychicznego człowieka i funkcjonowania poznawczego w różnych okresach życia
- ma rozszerzoną wiedzę z zakresu rozwoju w sferze społecznej i emocjonalnej, a także na temat uwarunkowań i konsekwencji różnic indywidualnych w zakresie ścieżek rozwoju
Umiejętności
-potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę z zakresu psychologii rozwoju człowieka w działaniach na rzecz innych ludzi
-potrafi krytycznie analizować i oceniać wyniki badań naukowych z zakresu psychologii rozwoju człowieka
Kompetencje społeczne
- jest świadomy/a różnorodności celów i wartości uznawanych przez ludzi i potrafi respektować tę różnorodność ze szczególnym uwzględnieniem osób w różnym wieku i specyficznych potrzeb rozwojowych
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny w formie testu wiadomości z założonym poziomem trudności (aby zdać egzamin należy uzyskać minimum 60% punktów).
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1) Schaffer D.R. i Kipp K. (2015). Psychologia rozwoju człowieka. Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Wyd. Harmonia Universalis. (Rozdziały 1 – 7, 9 – 11, 13 – 15).
2) Gopnik A., Meltzoff A.N. i Kuhl P. (2004). Naukowiec w kołysce. Czego o umyśle uczą nas małe dzieci. Warszawa: Media Rodzina.
3) Berko Gleason, J. i Bernstein Ratner, N. (2005). Przyswajanie języka. W: J. Berko Gleason i N. Bernstein Ratner, Psycholingwistyka, s. 375-438 (rozdział 8.); Gdańsk: GWP.
Literatura uzupełniająca:
Rozwój neuropoznawczy i językowy
1) Asbury K. i Plomin R. (2015). Geny i edukacja. Warszawa: PWN. (dostęp na UW przez iBuk Libra)
2) Białecka-Pikul M. (2012). Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem. Kraków: Wyd UJ.
3) Blakemore S. i Frith U. (2008). Jak uczy się mózg. Kraków: Wyd UJ.
4) Clark, E. (2016). First Language Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
5) Carey S. (2008). The origin of concepts: Oxford: Oxford University Press.
6) Gopnik A. (2010). Dziecko filozofem. Co dziecięce umysły mówią nam o prawdzie, miłości oraz sensie życia. Warszawa: Prószyński i S-ka.
7) Goswami U. (2008). Cognitive development. The learning brain. Oxford: Blackwell.
8) Johnson M.H. i de Haan M. (2015 i poprzednie wyd. 2010). Developmental Cognitive Neuroscience. An Introduction. Oxford: Wiley.
9) Karmiloff K. i Karmiloff-Smith A. (2002). Pathways to Language: From Fetus to Adolescent. Cambridge: Harvard University Press. (dostęp przez eBook Academic Collection EBSCO).
10) Pearson, B. Z. (2013). Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poznań: Media Rodzina (rozdz. 1-3).
11) Thelen E. i Smith L.B. (1996). A dynamic systems approach to the development of cognition and action. Cambridge: MIT Press.
12) Tomasello M. (2002). Kulturowe źródła ludzkiego poznania. Warszawa: PIW.
Przywiązanie, rozwój społeczno-emocjonalny
13) Dunn J. (2008). Przyjaźnie dzieci. Kraków: Wyd UJ.
14) Gerhardt S. (2016). Znaczenie miłości. Jak uczucia wpływają na rozwój mózgu. Kraków: Wyd. UJ.
15) Senator, D. (2005). Neurofizjologiczne mechanizmy wczesnodziecięcej traumy relacyjnej, Nowiny Psychologiczne, 2, s. 51-66.
16) Senator, D. (2004). Więź emocjonalna – poszukiwanie siebie w relacji z drugą osobą. W: T. Karczmarek i G. Kmita (red.) Wczesna interwencja – miejsce psychologa w opiece nad małym dzieckiem i jego rodziną, str. 15-30, Warszawa: Emu.
17) Siegel D. (2009). Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy. Kraków: Wyd. UJ.
18) Stern, D.N. (2000). The Interpersonal World of the Infant. (II wydanie). New York: Norton.
Zaburzenia rozwojowe, trajektorie rozwoju:
1) Attwood, T. (2000). Zespół Aspergera. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka. Rozdz. 1-2.
2) Frith U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GWP. Rozdz 4, 5, 8, 9. (dostęp na UW przez iBuk Libra)
3) Leonard, L. B. (2006). SLI – Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego. Gdańsk: GWP. (rozdziały 1 i 2).
4) Pisula, E. (2012). Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Gdańsk: GWP. (dostęp na UW przez iBuk Libra)
5) Shonkoff, J.P., Phillips, D.A. (red.). (2000). From Neurons to Neighborhoods: The Science of Early Childhood Development. National Research Council and Institute of Medicine, Committee on Integrating the Science of Early Childhood Development, Board on Children, Youth, and Families, Commission on Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, D.C.: National Academy Press. (strony: 39-56, 182-218)
6) Szatmari, P. (2004). Uwięziony umysł. Opowieści o ludziach z autyzmem. Kraków: Wyd. Znak; roz. 2, 3, 4
7) Tomalski P. & Johnson M.H. (2010). The effects of early adversity on the adult and developing brain. Current Opinion in Psychiatry, 23(3), 233-238. (dostęp na stronie wykładowcy)
Dorastanie, dorosłość, starzenie się
1) Bakiera L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne?. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
2) Czerwińska-Jasiewicz M. (2005). Rozwój psychiczny młodzieży a jej koncepcje dotyczące własnego życia. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN. (Rozdz. 1-3).
3) Katra, G. (2003). Dorastanie jako okres wielkich transformacji. W: A. Jurkowski /red./. Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
4) Oleś P. (2015). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość - zmiana - integracja. Warszawa: PWN.
5) Senejko A. i Oleszkowicz A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: PWN.
6) Susułowska M. (1989). Psychologia starzenia się i starości.Warszawa, PWN.
7) Wojciechowska L. (2008). Syndrom pustego gniazda.Dobrostan matek usamodzielniających się dzieci. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Podręczniki uzupełniające
1) Trempała J. (redakcja naukowa)(2011). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, Część 1 i 2 .Warszawa: PWN.
2) Slater, A., Bremner, G.(Eds.) (2011). Introduction to Developmental Psychology (2nd edition). BPS Blackwell.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: