Podstawy genetyki zachowania się człowieka 2500-KF-PB-4
Problematyka wykładu obejmuje następujące szczegółowe zagadnienia:
1. Zarys historii genetyki zachowania. Genetyka molekularna i populacyjna. Mechanizmy dziedziczenia cech u ludzi. Teoria wpływu genetycznego: model pojedynczego genu oraz model poligeniczny - podejście OGOD (One Gene, One Disorder) i QTL (Quantitative Trait Loci). Modele ścieżkowe bliźniąt wychowywanych razem i osobno, rodzin biologicznych i adopcyjnych.
2. Ogólna charakterystyka genetycznych składników modelu odziedziczalności cech (addytywnego, nieaddytywnych, selektywnego doboru rodziców, interakcji i korelacji genotypu i środowiska). Opis czynników środowiskowych (pojęcie środowiska wspólnego i specyficznego).
3. Odziedziczalność – kluczowe pojęcie genetyki zachowania. Proste i złożone modele odziedziczalności cech u ludzi. Współczynniki odziedziczalności: formuła Falconera i wzór Holzingera. Oszacowanie środowiskowych składników wariancji fenotypowej oparte na współczynniku odziedziczalności.
4. Metody genetyki zachowania człowieka: metody oparte na badaniu bliźniąt, studia rodzinne i badania adopcyjne. Diagnoza zygotyczności bliźniąt. Diagnoza czynników środowiskowych metodami standaryzowanymi.
5. Ogólna charakterystyka i kierunki badań we współczesnej genetyce zachowania się człowieka: odziedziczalność temperamentu i innych cech osobowości. Badania DNA (ogólne założenia i wskaźniki).
6. Odziedziczalność zdolności i inteligencji: przegląd wyników najważniejszych badań.
7. Czynniki genetyczne i środowiskowe w psychopatologii i psychologii zdrowia: przegląd wybranych badań i ich wyników. Kontrowersje i perspektywy badań genetyki zachowania. Znaczenie badań behawioralno - genetycznych.
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza. Student
- zna najważniejsze pojęcia genetyki zachowania
- zna metody badań genetyki zachowania
- wyjaśnia składniki odziedziczalności zachowania
- wyjaśnia czynniki środowiskowe wpływające na zachowanie
Umiejętności. Student
- umie analizować wyniki badań genetyki zachowania
- rozpoznaje ograniczenia badań genetyki zachowania
Postawy. Student
- rozpoznaje, na czym polega znaczenie badań genetycznych
- zachowuje krytycyzm wobec badań genetyki zachowania
Kryteria oceniania
Końcowe zaliczenie pisemne w postaci testu złożonego z 15 pytań zamkniętych.
Kryteria oceny:
9-10 punktów - dostateczny
11 punktów - dostateczny plus
12 punktów - dobry
13 punktów - dobry plus
14 punktów - bardzo dobry
15 punktów - celujący
Praktyki zawodowe
Brak
Literatura
Literatura wymagana
Pisula, W., Oniszczenko, W. (2008). Genetyka zachowania i psychologia ewolucyjna. W: J. Strelau, D. Doliński (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki (t.1, s. 303 – 338). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Oniszczenko,W.(2005). Genetyczne podstawy ludzkich zachowań. Przegląd badań w populacji polskiej.Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Plomin, R., DeFries, J.C., McClearn, G.E., McGuffin, P. (2001). Genetyka zachowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (rozdziały 9-13).
Literatura zalecana
Oniszczenko, W., Dragan, W. (2008). Genetyka zachowania w psychologii i psychiatrii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: