Podstawowe problemy psychologii wychowawczej 2500-K305N1
Kurs należy do początkowych elementów specjalizacji psychologia wychowawcza stosowana - pełni funkcję ogólnego wprowadzenia. Centralne treści zajęć: Charakterystyka psychologii wychowawczej jako specyficznej dyscypliny oraz analiza podstawowych pojęć (np. wychowanie, proces wychowawczy, socjalizacja). Przegląd problematyki dotyczącej wybranych środowisk wychowawczych (rodzina, szkoła i klasa szkolna). Zagadnienia profilaktyki psychologicznej w wychowaniu.
sylabus:
Wykład 1.
Wprowadzenie
Psychologia wychowawcza jako nauka teoretyczna i stosowana
Główne zadania psychologii wychowawczej
Psychologia wychowawcza w Polsce i na świecie
Wykład 2.
Socjalizacja i wychowanie w psychologii i naukach pokrewnych
Definicje i zakres pojęć
Modele socjalizacji
Wychowanie w różnych naukach społecznych (socjologia, pedagogika, psychologia)
Wykład 3.
Wybrane podejścia do wychowania
/przegląd chronologiczny /
Od podejścia behawioralnego poprzez podejście dwupodmiotowe do podejścia „relacyjnego”
Wykład 4., 5., 6.
Wychowanie we wczesnym dzieciństwie
Współczesne – „relacyjne” traktowanie wychowania
Relacja jako podstawa socjalizacji i wychowania we dzieciństwie
Wykład 7.
Wychowanie w fazie przejścia od dzieciństwa do dorosłości
Wychowanie w okresie dorastania
Socjalizacja w fazie wyłaniania się dorosłości
Wykład 9.,10.
Wychowanie w innych środowiskach
Rodzina jako środowisko wychowawcze – rola rodziców i rodzeństwa
Wychowanie w grupie rówieśniczej
Wychowawcza funkcja mediów
Wpływ kultury i przemian globalizacyjnych na wychowanie
Szkoła jako środowisko wychowawcze
Szkoła jako instytucja społeczna
Ukryty program szkoły
Klasa i klimat klasy
Szkoła i klasa jako środowisko wychowawcze
Uczeń i nauczyciel w szkole
Wykład 13., 14.
Wpływ wychowania na rozwój podstawowych funkcji psychologicznych
Rozwijanie kompetencji emocjonalnych (inteligencji emocjonalnej) w procesie wychowania
Wychowanie a procesy poznawcze
Wychowanie a internalizacja wartości cenionych w danej kulturze
Kolokwium
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
wiedza:
- Rozumienie specyfiki psychologii wychowawczej jako dział psychologii i jej powiązań z innymi dziedzinami psychologii.
- Wiedza o socjalizacji i wychowaniu.
- Znajomość wybranych teorii i modeli wychowania.
- Rozumienie podstawowych mechanizmów wychowania.
Umiejętności:
- Porównanie ujęć socjalizacji i wychowania w psychologii i naukach pokrewnych
- Wyjaśnienie mechanizmów psychologicznych leżących u podłoża podstawowych metod wychowawczych
- Porównanie modeli wychowania
- Wyjaśnienie zależności pomiędzy wychowaniem a rozwojem podstawowych sfer funkcjonowania psychicznego
Kompetencje społeczne:
- Głębsze rozumienie zasad etyki pracy psychologa szkolnego
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia jest:
1. Zaliczenie pisemnego sprawdzianu (pytania otwarte)
2. Minimum obecności na zajęciach (szczegóły poda wykładowca).
Literatura
Treści wykładu oraz
1. Brzezińska A. (2000). Psychologia wychowania., w: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 227-257). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
2. Jurkowski A. (2003). Specyfika i znaczenie społeczne psychologii wychowawczej, [w:] A. Jurkowski (red. ), Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej (s. 11-26). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
3. Dryll E. (2010). Charakterystyka środowiska szkolnego, [w:] G. Katra, E. Sokołowska (red.), Rola i zadania psychologa szkolnego we współczesnej szkole (s. 33-44). Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [s. 33-44].
4. Gurycka A. (1982). Monografia klasy. Metoda badań psychopedagogicznych. Psychologia Wychowawcza, 2, 145-155.
5. Katra G. (2010). Psycholog szkolny w Polsce i w innych krajach, [w:] G. Katra, E. Sokołowska (red.), Rola i zadania psychologa szkolnego we współczesnej szkole (s. 11 – 20). Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
6. Gurycka A. (1979). Struktura i dynamika procesu wychowawczego. Warszawa: PWN. [r. II – Proces wychowawczy]
7. Janowski A. (1980). Psychologia społeczna a zagadnienia wychowania. Wrocław:
Ossolineum (str. 35-44 oraz 71-112).
8. Kodeks etyczno-zawodowy psychologa (1992). Warszawa: PTP. Także: Nowiny Psychologiczne - 1991, nr. 5-6 (str. 78-86).
9. Jurkowski. A. (2003). Specyfika i znaczenie społeczne psychologii wychowawczej. W: A. Jurkowski (red). Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej. Wyd. Instytutu Psychologii. PAN. (str. 11 - 27)
10. Rola i zadania psychologa we współczesnej szkole. G. Katra, E. Sokołowska (red). 2010 Wolters Kluwer.:
- G. Katra. Model roli psychologa szkolnego - propozycja własna (str.21 - 33).
- E. Sokołowska. Psycholog we współczesnej szkole polskiej. Inspiracje teoretyczne. (str. 45 - 59).
- E. Dryll. Charakterystyka środowiska szkolnego. (str. 33 - 45).
- A. Piekarska. Przemoc i krzywdzenie za szkolną bramą. (str. 113 - 129).
- E. Czwartosz. Rola psychologa szkolnego wobec konfliktów. (129 - 141).
11. Brzezińska. A. Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. t. III. 2001. wyd. PWN. (str.227 - 256).
12. Dembo, M. H. 1997. Stosowana psychologia wychowawcza. Wyd. Szkolne i Ped.
- Zachowanie nauczyciela (str.168 - 276).
- Kierowanie klasą i dyscyplina (str.259 - 291).
- Socjalizacja a rodzina (str. 394 - 403).
13. Trusz. S. 2007. Pigmalion i Golem w szkole. Psychologia w Szkole. nr. 4 (16) (str. 85 - 99).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: