Wstęp do psychologii sądowej 2500-K304N3
Wykład ma za zadanie zapoznania studentów z podstawowymi obszarami działań psychologa sądowego oraz przepisami prawnymi odnoszącymi się do wykorzystania wiedzy psychologicznej dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości.
W trakcie zajęć omawiane będą kolejno następujące zagadnienia:
1.Przedmiot badań, działy i kierunki rozwoju psychologii sądowej, kontekst historyczny, biegli psychologowie-ich powoływanie, prawa i obowiązki.
2. Rola psychologa w procesie karnym – opiniowanie w sprawach dorosłych sprawców przestępstw, czynniki motywacyjne i typologia sprawców zabójstw. Psychopata - jak funkcjonuje.
3. Znaczenie cech osobowości i jej zaburzeń w przestępczości, problem poczytalności i silnego wzburzenia emocjonalnego.
4. Przestępczość seksualna – zgwałcenie, kazirodztwo, pedofilia. Aspekt prawny i psychologiczny
5. Przestępczość nieletnich i młodocianych – podstawy prawne opracowania opinii, przyczyny przestępczości - zaburzenie procesu socjalizacji, główne teorie przestępczości ( biologiczne, społeczne, psychologiczne).
6. Wiktymologia, historyczne koncepcje typologii ofiar.Ofiary mobbingu i stalkingu.
7. Psychologia śledcza - podstawy psychologicznego typowania nieznanych sprawców
8. Problematyka resocjalizacji, teorie kary, podkultura więzienna i jej znaczenie w resocjalizacji. Rola psychologa w zakładzie karnym i poprawczym.
9. Psychologia zeznań świadków, świadek-dziecko, specyfika zeznań.
10. Rola psychologa w procesie cywilnym - ubezwłasnowolnienie, konsekwencje prawne i psychologiczne, przesłanki medyczne i psychologiczne, ważności umów, oświadczenia woli, problemy testamentowe.
11. Rola psychologa w sprawach rodzinnych i opiekuńczych - znaczenie dowodu z opinii biegłego psychologa, przesłanki wnioskowania o kompetencjach wychowawczych rodziców.
12. Problematyka uzależnienia ( alkoholizm i narkomania) w świetle regulacji prawnych. Znaczenie uzależnienia w procesach karnych. Rola psychologa w diagnostyce uzależnienia
13. Problemy krzywdzenia dzieci - formy i skutki emocjonalnego i fizycznego krzywdzenia dziecka. Prawna ochrona rodziny przed przemocą
14. Etyczne aspekty diagnostyki psychologicznej na potrzeby wymiaru sprawiedliwości. Problem przymusu poddania się badaniom psychologicznym przez oskarżonych i podejrzanych. Odpowiedzialność psychologa za przygotowaną opinię dla sądu. Sytuacje konfliktowe w pracy psychologa dla wymiaru sprawiedliwości. Podstawowe różnice między praca biegłego a terapeuty.
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
obowiązkowe
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Zna podstawowe teorie przestępczości oraz pojęcia z zakresu prawa związane z opiniowaniem psychologicznym dla potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Zna zasady przygotowania opinii sądowej psychologicznej. Umie określić miejsce i role psychologa w różnorodnych działach wymiaru sprawiedliwości.
Kryteria oceniania
egzamin częściowo testowy a częściowo z pytaniami otwartymi.
Literatura
1. Ackerman M.:( 2005 ) Podstawy psychologii sądowej .GWP rozdz. 1,2 i 3
2. Bull, R (2003)Uzyskanie informacji od dziecka występującego w charakterze świadka W: Memon, A. Vrij ,A. ,Bull , R. Prawo i Psychologia , Gdańsk, GWP
3. Beisert M. (2004) : Kazirodztwo. rozdz. 1 i 2 .Wyd. Scholar
4. Browne K. D.(2007) Wiarygodność dziecka-ofiary wykorzystywania seksualnego jako świadka. W: Dziecko krzywdzone nr 4(21) ss. 13-29
5. Czerederecka A. Jaskiewicz-Obydzińska T., Gierowski J.K (2002): Ekspertyza psychologiczna , w: J. Wójcikiewicz (red):Ekspertyza Sądowa, Kraków, Wyd. Zakamycze, szczególnie pkt 1, 2.2 i 2.3 oraz 3.3 i 3.4
6. Gierowski J.K., Jaśkiewicz-Obydzińska T. Najda M. (2008) Psychologia w postępowaniu karnym. Warszawa: LexisNexis. Cz. II rozdz. 3,4,6 i 7
7. Habzda-Siwek (2002) Diagnoza stanu psychicznego sprawcy a rozstrzygnięcie w procesie karnym. rozdz. 1,3,5, Kraków Zakamycze
8. Poznaniak W ( 2005) : Psychologia sądowa-wybrane zagadnienia cz. 1,2,3 W: H. Sęk(red) :Psychologia kliniczna .GWP
9. Przybyliński W. (2005) Podkultura więzienna rozdz. 1 i 3 Kraków Wyd. „Impuls”
10. Stanik J.M.(1995) Węzłowe problemy etyczno-zawodowe biegłego sądowego psychologa W: J. M. Stanik, Z. Majchrzyk(red):Etyczno-zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej. Katowice Katedra Psychologii Klinicznej UŚ
11. Toeplitz-Winiewska M.(2004) Etyczne problemy sądowej ekspertyzy psychologicznej W: J.Brzeziński, M.Toeplitz-Winiewska(red)Etyczne dylematy psychologii. Warszawa Wyd. SWPS Academica
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: