Rola Ja w przetwarzaniu informacji o sobie i innych 2500-K206N26

sylabus:
CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE

WYKŁAD 1. JA JAKO CENTRALNY SCHEMAT POSTAW
? Fundamentalne pytania o naturę człowieka:
- Ja jako obiekt szczególnego zainteresowania i wartościowania (egocentryzm i egoizm)
? Cele wykładu:
- wskazanie na szczególną rolę Ja w percepcji i w sposobie wartościowania świata, motywacji i zachowaniu,
- próba odpowiedzi na pytanie czy egocentryzm i egotyzm są nieuchronne?
? Psychologia Ja (przegląd historyczny za Greenwald i Pratkanis)
? Kluczowe pojęcia dotyczące Ja (rejestr terminów opisujących Ja):
- Ja przedmiotowe i Ja podmiotowe
- Ja jawne i utajone
- Ja monolityczne
- Podsystemy Ja (m.in. :Ja rozlane, publiczne, prywatne, kolektywne; Ja indywidualne
i Ja społeczne; Ja realne, powinnościowe i idealne; Ja możliwe; Ja wielorakie)
- pojęcie vs obraz Ja (kod percepcyjno-wyobrażeniowy i słowno-pojęciowy)
- Ja niezależne vs zależne
- Cechy Ja ? centralne/peryferyczne: np. schematowe/aschematowe, prototypowe/nieprototypowe

WYKŁAD 2. WIELOPOZIOMOWOŚĆ PRZETWARZANIA INFORMACJI I RÓŻNY POZIOM UŚWIADOMIENIA TYCH PROCESÓW
? Przetwarzanie deskryptywne i ewaluatywne (Lewicka)
? Odrębność podłoża anatomicznego (np. droga dolna i górna LeDoux)
? Poziomy przetwarzania informacji a możliwość uświadomienia sobie przez podmiot przedmiotu i reguł rządzących przetwarzaniem (progi wrażliwości, czułości, świadomości ? recepcja vs percepcja, kategoryzowanie, rozpoznawanie, dostrzeganie relacji, wnioskowanie, prognozowanie; model samooszukiwania Greenwalda)
? Mechanizmy orientacyjne (model Pisuli) a potrzeby autoweryfikacji
? Mechanizmy wartościowania a potrzeby autowaloryzacji (afekt a ocenianie oparte o wyartykułowane standardy wartościowania: Gołąb i Reykowski; Jarymowicz)

WYKŁAD 3. SUBIEKTYWIZM PERCEPCJI I PRZETWARZANIA INFORMACJI
? Czy możemy wierzyć zmysłom ?(Wróbel, 2001)
? Neuroanatomiczne podłoże dysocjacji i różnych perspektyw w spostrzeganiu siebie i świata (Herzyk, 2001; Grabowska, 2001)
? Przykłady zniekształceń w percepcji społecznej ( katalog Brycz, 2004)

CZĘŚĆ II. EGOCENTRYZM I EGOTYZM W PERCEPCJI SPOŁECZNEJ I PRZETWARZANIU INFORMACJI

WYKŁAD 4. ROLA PIERWOTNYCH DĄŻEŃ JA PODMIOTOWEGO
? Zaangażowanie ego (Allport)
? Preferencja określonych wartości a moc regulacyjna Ja podmiotowego (Wojciszke, 1986)
? Mechanizmy obronne
? Samooszukiwanie (Greenwald)
? Totalitarne ego (Greenwald)

WYKŁAD 5. ROLA SCHEMATU JA (SAMOWIEDZY): PROCESY PORÓWNAŃ SPOŁECZNYCH
? Własna osoba jako przedmiot spostrzegania (Jarymowicz, 1985)
- nabywanie wiedzy o sobie
- zakres samoświadomości
? Otoczenie społeczne jako źródło wiedzy o sobie
- odbiór komunikatów otoczenia
- Procesy interpersonalnego porównania jako źródło samowiedzy
- Natura procesów porównania: źródła zmienności ocen rezultatów porównań
? Czynniki wpływające na spostrzegane podobieństwo (odrębność) Ja ? Inni ludzie
- atrakcyjność podobieństwa
- atrakcyjność odrębności
- hipoteza minimum odrębności

WYKŁAD 6. ROLA SCHEMATU JA (SAMOWIEDZY): O TWORZENIU SIĘ SAMOWIEDZY DROGĄ INTERPERSONALNĄ
? Asymetria atrybucyjna aktora i obserwatora (Brycz, 2004)
? Implikacje tej asymetrii dla procesów spostrzegania siebie
- samowieda a wiedza o innych (koncepcja Ja Higginsa)
- motywy związane z Ja (m.in. Sedikides)
- struktura Ja i spostrzeganie innych ludzi
- spostrzeganie innych a samoocena
- wspólny obszar Ja ? Inni
? Związek między systemem rozbieżności Ja a doświadczanymi emocjami (teoria rozbieżności Ja Higginsa, za Bąk, 2005)

WYKŁAD 7. JA JAKO PUNKT ODNIESIENIA W PERCEPCJI SPOŁECZNEJ
? Ja jako wyróżniony obiekt percepcji ? empiria Efekty odnoszenia do Ja (Greenwald i Pratkanis)
? Specyfika przetwarzania cech:
- schematowych Ja i aschematowych (Markus i wsp., Mandrosz)
- prototypowych dla Ja i nieprototypowych (Jarymowicz, Jarymowicz i Codol, Jarymowicz i Kwiatkowska)

WYKŁAD 8. UTAJONE POZNANIE SPOŁECZNE (BEZ PODPROGÓW)
? Utajone poznanie społeczne (Greenwald i Banaji, 1995):
- wartościowanie siebie
- postawy
- stereotypy
? Relacja między postawami jawnymi i utajonymi (Doliński, 2002)
? Związek postawy jawnej i utajonej z zachowaniem (Krejtz, 2002)
? Czynniki moderujące związek między utajonymi i jawnymi postawami (Nosek i Banaji, 2002)
? Postawy utajone ? postawy prawdziwe czy koncept niepotrzebny psychologii ? (Maison, 2002)
? Postawy utajone (przed kim?) (Łukaszewski, 2002)
? Status grupowy i utajone postawy wobec własnej grupy (Lane, Banaji, 2002)

WYKŁAD 9. UTAJONE POZNANIE SPOŁECZNE: PRZETWARZANIE PODPROGOWE
? Paradygmat utajonego poprzedzania (Murphy i Zajonc, )
? Paradygmat utajonego przetwarzania z zaangażowaniem i bez zaangażowania Ja (Jarymowicz: Majcher, Samarcew, Giersz)
? Utajone poznanie jako podstawa tendencyjnego odnoszenia informacji do Ja (Błaszczak, Fronchowicz, Skarbek)
? Różne poziomy utajonego przetwarzania ( Jarymowicz: Anisimowicz i Dobrenko )

WYKŁAD 10. JA I INNI W PRZETWARZANIU UTAJONYM: ASYMETRIA W OCENIANIU DYSTANSÓW JA ? INNI (Kamińska-Feldman, 1994; Kamińska-Feldman i Jarymowicz, w druku)
? Główne postacie zniekształceń nazwanych efektem asymetrii
? Typowe i nietypowe efekty asymetrii
- przejawy asymetrii allocentrycznej w ocenianiu dystansów Ja - Inni
- efekty asymetrii w ocenianiu dystansów Ja ? Żydzi vs Żydzi Ja
- inne postacie nieegocentrycznych efektów asymetrii
? W poszukiwaniu wyjaśnień efektów asymetrii
? Konkluzje dotyczące uwarunkowań efektów asymetrii

WYKŁAD 11. MY I INNI W PRZETWARZANIU UTAJONYM: POSTAWY WOBEC SWOICH I OBCYCH (Kwiatkowska, 1999)
? Teoria tożsamości społecznej (Tajfel)
? Teoria kategoryzacji Ja (Turner)
? Teoria optymalnej dynstynktywności (Brewer)
? Teoria tożsamości osobistej i społecznej (Jarymowicz i wsp.)
- koncepcja form MY (Jarymowicz, 1994)
- Podmiotowe reguły przetwarzania kategorialnego
? Postawy wobec swoich i obcych
- wpływ bodźców podprogowych ( Stec, Kończyk)
- wpływ bodźców nadprogowych : Test IAT (Maison, Kamińska-Feldman, Kowalewska, Kezika)

CZĘŚĆ III. POZA EGOCENTRYCZNĄ PERSPEKTYWĄ WIDZENIA SIEBIE I ŚWIATA

WYKŁAD 12.i 13. O ROLI INTELEKTU, DECENTRACJI I EGZOCENTRYZMIE
? Wstęp: ograniczenia wpływu schematu Ja na przetwarzanie informacji i percepcję społeczną (m.in. Dymkowski, 1995; Jarymowicz, 1991; Karyłowski, 1999)
? Dlaczego niektórzy ludzie są szczególnie uprzedzeni? (Nelson)
? Poznawcza indywiduacja a społeczne identyfikacje (Jarymowicz, 1984)

? Odrębność schematów Ja ? My ? Inni a uproszczenia i pochopność w formułowaniu sądów (np. Kwiatkowska, !994, 1999)
? Poznawcze wyodrębnienie własnej osoby a przychylność innym (egzo/endocentryzm)
? Indywiduacja systemu norm: normy społeczne ? normy osobiste a tolerancyność wobec innych
? Podzielone Ja: Kod percepcyjno-wyobrażeniowy i słowno twierdzeniowy (Winczo)
? Naruszanie schematu My ? Polacy: kiedy etnocentryzmu można uniknąć? (Wolak)
? Schematy intelektualne i schematy doświadczania a stereotypy społeczne: ustosunkowanie wobec swoich i obcych (Trzebińska)

WYKŁAD 14. TOŻSAMOŚCIOWE PODSTAWY IDENTYFIKOWANIA SIĘ Z INNYMI LUDŹMI (Jarymowicz, w druku)
? Rozwój Ja społecznego: przesłanki zmian w definiowaniu swoich
? Zróżnicowanie poziomów Ja społecznego
- Ja doświadczeniowe
- Ja Grupowe
- Ja kategorialne
- Ja atrybucyjne
- Ja autonomiczne